Çukurova bölgesinde sulama kanal şevlerinin stabilizasyonunda kullanılabilecek uygun çim türlerinin tesbiti üzerinde bir araştırma

Abstract

67 7. ÖZET Çukurova Bölgesi'nde sulama şebekesini oluşturan D.S.I. sulama kanallarında., şey toprağının erozyon ile kanal içine aktığı ve bunun, sulama suyu akış hızının kapasitesini düşürerek zararlı olduğu bilinmektedir. Halen uygulanan bakım yönteminde kanal içine akan materyal iş makinalarıyla temizlenmekte, bu da her yıl işletmelere büyük maliyetler getirmektedir. Bu araştırmada sorunun çözümüne yönelik olarak, sulama kanal serlerinde bitkisel örtüleme çalışmaları düşünülmüş ve bölgeye uygun çim bitkisi türleri ile deneme yapılmıştır, önce bir kanal şevinde başlatılan denemede yeterli emniyet sağlanamadığından daha sonra benzer bir yerde, Seyhan Baraj Gölü Güney kıyısında toplam S) m*'.lik bir şev bandında 4 çim türü denenmiştir. Deneme süresince büyük çoğunluğu yağış etkisiyle akan toprak miktarları her deneme parseli altına yerleştirilen özel kasalarda toplanmıştır. Dört yinelemeli olarak yürütülen denemede her çim türü parseline ait erozyona uğrayan toprak miktarları saptanmış, bitkisel kaplamadan yoksun kontrol parselindeki sonuçlarla ve birbirleriyle karşılaştırılarak basan durumları açıklanmıştır. Deneme sonuçlarına göre denemeye alınan türlerden Lippia repens`in en başarılı çim türü olduğu saptanmıştır. Bu tür yanında sırasıyla Agrogprtm elegatom Gynedon dactylom türlerinin de bölgede şev stabilizasyonü amacıyla kullanılabilirliliği ortaya konmuştur. Denemeye alınan lalium perennetürü erozyonu önlemede yeterince başarılı bulunmamıştır. Ancak yinede boş bırakılan kontrol parseline göre etkinliği saptanmıştır. Çalışmada amaca uygun olarak gösterilen ve kullanımı önerilen türlerin, uygulama açısından durumları tartışılmış ve olumlu bulunmuştur.

68 8. SUMMARY It is known that soils on the slope are run off into the canals by-erosion and this soils cause to decrease the flow-rate of water especially in irrigation canals. For this reason the canals have been cleaned by excavators annually, but the annual expenditures found are very high and not economic. The aim of this research is to find out effects by using the vegetative covering on the slopes of irrigation canals. Fore some kinds of lawns are tested to find out the suitable one. Because of the security lacks, the research, have been carried out on the similar slope-rates. Four different kinds of lawns (Garden Lippia, Tall Wheat Grass, Bermuda Grass, Rye Grass) are tested on the slope area of S3 m*.plots on the south bank of Seyhan Dam Lake. It is important to sum up the amounts of running soils which reason by erosion. In this reality, some apparatus were installed. One of them are timber boxes in 23 x 50 x.210 cm. sizes. The timber boxes are placed under each testing plots to callect the soil, which are flown down by rain. The amount of soil is confirmed for each kind of lawn and compared with the control plots (bare plots). The research have been evoluated by using Variance Analises. According to the test results, the most suitable kind of lawn is observed the Zçşaa jTsresm^Garden Lippia). But Agftşşsvsa e&ggatnmÇTati. Wheat Grass) and Gpxxxkm dacfp&si (Bermuda Grass) can be also used for slope stabilizations. Z^fiampgrEsweCRye Grass) is also effective but not adequate to stabilize the slope and control the erosion. In this study, the possibility of vegetative covering with some kinds of lawns, is discussed and obtained positive results in the Çukurova Region.