Türk sanayiinde üretilen ve işletilen malzemelerin muayenelerinde kullanılan NDT yöntemlerinin karşılaştırılması

Abstract

Ill ÖZET Bu tez, Tahribatsız Test Teknikleri adı ile bilinen test yöntemlerinin (Radyografi, Ultrasonik, Magnetik Parçacık,.Sıvı Girinim ve Girdap Akımı Test Yöntemleri) Türk Sanayii'nde üretilen çeşitli malzemelere uygulanarak, tekniklerin birbirleri ile karşılaştırılmasının yapılması, tekniklerin sınırlarının tayin edilmesi ve çeşitli malzeme süreksizliklerine karşı tekniklerin reaksiyonlarının belirlenip herhangi bir süreksizliğe karşı en iyi cevabı verecek olan teknik veya tekniklerin tespit edilmesini amaçlamaktadır. Gelişmiş ülkelerin sanayiinin her dalına vazgeçilmez bir kalite temini unsuru olarak girmiş olan tahribatsız test teknikleri son yıllarda ülkemizde de bir faaliyet alanı olarak kendini hissettirmeye başlamıştır. Bu husus birinci ve ikinci bölümlerde ele alınmakta tahribatsız testin önemi ve tahribatsız test kullanılmasının nedenleri açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde tahribatsız test tekniklerinin Türk Sanayii'nde kullanıldığı sınırlar içinde tanıtımı yapılmış, test tekniklerinin fiziksel prensipleri ele alınmış ve testler esnasında kullanılan cihaz ve donanım hakkında bilgi verilmiştir. Malzemelerin üretimi ve kullanımı esnasında malzeme yapısındaki sürekliliği bozacak yönde oluşan her türlü olgu süreksizlik terimi ile tanımlanır. Metallurji mühendisliği bu süreksizlikleri tanımlayarak ve sınıflandırarak malzeme süreksizliklerini bir disiplin haline getirmiştir. Aynı zamanda bu süreksizliklerin şekli, yapısı ve boyutları ile ilgili uluslararası kod ve standartlar oluşturulmuştur. Malzemede karşılaşılan herhangi bir süreksizliğin boyutlarına ve büyüklüğüne bakılmaksızın elde edilen veriler, oluşturulmuş standart süreksizlik şekilleri ve verileri ile karşılaştırılarak süreksizliğin türü tespit edilmiştir. Algılanan süreksizliğin boyutları, büyüklüğü, konumu ve o süreksizliği içeren malzemenin kullanım yeri ile ilgili olarak verilecek bir karar olan ve başlı başına bir disiplin teşkil eden hata değerlendirmesi yapılmamıştır. Dördüncü bölümde testler esnasında karşılaşılan süreksizlikler hakkında bir özet bilgi verilmiştir.iv Deneyler herbir malzemeye uygunluğuna göre birden fazla test tekniği uygulanarak yapılmış olup, deneylerimiz esnasında uygulanan her testle ilgili uluslararası kod ve standartlar gözönüne alınmıştır. Elde edilen neticeler beşinci bölümde ayrıntılı olarak tablolar halinde sunulmuştur. Altıncı bölüm, irdeleme ve sonuç bölümüdür. Burada elde edilen sonuçlar yorumlanmış ve sonuçlar üzerindeki düşüncelerimizle çalışmamız uzantısındaki önerilerimiz açıklanmıştır.

SUMMARY This thesis aim to determine applications of well known nondestruc tive test techniques (Radiographic, Ultrasonic, Magnetic Particle, Liquid Penetrant ve Eddy Current Testing Methods) to the various materials produced in Turkish Industry, to compare and to determine the limitations of these techniques and to select techinique or techniques with best response to any discontinuity in the material. In the first and second chapters the reasons, why nondestructive testing is so important and they have to be used are given and discussed. In the industry of the developed countries nondestructive testing is very important and widely used method and in present year nondestructive test ing also started to fined applications in Turkey. In the third chapter nondestructive test techniques used in Turkish Industry is introduced the physical prencibles of these techniques are given and equipments, used during the tests are explained in details. The term of discontinuity is defined as any kind of effects which destroys the continuity in the structure of material during its production or utilization process. Metallurgi engineering is a discipline which definds and classifies these material discontinuities. At the same time, the codes and standarts have been categorized of related the shape, structure and dimen sions of these discontinuities by the metallurgi engineering. In this thesis data which are produced without taken the sizes and dimensions of the discontinuities in to account and the type of discontinuities are determined by comparing with the international discontinuities data. Defect interpretation for a material is related to the dimensions, sizes and positions of the discontinuity detected and final decision is taken according to the place where the material will be used this decision process is a separete discipline its alone and therefore in our work defect interpretation is not made. A summary of information about the discon tinuities detected during the tests are give in chapter four. The experiments during the course of this work, test techniques are applied according to the proportion of the material tested and internationalVI codes and standards are used. Detailed results are presented as tables in chapter five. Chapter six is contains discussions and conclusions. Here the results are interpratated and ideas about the possible extention of this work for further studies are presented.