Çukurova koşullarında bazı yabancı yurtlu süs ağaçlarının introdüksiyonu üzerinde bir araştırma

Abstract

53 ÖZET Çukurova Bölgesi, ülkemizin sosyo-ekonomik yönden hızlı gelişme ve değişme gösteren bölgelerinin başında gelmekte ve nüfus yoğunlaşması ve kentleşme olgusu giderek artan bir yapı göstermektedir. Endüstri ve kentleşmenin lehine olan bu gelişme tarımın optimal alanlar dışına kaymasına neden olmakta, bunun sonucunda bölgesel bitki örtüsü ve biotoplar tahrip edilmektedir. Yıpranmakta olan bitki örtüsünü onarmak ve yöreye yeni bitkileri adapte etmek yöresel çevre koşullarının iyileştirilmesi açısından önemli bir adım olarak ele alınabilir. Bu araştırmada yurt dışından getirilen Acacia pycmntha, A. poda/yrii/o/ia. Amearnsii, Aretiodes. Afiexifoiia. Ayem'sti/o/ia, Aiteapt/yila, Acard/op/kf/fa. Aguomensis, Ahowittil AhaviHandii, Aa/ata. Areprosa, Afamt/eroy/i. Sopftora microp/?yf/a, S. macrophyifa, Casuahna strictaWW 3b, C. stride 143 43E, 38 42S, C. o/iyodo/?. Caiiistemon pfioeniceus, Csieâeri, A/e/a/et/ca ftypericffo/ia, Cassia tamer/tesa /.ür]er/ ele alınmıştır. Araştırma, 21.3.1968-1.9.1969 tarihleri arasında Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü Araştırma Alanında sera tezgahlarında hazırlanan parsellere tesadüf olarak tohumların ekilmesi ile deneme kurulmuş ve denemeye alınan türlerin bazılarının tohumları iki yıl üstüste (21. 3.1988- 23.3.1989) ekilmiştir. Gelişen fidanlar şaşırtılarak ısıtmasız cam seradan dış mekana alınmış ve gözlemler sürdürülmüştür. Araştırmada, bölgemizde tanınmayan türlerden Acacia fMifü/ia, A. a/ata, A. faımtleroyii, A. yem'stifoiia A. ftaw//a/?d;i, A. iteaphytta, A. meamsii, A. cardiophyfia, A. howittii, Sophora micropnylle, Cesuarirta lateralis, C. oligodon bölgeye uyum sağlayamamıştır. Bölgemize uyum sağlayan türler ise; Acacia otıornensis, A. pyenantha, A. reprosa. A. ret i odes, A. poda/yri/Yo/ia. Sophora macrophy I la, Casuahna stria 'a WW54 3b, C. siricta 143 43E, 38 42S, Callistemon sieteri, C. phoeniceus, Melaleuca hypehcifolia. Cassia tomeutesa'uw. Deneme süresince türlerin çimlenme süreleri, çimlenme yüzdeleri ve yaşama başarılan, boylanmaları gözlenmiş, çizelge ve grafiklerle belirtilmiştir. Araştırmada, iki yıl üstüste tohumu sağlanabilen Callistemon s f eteri. C phoeniceusw Melaleuca fiyperici folia 'r/m tohum çimlenme yüzdesinin aynı olduğu saptanmıştır. Bu türlerden Melaleuca hypehcifolia bölgeye ilk kez getirilen bir bitki cinsidir. Gözlemler sırasında elde edilen diğer bir sonuç ise, yabancı yurtlu türlerden olan Cassia tomer/tesa'mn etkin sarı çiçeklerini bölgemize daha önce adapte olan C carymoesa'?an erken açmasıdır. Araştırma sonucunda, yabancı yurtlu olan bu türlerin, bölgede yaygınlaşması amacıyla adaptasyon çalışmaları yapılarak, fonksiyonel ve estetik olarak bitki örtüsüne çeşitlilik ve canlılık kazandıracağı düşüncesine varılmıştır.

55 SUMMARY Çukurova Region is the leadest region of our country which has rapid socio-economic development and change. The region shows a structure in which the population density and urbanisation have been increasing continuously. This development, taking place in favour of industrialization and urbanization makes the agriculture slide out of the optimal sites. As a result of which, regional plant cover and biotops are being damaged. Repairing the damaged plant cover and adapting new plants to the region can be considered as an important step in order to improve environmental conditions. In this research, seeds of the species Acacia f text folia Aretiodes, Apycnantha, Apodaiyriifolia. Areprosa. A. alata, Afauntieroyii, Agemstifoiia, AhavWandii, Aiteaphyüe, Amear/?sii. Acardiopf/yi/a. A.quornensis. Ahowittii, Sopf/ora micrepi>y//a. S:/r/acropf/y//a. Cassia tomentosa, Casuarina siricta WW 3b, C.stricia 143 43E, 36 42S, CJittoralis. C.oJigodon, Caiiistemon sieteri Cpftoemceus, Melaleuca hyperici folia which were supplied from abroad were used. The research has been carried out at the research field of the Department of Landscape Architecture, Agricultural Faculty of Çukurova University between April 21, 1988-September 1, 1989. The experiment was set up sowing the seeds as coincidence to the plots on the benches of greenhouse in two years. (One, in April 21, 1968, the other, in April 23, 1989 ) 6ut in the second year all of the species couldn't be find. Seedlings were transplanted from unheated greenhouse to the field and observed. In the research, the species Acacia Hex) folia, Aaiata, Afat/r/t/eroyii, Agenistifofia,.haviilandii, Aiteaphyila, Ameamsii,56 Acardiophylia. A. Aom'ttii, Sophora micropnytta, Casuarina /ittora/is. Coiigodon which are unknown in Çukurova Region couldn't have been adapted to the region. Acacia çuornensiş. A pycnantha, Areprosa. Aretiodes, Apoda/yriifo/ia. Sophora macropbyila, Casuarina striata WW 3b, Cstricta 143 43 E, 36 42 S, Caiiisiemon sieöeri. Cpnoeniceus. Melaleuca nypericifo/ia. Cassia tomentosa were adapted to the Çukurova region. During the experiment, times of germination, percentages of germinations and survivals and lenghtenings were observed and the results were tabulated. In the research, it was determined that the germination percentages of the Caiiisiemon sieberi, Cpnoeniceus and Melaleuca hyperici folia were the same all the years in research. Among them, Melaleuca hyperici folia is firstly being introduced to the region. Another result, obtained during the observations is that the flamboyant yellow flowers of the Cassia tomentosa which is one of the foreign origined species flowered earlier than Cassia corymbosa, which is previously adapted to the Çukurova Region. As a consequence, in order to make them more common adaptation studies must be maintained on these foreign origined species. So, the plant cover in the region will be enriched aesthetically and functionally.