Bazı hibrid mısır çeşitlerinin Çukurova koşullarına uyum yetenekleri üzerine bir araştırma

Abstract

34 ÖZET Bu araştırma değişik orjinli onbir hibrid mısır çeşidinin Çukurova koşullarında bir yıllık (1989 yılı) araştırma sonuçlarına göre üç farklı yerde; Ceyhan - Mercin köyü (Mısırlı çiftliği) Karataş - Çırnk köyü (Çırnk çiftliği) Adana - Merkez (Sapeksa Araştırma Enstitüsü)'nde adaptasyon kabiliyetlerini incelemek amacı ile bu onbir mısır çeşidinin önemli tarımsal ve bitkisel özellikleri incelenmiştir. Bu araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Denemeye alınan mısır çeşitlerinin incelenen özellikler yönünden durumları aşağıda özetlenmiştir. 1- Denemede kullanılan hibrid mısır çeşitlerinin ortalama bitki boylan 2 18.4 cm. ile 187.3 cm. arasında değişmiştir. En yüksek bitki boyu P.3165 çeşidinde, en düşük bitki boyu ise MF-7 14 çeşidinde saptanmıştır. Bitki boyu ile 1000 dane ağırlığı arasında önemli ve olumsuz, sömek'deki dane ağırlığı ile önemsiz ve olumsuz, sömek'deki dane sayısı ve verim arasında önemsiz bir ilişki bulunmuştur. 2- Denemede elde edilen ortalama koçan yüksekliği değerleri 1 1 1.3 cm. ile 88.8 cm. arasında değişim göstermiştir. P.3165 çeşidinde koçan en yüksekte oluşurken, P.3297 çeşidinde ise en alttan koçan tutmuştur. Koçan yüksekliği ile bitki boyu arasında önemli, 1000 dane ağırlığı ile önemli ve olumsuz, sömek'deki dane ağırlığı ile önemsiz ve olumsuz, sömek'deki dane sayısı ve verimle önemsiz bir ilişki göze çarpmıştır. 3- Denemede kullanılan hibrid mısır çeşitlerinin ortalama koçan püskülü çıkarma süresi 62 gün ile 48 gün arasında değişmiştir. P.3165 çeşidi en geç koçan püskülü çıkarırken LG-55 çeşidi koçan püskülüne en erken geçen çeşit olmuştur. Koçan püskülü çıkarma süresi ile tohum verimi arasında önemsiz bir ilişki bulunmuştur. 4- Çeşitler içinde hasatta en çabuk dane rutubeti kaybeden çeşit Jacques olup, en geç dane rutubetini kaybeden çeşitte P.3184 çeşidi olmuştur. Burada vejetasyon süresine bağlı olarak çeşitlerin erken ve geç hasada geldiği tesbit edilmiştir. 5- Denemede çeşitlerin ortalama sömek oranlan %19.2 ile 15.7 arasında değişmiş olup, LG-60 en düşük sömek oranına ve en yüksek sömek oranına ise P.3377 çeşidinde tesbit edilmiştir. Sömek oranı ile sömek'deki dane sayısı arasında önemli ve35 olumsuz bir ilişki söz konusudur. Yine bitki boyu sömek'deki dane ağırlığı ve verimle önemsiz ve olumsuz, 1000 dane ağırlığı koçan yüksekliği ve hektolitre ağırlığı ile önemsiz bir ilişki görülmüştür. 6- Denemeye alınan mısır çeşitleri içerisinde en yüksek ortalama 1000 dane ağırlığı 321.3 gr. ile P.3297 çeşidi ve Jacques çeşidinde ise en düşük 1000 dane ağırlığı 267.7 gr. bulunmuştur. 1000 dane ağırlığı ile sömek'deki dane sayısı, sömek'deki dane ağırlığı ve verim arasında önemli bir ilişki söz konusudur. 7- Çeşitlerin ortalama ortalama hektolitre ağırlıkları LG-60 çeşidinde 77.2 ile en yüksek ve Jacques çeşidinde ise 74.2 en düşük hektolitre ağırlıkları tesbit edilmiştir. Hektolitre ağırlığı ile 1000 dane ağırlığı arasında önemli bir ilişki görülmüştür. Ayrıca koçan yüksekliği, bitki boyu, sömek'deki dane sayısı arasında önemsiz ve olumsuz yine verim, sömek'deki dane ağırlığı ile önemsiz bir ilişki söz konusudur. 8- Denemedeki çeşitlerin ortalama sömek'deki dane ağırlıkları 151.2 gr. ile 106.0 gr. arasında değişmiştir. LG-27.71 çeşidinde sömek'deki dane ağırlığı en yüksek olup, MF-714 çeşidinde ise sömek'deki dane ağırlığının en düşük olduğu görülmüştür. Sömek'deki dane ağırlığı ile verim ve sömek'deki dane sayısı arasında önemli bir ilişki görülmüştür. 9- Denemede çeşitlerin ortalama sömek'deki dane sayılan 485 ile 344 arasında değişmiş olup, LG-27.71 çeşidinde en yüksek, MF-714 çeşidinde ise en düşük sömek'deki dane sayısı tesbit ediliştir. Sömek'deki dane sayısı ile verim arasında önemli bir ilişki vardır. 10- Dekara ortalama tohum verimi 1512 kg/da. ile 997 kg/da. arasında değişim göstermiştir. En yüksek ortalama tohum verimi LG-2771 çeşidinden, en düşük tohum verimi ise MF-714 çeşidinden elde edilmiştir.

36 SUMMARY This study was conducted at three different localities; (1383 ) * Ceyhan - Mercin Village (Mısırlı Farm), *Karata§ - Cirnk Village (Cirnk Farm), *Adana - Sapeksa Research Institute, by using eleven hybrid corn varieties with various origins in order to determine their adaptive ability and agronomic (their plant and agricultural) characteristics. The experimental design was randomized block replicated three times. The results obtained are given below. 1- The plant height of the varieties varied from 187.3 to 218.4 cm. The variety `P.3165` gave the heighest plant height and `MF-714` gave the lowest. The correlation between plant height and 1000 seed weight was negative and significant; correlation between plant height and seed weight of ear was negative and not significant; correlation between plant height and number of seeds of ear correlation between plant height and yield were not significant. 2- The tassel height of the varieties varied from 88.8 to 111.3 cm. `P.3165` gave the highest tassel height and `P.3297` gave the lowest. The correlation between tassel height and Plant height was significant, correlation between tassel height and 1000 seed weight was negative and significant; correlation between tassel height and seed weight of ear was negative and not significant, correlation between tassel height and number of seeds for ear and significant. The correlation, between plant height 1000-seed weight was negative and significant, between plant height and seed weight of ear was negative and not significant. The correlation, between plant height 1000-seed weight was negative and significant, between plant height and seed weight of ear was negative and not significant. 3- The time required for tassel development was varied from 48 to 62 days. The tassel development was latestin `P.3165` and earliest in `LG 55`. The correlation between the tassel development time and seed yield was not significant. 4- The moisture loss of the seeds at harvest was faster (quickest) in `Jacques` and slowest in `P.3165` the varieties came to harvest either early or late depending on the vegetation period. 5- The ear percentage of the varieties varied from 15.7 to 19.2 % The lowest37 percentage was obtained for `LG 60` and the heighest for `P.3377`. The correlation between ear percentage and number of seeds on ear was negative and significant correlation between ear percentage and plant height, seed weight of ear, yield was negative and not significant; correlation between ear percentage and 1000-seed weight, tassel height, hectoliter weight was not significant. 6- `P.3297` gave the highest 1000-seed weight (321.3g) and `Jacques` the lowest (267.7 gr). The correlation between 1000-seed weight and number of seeds of ear, weight of seeds of ear, yield was significant. 7- The average hectolitre weight of the varieties varied from 74.2 to 77.2 `LG 60` gave the highest and `Jacques` the lowest. The correlation between hectolitre weight and 1000-seed weight was significant; correlation between hectolitre weight and tassel height, plant height, number of seeds of ear was negative and not significant; correlation between hectoliter weight and seed weight of ear was not significant. 8- The seed weight of ear of varieties varied from 106.0 to 151.2 g. The seed weight of ear was highest in `LG 27.71` and lowest in `MF-714`. The correlation between seed weight of ear and number of seeds of ear and yield was significant. 9- The number of seeds of ear of varieties varied from 344 to 485. The number of seeds of ear was highest in `LG 27.71` and lowest in `MF-714`. The correlation between the number of seeds of ear and yield was significant. 10- The seed yield per decare varied from 997 to 1512 kg. The highest average seed yield was in `LG 27.71` and the lowest in MF-714.