Doğu Anadolu bölgesi kabuk yapısı

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Türkiye Bouguer gravite haritasının 34°-44° E boylam ve 36° - 42° N enlemleri arasında kalan kısmına tek ve iki boyutlu fourier analizi uygulayarak anomaliye neden olan kütlelerin ortalama derinliklerinin saptanması yanında bölgeye ait kabuk kalınlığı haritası oluşturulmuş ve olası yapı modeli ortaya konmuştur. Çalışma bölgesini içine alan Bouguer gravite haritası pek çok sayıda alt kare bölgeye ayrılarak bu bölgelere iki boyutlu fourier dönüşümü uygulanmış ve buradan elde edilen güç spektrumları değerlendirilerek her bir alt bölgenin anomaliye neden olan kütlelerinin derinlikleri saptanmıştır. Ayrıca, Bouguer gravite haritası üzerinde seçilen beş profilden elde edilen gravite verilerine tek boyutlu fourier dönüşümü uygulanmış ve buradan da ortalama derinlikler elde edilerek iki boyutlu fourier dönüşümü sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Çalışma bölgesinde jeofiziksel çalışmaların yanında bölgeye ait jeolojik ve tektonik bilgi birikimine de yer verilerek konuda bir bütünlük sağlanılmaya çalışılmıştır. Böylece daha önce bu konuda yapılan çalışmalara yeni bilgi üretimi sağlandığı inancındayız. Tüm veriler birarada değerlendirildiğinde; oluşturulan olası yapı modelinin bölgenin karmaşık tektoniğine bağlı olarak, doğuya doğru ondüleli ve giderek kalınlaşarak devam ettiği belirlenmiştir. Orta Anadolu için elde edilen ortalama 34 km. derinlikler ile Doğu Anadolu için hesaplanan 40 km. civarı ortalama derinlikler bu sonucu doğrulayan değerler olarak verilebilir. Bu durum açık olarak elde edilen veriler ışığında çizilen kabuk kalınlığı ve kabuğa göre daha sığ bir bölgede anomaliye neden olan kütlelerin derinlik haritalarında ve üç boyutlu yapı modellerinde görülebilmektedir. 76

SUMMARY This study presents the possible structure model and a map of crustal thickness as well as determination of the averages depths of the masses which are causing anomalies, applying single and double dimension-fourier analysis on the part between longitude 34°-44° N and (attitude 36°-42° E of Bouguer gravity map for Turkey. Bouguer gravity map containing the study region was subdivided in many square regions and on these regions a two dimensional fourier transformation was applied and the power spectrums obtained were evaluated and so the depths of masses of each subregion causing anomalies were found out. On the other hand the single dimensional fourier transformation was applied on the gravity data obtained from five profile which were selected on Bouguer gravity map; and after obtaining avarage depths these figures were compared with the results of two dimensional fourier transformation. Along with the geophysical studies the geological and techtonic data regarding the region was also referred; and thus it was intended to reach an entirety in the subject. As a result we believe that it has been provided new informations in addition to the studies carried out regarding the same subject. When all data was examined together it was determined that the produced possible structure model was extending towards the east with a curled shape becoming thickened depending on the complex tectonic of the region. The avarage depths of 34 km obtained for Middle Anatolia and the avarage depths of about 40 km calculated for Eastern Anatolia can be presented as data confirming this result. This situation can be cJearJy noticed on the crust thickness maps drawn based on the data obtained and on the depth maps of masses causing anomalies on a region which is more shallow in compare to the crust as well as in the three dimensional structure models. 77