Çukurova koşullarında yağmurlama yöntemiyle farklı düzeylerde sulanan ikinci ürün soyada su-verim ilişkilerinin belirlenmesi

Abstract

-III- ÖZ Bu çalışma, Çukurova koşullarında ikinci ürün soyada su-verim ilişkilerini belirlemek amaciyle yürütülmüştür. Araştırma yağmurlama yöntemiyle farklı düzeylerde sulanan beş ayrı konu üzerinde yürütülmüş ve deneme konularının dane verimleri istatistiksel olarak birbirlerinden farklı bulunmuştur. En yüksek verim 251.2 kg/da ile büyüme mevsimi boyunca su eksikliği hissetmeyen 1. konusundan sağlanmıştır. Su almayan konuda ise verim 69.2 kg/da olarak gerçekleşmiştir. Deneme konularında soyanın bindane ağırlıkları sulanan konularda istatistiksel olarak aynı ancak kurudaki konudan farklı bulunmuştur. Maksimum bindane ağırlığı 154.7 gr ile lı konusundan, en düşük değer ise 95.3 gr İle sulanmayan İs konusundan elde edilmiştir. Denemede, en yüksek ürün alınan konuda soya bitkisinin mevsimlik su tüketimi 542.34 mm olarak belirlenmiştir. Ortalama en yüksek günlük su tüketimi 7.2 mm ile Ağustos ayında meydana gelmiştir. Su tüketimi ile verim arasında önemli doğrusal bir ilişki elde edilmiştir. Oransal su tüketimi eksikliği ile oransal verim azalması arasındaki ilişkiden elde edilen verim etmeni (ky> faktörü 0.8 olarak belirlenmiştir. Su kaynaklarının çok sınırlı olduğu koşullarda, mevsim boyunca tam su alan konuya göre sulama suyunda yapılacak % 68 oranındaki kısıntı ile, sulamasız üretime göre % 227 oranında önemli miktarda verim artışının olacağı saptanmıştır. Uygulanan sulama suyundaki kısıntı nedeniyle verimde meydana gelen düşüşün en önemli nedenlerinin danelerin tam dolgunlaşmadan olgunlaşmaları ve meyve dökülmelerinden kaynaklandığı belirlenmiştir. Yaprak alanı indeksi <LAI) ile su tüketimi (Et) ve verim arasında önemli ilişkiler saptanmıştır.

-IV- ABSTRACÎ This study was carried out to determine water-yield relations for second crop soybean under Çukurova conditions, Five different irrigation levels created with a sprinkler lateral system were investigated in the research and yields were found to be significantly different among the treatments studied. The highest yield with 251.2 kg/da was obtained from the non-stressed treatment (Ii>, The least yield with 69.2 kg/da was obtained from the non- irrigated treatment (Is). 1000-seed- weights were not significantly different among irrigated treatments except the dry treatment. Maximum 1000-seed-wieght with 154.7 g was obtained from the treatment Ii, minimum 1000-seed- weight with 95.3 g was obtained from the non-irrigated treatment (la). Seasonal evapotranspiration was determined to be 542.34 mm in the highest yielding treatment. Average daily maximum water consumption occurred in August with 7.2 mm per day. A significant linear relationship between evapotranspiration and yield was obtained. The yield response factor ky was found to be 0.8 in the relationship between relative evapotranspiration deficit vs. relative yield reduction. Under the conditions where water resources are scarce, a saving of 68 % in the irrigation water throughout the growing season would result in a yield increase of 227 % in comparison to the yield in non- irrigated condition. The main reasons for the yield reduction under stress (limited irrigation) are flower shedding and in complete fill of the seeds before maturation. Significant relationships between leaf area index (LAI) and evapotranspiration (Bt) and yield were obtained.