Aşağı Seyhan ovası tuzlu topraklarının landsat-5 tm uydu görüntülerinden yararlanarak incelenmesi üzerinde araştırmalar

Abstract

<*1 ÖZET Bu çalışmada Landsat-E MSS ve Landsat-5 TM uydusu sayısal verileri kullanılarak Seyhan ve Berdan ovaları içerisinde yer alan tuzlu toprakların bilgisayarda sınıflandırılarak haritalaması gerçekleştirilmiştir. Bilgisayarda yapılan sınıflamada ilk önce çalışma alanının Landsat-E MSS ve Landsat-5 TM verilerinin her bandının ayrı ayrı olmak üzere histogramları çıkarılarak en iyi parlaklık dağılımının Landsat-E MSS' in 7. bandında ve Landsat-5 TM' in 4. bandında olduğu belirlenmiş ve bu bant verileri tek boyutta 7 sınıf oluşturacak şekilde sınıflandırılmıştır. Her iki uydu verilerinin tek boyutta sınıflanması sonucu tuzlu alanlar belirgin bir şekilde ayırdedi lemediği gibi tuzluluk düzeyindeki f arkl ı 1 ıklar ıda izlemek mümkün olamamıştır. Bir sonraki aşamada Landsat-E MSS ve Landsa-5 TM uydu verilerinden örnek alandan değişik düzeyde tuzlu toprakları içeren test bölgeleri seçilerek ve bu bölgelere ait ortalama parlaklık ve standart sapmalar hesaplanmıştır.Bu bölgelerin ortalama parlaklıklar ve standart sapma değerleri göz önünde bulundurularak iki farklı eğitimi i (supervised ) sınıflama metodu uygulanmıştır. Dörtgen ve maximum likelyhood metoduna göre yapılan sınıflamalar sonucunda Landsat-E MSS verileriyle her iki yöntemle tuzlu alanların kabaca bel ir lenebi leceği saptanmış ancak maximum likelyhood sınıflama metodunda bazı bölgelerin özellikle tuzlu ve alkali hidromorfik toprakların kıyı kumullarıyla karıştığı belirlenmiştir. Her iki sınıflama yönteminde de **. ve 5. bant kombinasyonları kullanılmış ve maximum likelihood yöntemiyle sınıflanan alanların daha iyi sonuç verdiği daha önce yapılmış olan tuzluluk haritasıyla karşılaştırılması sonucu saptanmıştır.4E Aynı yöntemlerin Landsat-5 TM verilerine uygulanması sonucu maximum likelyhood metodunda en iyi uyum 3. ve 7. bantlar kullanılarak elde edilmiştir. Yapılan sınıflama sonucu genellikle tuzlu ve alkali hidromorfik toprakların kıyı kumullarıyla ve yer yer de şiddetli tuzlu alanlarla karıştığı saptanmış» ancak genelde daha önce DİNÇ ve ark. (1985) tarafından yapılmış olan tuzluluk haritasıyla özellikle şiddetli ve orta derecede tuzlu olan alanların uyum gösterdiği belirlenmiştir. Hafif tuzlu alanlar genellikle bitki (özel likle pamuk) yetişmesine olanak verdiğinden bu sınıf tuzluluğu ayırt etmek mümkün olamamıştır. Dörtgen metoduda ise Landsat-5 TM' in en iyi ayrımın gözlendiği h. ve 7. bant kombinasyonları tuzlu toprakların belirlenmesinde kullanılmıştır. Bu sınıflama sonucu genelde tuzluluk sınıfları arasında daha önce yapılmış tuzluluk haritasıyla belli bir uyum olduğu saptanmışsada» bilgi kaybının diğer sınıflama metoduna göre daha fazla olması nedeniyle tuzlu alanların miktarında büyük bir azalma olduğu gözlenmiştir. Sonuç olarak tuzlu belirlenmesi amacıyla yapılacak çalışmalarda Landsat-S MSS verilerinin daha çok istikşafi etüdlerde, Landsat-5 TM verilerinin ise detaylı çalışmalarda başrıyla kullanılabileceği belirlenmiştir.

43 SUMMARY RESEARCH ON RECOGNATIDN OF SALINE SOILS ON THE LOWER SEYHAN BASIN WITH USING LANDSAT (TM) DATA. In this work saline soils of Seyhan and Berdari Plain were mapped by using Landsat-S MSS and Landsat-5 TM data. For classification, first the histograms of the study area was made in each band and it was decided that the best distribution were in band 7 for Landsat-E MSS and band h for Landsat-5 TM and in these bands the classified images were plotted in 7 gray tones. For these two satellite data, in one band, the classified saline soils was found to be not well distinguished from the different saline soils types. So that for both Landsat-S MSS and Landsat-5 TM satelite data different types of salt content test areas were chosen and the average reflectance and standard deviations were determined for each test area, two different supervised classification methods applied to the study area. According to the results of rectanguler method, it was shown that for Landsat-S MSS data a rough boundary of saline area is found but the maksimum likelyhood which was made use of bands ** and 5 gave more accurate result. This conclusion was drawn by comparing the computer assisted salinity map with the manually made salinity map of the region prepared by DINC et al.<1985). The same methods were applied to Landsat-5 TM data. It was cocluded that maximum likelyhood with bands 3 and 7 gave the most accurate results for descrimination of saline areas. As a result it was shown that saline and alkaline hydromorphic soils were mixed with sand dunes and partly with highly salt effected soils. In general, comperison of the computer assisted results with the one which was manually prepared by DINC et al. showed that44 there exists very good agreement for moderate and high salty soils. It was diffucult to seperate slightly salt affected soils from the others becouse this kind of soils are suitable for cotton production and these areas were cultivated for the time being. It was found to be band 4 and 7 were the most suitable band combination for the rectangular method. According to this classification there were some agreement with the manually made soil map, but comperison of this method with maximum likelyhood showed that rectangular method coused some lost in saline areas. As a final conclusion, it was shown that for determination of saline areas, it was possible to use Landsat-S MSS in reconnaicance surveys, but Landsat-5 TM data should be used for succesfull detailed studies.