Subtropik iklim koşullarında şeftali ve nektarin tomurcuklarında dinlenme ve bunun kesilmesi üzerinde araştırmalar

Abstract

öz Son yıllarda şeftali ve nektarin, subtropik iklime sahip Çukurova bölgesinin en önemli meyveleri arasına girmiştir. Bununla birlikte, yüksek soğuklama gereksinimi olan çeşitlerin yetiştiriciliğinde ılık geçen kışlarda sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bundan dolayı, soğuklama gereksiniminin saptanmasında kullanılan klasik yöntem (7.2°C'nin altında saat olarak geçen süre), değişik yıllarda doğru sonuç vermemektedir. Bu amaçla kurulan denemeler, Çukurova bölgesi (kıyı şeridi) ve Pozantı (yayla bölgesi) olmak üzere iki farklı iklim koşulunda yürütülmüştür. Denemelerin ilkinde, ele alınan bölgelerin ve çeşitlerin soğuklama süre ve gereksinimlerinin ve dinlenmenin tamamlanması olayının `klasik yöntem`. `Ar on yöntemi`. `Bidate yöntemi` ve `soğuk birimi yöntemi` yoluyla saptanması amaçlan mıştır. Denemelerin ikinci grubunda ise, dinlenmenin kesilmesi olayı, kontrollü koşullarda ` soğuk birimi` (SF) ve `büyüme derece saat leri toplamı` {BDS7) yöntemleri ile `buharlaştırarak soğukla tma` {evaporative cooling) ve `büyümeyi düsenleyici maddelerin uygulan- masz` yöntemleriyle incelenmiştir. Sonuç olarak, `klasik yöntem` Pozantı koşullarında oldukça iyi sonuç vermiş, fakat Çukurova koşullarına pek uygun olmamıştır. Her iki bölgeye en uygun yöntemler olarak, `soğuk birimi` {chill unit ) ve `BBST` ( growing degree hours) yöntemleri ile `Bidabe° yöntemi bulunmuştur. Klasik yönteme göre. Adana' nın soğuklama, süresi, 1986-87 kış döneminde 866 saat ve 1987-88 kış döneminde 687 saat oLerak saptanmıştır. Pozantı'nın soğuklama süresi oldukça yüksek bulunarak, 1986-87 kış döneminde 3258 saat ve 1987-88 kış döneminde 3075 saat olarak hesaplanmıştır. Bölgelerin soğuk birimi bakımından değerleri ise, her iki deneme yılında Adana 'da, 1293 -XV- m - ve 1242 SB 'olarak, Pozantı'da 1721 ve 1971 SB olarak saptanmıştır. Ele alınan çeşitlerin soluklama gereksinimleri her iki deneme yılında Adana 'da sırasıyla, 256-627 ve 255-556 saat arasında, Pozantı'da ise sırasıyla, 253-959 saat ve 253-949 saat arasında bulunmuştur. Dinlenmenin kesilmesinde 6°C'de soğuk la tmanın 4°C kadar etkili olduğu ve 4°/15°C ve 6°i5/°C'lik tartılı soguklatma uygulamalarının da sürekli 4°C'de soguklatma kadar etkili olduğu buluımuş tur. ` BuharlaştıraraJc soğukla tm` (evaporative cooling) yöntemi, özellikle erk ene i çeşitlerde biraz soğuklama almış olan ağaçlara uygulandığında iyi sonuç vermiştir. Kimyasal madde uygulamalarında, Promalin, KHO3+ thiourea, thiourea., DHOC+mineral yağ ve hidrojen siyanamid uygulamaları, dinlenmenin kesilsesi üzerine en etkili uygulamalar olarak saptanmıştır.

ABSTRACT Peach and nectarine are recently becoming a group of the major fruits in the subtropical climatic conditions of Çukurova region. However, high chilling requiring cultivars creates some problems in warm winters. Therefore, the `standard method1 of determining the time of rest completion (no, of hours below 7.2°C) doesn't give the correct results from year to year. In order to solve this problem, some experiments were carried out. in two different climate regimes: the first one is Çukur ova (coastal area, low altitude), and the second one is Pozantı (high altitude). The first research was based on determining the chilling requirements and rest completion of the experimental areas and varieties according to the `standard Method', `Aran method`. `Bidate method* and `chill unit method'. The second research was based on satisfying of chilling by controlled temperature conditions (chill writ anû GBH ) methods and `evaporative cooling` and `chemical applies t ion` methods. As a result, the `standard method` gave good results in Pozantı, but not in Çukurova conditions. For both places, `chill mit` (CU),` growing degree hour ` (GM ) and `Bidahe ` methods were found the most convenient methods. According to the `standard method' the rest period of Adej'is. was found as 866 hours in 1986-87 winter period and 687 hours in 1387-88. However, the rest, period of Pozantı was found rather high about 3258 hours in 1986-87 winter period and 3075 hours in 1987-88 winter period. The rest periods of the experimental regions, according to the `chill unit ` method, 1293 and 1242 chill units were found in Adana and 1721 and 1971 chill units were found in Pozantı. - XVII -- XVIII - The chilling requirements of the experimental varieties in both years vere changed between 256-62? ami 255-556 hours in Mana and 253-959 hours and 253-949 hours in Pozantı. For breaking dormancy 6°C was found as effective as 4°C, 4°/15°C and 6°/15°C weighted hours were as effective as continous 4ÖC. `Fraporatırs cccdinğ' method gave good results especially on precocious varieties when it was applied after they had some chilling. In chemical applications, Fromalin, KNÖ3+ thiourea, thiourea, DNOC+mineral oil and hydro j en cyanamide were found the most effective applications on breaking dormancy.