Mersin-Silifke kıyı şeridi turizm gelişmelerinin değerlendirilmesi üzerinde bir araştırma

Abstract

ÖZET Araştırma, alanı, Akdeniz Bölgesinin 32° 56' ve 35° 11» Doğu Boylanılan ile 37* 26* ve 38° 01' Kuzey enlemleri arasında kalan içel ilinin Mersin-Silifke kıyı şeridini kapsamaktadır. Araştırma alanındaki yüksek tarım potansiyeli ve doğal kaynaklar; nüfus artışı-, kentleşme, endüstrileşme olgularının hızla gelişmesine olanak yaratmıştır, özellikle Mersin'in bir liman kenti oluşu, ulusal ve uluslararası taşımacılıkta önemli bir merkez durumuna gelmesine neden olmuştur. Bütün bunlara ek olarak son 15 yıllık gelişme içerisinde araştırma alnının turizm ve rekreasyon açısından aranılan bir yöre olduğu söylenebilir. Ancak bu gelişmeler bir çok sorunu da beraberinde getirmiş ve Mersin-Silifke kıyı şeridi, doğal değerlerin uygun kullanımının oldukça kısıtlandığı bir yöre haline gelmiştir, özellikle Mersin, Erdemli ve Silifke gibi yerleşim merkezlerine kırsal kesimden süregelenlen. geçlerin büyük boyutlara ulaşması, konut açığının artmasına neden, olmaktadır. buna paralel olarak çok sayıda, çevre sorunlarıyla gecekondu yerleşimleri kent çevrelerine hızla yayılmış, kent merkezleri ise bundan farklı olmayan sorunları ile çok katlı, birbirine sıkışmış yapı kitleleri biçiminde10-15 yıldan bu yana yörenin çevre kentlerin haklı tarafından ikinci konut alanı olarak kullanılması nedeniyle? hemen tüm kıyı şeridinde belirgin bir yapılaşma görülmektedir. Söz konusu yapılaşma günümüzde hemen kıyı çizgisinden başlamakta ve E-24 Devlet karayolu* nun Kuzey kesimine kadar sıçramaktadır. Kuşkusuz bu gelişmeler özellikle tarım alanlarının aleyhine oluşmakta ve hergeçen gün tarım alanları üzerinde konut ya da turizm yerleşimi amaçlı yapılar yükselmektedir. Araştırma alanında, farklı alan kullanımlarının çelişkilerinden kaynaklanan çevre sorunlarının ortaya çıkartılması ve giderilmesi gerekmektedir. Bu nedenle araştırmada bu sorunların saptanması ve uzun vadede, uygulanabilir uygun önerilerin getirilmesi esas amaç edinilmiştir.Araştırma; 1, Do&al yapının ve onu kullananlar tarafından kullanım biçimlerinin değerlendirme ve yorumlanması, 2, Farklı alan kullanımları arasındaki çelişki ve etkilenmelerin ortaya konulması, 3, Farklı alan kullanımları arasındaki çelişkilerden kaynaklanan sararların giderilmesi, ya da azaltılmasını sağlayacak önlemlerin belirlenmesi şeklinde üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada, önce araştırma, alanının değerlendirilme ve yorumlanmasına esas olacak genel yapısı (jeoloji, morfoloji, toprak, hidroloji, iklim, doğal bitki örtüsü, fauna, nüfus, sosyo-ekonomik yapı) ile farklı karakterli alan kullanımları (kentsel yerleşimler, endüstriyel alan kullanımları, ulaşım, tarım, ormancılık, rekreasyon ve turizm, tarihsel ve kültürel alanlar`) ortaya konulmuştur. çalışmanın ikinci aşamasında, araştırma alanının içerdiği doğal yapı ile farklı alan kullanımları arasındaki etkileşimlerin ve bundan kaynaklanan, sonuçların, belirlenişine çalışılmıştır. söz konusu etki ve sonuçlar, BIERHALS ve Ark.'ca 1974 geliştirilen ekolojik riziko kullanımları ve bunlar arasındaki ilişki, zarar verenler oluşturduğu etiler > zarrr görenler şeklinde, analiz edilerek bulunmuştur. Sonuçta, her alan kullanımının diğerini olumsuz etkilediği alandaki göstergeleri yani indikatörleri belirlenmiş ve olumsuz etki şiddeti ile alıcı ortamın duyarlığı bir arada ele alınarak ekolojik riziko düzeyi ortaya çıkartılmıştır. çalışmada ekolojik riziko analizleri; atmosfer olayları, su, toprak, faktörleri ile biyolojik ve ekolojik denge açısından önemli alanlardan ortaya çıkan sorunlar irdelenerek gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın üçüncü aşamasında, araştırma alanındaki farklı karakterli alan kullanımlarının birbirleri ve doğal değerler ile olan çelişkilerinden kaynaklanan zararların önlenmesi veya azaltılmasına yönelik öneriler, turizm kullanımları ağırlıklı olmak üzere getirilmiştir.

159 SUMMARY Research area contains, Mersin-Silifk coastel zone of içel province which is located between 32° 56', 35* 11' eastern longitudes and 31° 26', 36' 01' nortern letitudes of Mediterranean region. Eight agricultural potantiel and natural sources in research are were caused the development of urbanisation, industrialisation and increas of -population repidly. It was caused, to be an iraportent center at national and international transport; on account of Mersin is a harbor city. In addition to all these improuvment, it can said that research area is a favorite place in terms of tourism and recreation in last 15 years of development. But, these improvment has caused many pr obi ens and Kersin-Silifke coastal zone has got a structure which has not got suitable usages of natural values. Rapid increas of migration frosa the rural areas to the settlement centers especialy like Mersin, Erdemli and Silifke causes to inareas the deficiency of accomodations. Howewer, squatter shacks has difused tc arround of cities because of environmental problems. In this stage, city centers got into a new developing period with squesed building masses. On the ether hand, a significant const rue i on is seen because of using the region as summer house area by people of neighb our cities for last 10-15 years This construction begins just from the cost line and continious on the northern part of E-24 highway. This situation effects especially agricultural areas and buildings appear on this areas. Enviromental problems which originated from the dilemma of different land uses must find out and solve. For that reason, to determine all these problems and to find out suitable suggestions which can apply in a long period were aimed as main principle in this study. This research was realised in three steps: 1. To explain and evaluation of natural structure and usage types of this,160 2. To find out the dilemma and influences amoung different landuse types, 3. Tu determine the precautions which supply decreasing or remove the damages originated from dilemma amoung differet landuse types. At the first step, general structure for explaining and evaluating of research area (jeology, morphology, soil, hydrology, climate, flora, fauna, population, social-economic structure) and differet landuse caracteristics (urban settlement, industrial settlements, transportation, agricultur, forestry, recreation and tourism, historical and cultural areas) were tried to find out. At the second step, interactions bettwen natural structure of research area and different landuse types and results originated from this were tried to determined. These influences and results were find cut by applying ecological risk anslise method developed by BIEEHALS, KI'PKSTE'^T -`'ic* F'^HA'R'?''`' `o?dv. A>--oo* ??'*:? + ~ ^v *.=. r;=tv--~'', ^ Tid'.'-p + vx-` sad relation amoung of these, were sl.sI issi in the syste~ of `affecting` factors ~-& affects - > affected factors`. At the end, it was realised +?..-+ each landuse type affects each other, indicators were determined 3nd affection density was conserned together with sensity of reseptive environment and ecological risk level was found out. In the study, ecological risk anslises were reliazd by explaining of atmosphericol conditions, water, soil factors at important areas in term of biological ad ecological balance. At the thirth step of study, suggestions for remove or decreasing the damages originated from dilemma amoung natural values and different landuse characteristics, were examined by conserning touristic settlements. General result obtained from research is, the dilemma aaoung different landuse types cause a high ecological risk and to remove the damage by suitable suggestions in the long period at Kersin-Silifke coastal zone.