Doğu Akdeniz Bölgesi navel grubu portakal ve satsuma mandarin ağaçlarında yaygın virüs ve virüs benzeri hastalıkların sürveyi ve indekslenmesi üzerinde çalışmalar

Abstract

IX öz Doğu Akdeniz bölgesinde- virüs ve virüs benzeri patojenler tarafından oluşturulan çok sayıda turunçgil hastalığı mevcut olup, bunların çoğu ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı navel portakal ve satsuma mandarin akaçlarım etkileyen virüs ve virüs benzeri hastalıkların sürveyim yapmak ve çeşitli indeks leme metodlarının kullanarak simptomatolojik gözlem sonuçlarım doğrulamaktır. İncelenen navel portakal ve satsuma mandarin ağaçlarının gövde ve ana dallarında psorosis A kabuk kavlaması, concave gum ve blind pocket si mptomlan gözlenmiştir. Psorosis genç yaprak sı mptomlan ise sadece navel portakal ağaçlarında gözlenmiştir. Crinkly leaf ve satsuma dwarf si mptomlan birkaç navel portakal ağacı ile çoğu satsuma mandarin ağacının yapraklarında gözlenmiştir. Cristacortis hastalığının İçel ili turunçgil bahçelerinde yaygın olduğu bulunmuştur, impietratura hastalığı si mptomlan ise sadece navel portakal meyvelerinde bulunmuştur. Zayıf gelişme, az verim, mevsim dışı meyve ve küçük, benekli, kaşık şeklini almış, yukarı doğru büyüyen yapraklar gibi stubborn hastalığı simptomları çok sayıda navel portakal ağacında gözlenmiştir. Survey çalışmaları % yi o porosis -cachexia hastalığının 15-20 yaşından büyük satsuma mandarin ağaçlarında şiddetli gerilemelere neden olduğunu ortaya koymuştur. Tristeza hastalığı ise sadece birkaç navel portakal ve satsuma mandarin ağacında bulunmuştur. Diğer yandan, survey çalışmaları gummy bark virüs hastalığının turunç anacına aşılı navel ve diğer yerli portakal çeşitlerini etkilediğini göstermiştir. Bu, Türkiye'de gummy bark virüs hastalığının varlığına ilişkin ilk rapordur. Navel portakal ve satsuma mandarin ağaçlarının indeks le me sonuçlan exocortis viroi dinin pekçok ağaçta bulunduğunu ve yaygın şekilde turunç anacı kullanımı nedeniyle bu ağaçların hastalığın simptornsuz taşıyıcısı olduğunu ortaya çıkarmıştır Ay m şekilde, indeksi e nen navel portakal ağaçlarından çoğunun xylcporosis-cachexia viroidi ile infekteli olduğu ve bunlarında hastalığın simptornsuz taşı yıcı ları ol a ra k dav ra ndı ğı bel irlen mi şti r.

ABSTRACT Many `citrus diseases caused by virus and virus- like pathogens are present in the East Mediterranean area of Turkey and most of them are of economic importance. The aims of this study vere to survey virus and virus-like diseases that affect navel orange and satsuma mandarin trees., and confirm the results of observations by using various indexing methods. Psorosis scaly bark, concave gum and blind pocket symptoms have been observed on trunks or main branches of navel orange and satsuma mandarin trees. Psorosis -like young leaf symptoms have been observed only on leaves of navel cultivars. Crinkly leaf and satsuma dwarf symptoms have been observed on leaves of some navel orange and satsuma mandarin respectively. It has been found cristacortis disease was widespread in citrus orchards of İçel province. Impietratura symptoms have been found only on fruits of navel orange. Symptoms of stubborn, including stunted growth, poor yields, offseason fruits and small, mottled, cupped and upright leaves have been observed on most of navel orange trees. Characteristic acorn fruit symptoms of this disease have been found on a few navel orange trees. It has been revealed in field surveys that xyloporosis-cachexia disease induced severe decline in satsuma mandarin trees which are over 15-20 years old. Tristeza has been found on a few navel orange and satsuma mandarin trees. On the other hand, extensive field surveys have revealed that gummy bark disease affected navel and other local varieties of sweet orange budded on sour orange. This is the first report about exi stance of gummy bark disease in Turkey. Indexing of navel orange and satsuma mandarin trees has revealed that exocortis was present in most of trees and they were symptomless carriers of the disease, because of using extensively sour orange rooistock in this area. Similarly, indexing of navel orange trees showed that most trees were infected with xyloporosis-cachexia viroid and they are symptomless carriers of this viroid.