Türkiye genel toprak haritasının toprak taksonomisine göre düzenlenebilme olanaklarının Tekirdağ bölgesi örneğinde araştırılması

Abstract

178 ÖZET Bu çalışmanın amacı ` Türkiye Genel Toprak Haritasının oluşturulması İçin bir metod ortaya koymaktır. Çalışmada, Tekirdağ İli Topraklarının 1938 Amerikan toprak sınıflandırma sistemine göre hazırlanmış 1/100.000 ölçekli haritaları, seçilen test alanlarında yeniden etüd edilerek, Toprak Taksonomisinin (1975) büyük gruplarının haritalama ünitesi olarak kullanıldığı haritalara dönüştürülmüştür. Araştırma konusu Tekirdağ îli topraklan, toplam 621.788 ha alanda yayılım göstermektedir. Çalışma alanında, yüksek dağlık araziler, eğimli yamaç ve yüksek tepelik araziler, peneplen arazileri ve aiuviyal ovalar başlıca fizyografik üniteleri oluşturmaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında, Toprak Taksonomisinin büyük gruplarını saptayabilmek amacıyla Topraksu tarafından hazırlanan haritalar üzerinde test alanları seçilmiştir. Seçilen 10 test alanının tüm haritalama ünitelerini kapsamasına dikkat edilmiştir. Bu alanlarda, incelenen ön profillerde yapılan morfolojik arazi gözlemleri ve laboratuvar analizi sonuçlarına, yüzey ve yüzeyaltı tanımlama horizönlarına göre sınıflandırılan haritalama ünitelerine yeni semboller verilmiştir. Daha sonra test alanlarındaki bulgular çalışma alanının tümüne yayılmıştır. Toprak sınırlarının çok karmaşık olduğu durumlarda toprak birlikleri oluşturulmuştur. Çalışmanın ikinci aşamasında, daha önce belirlenen büyük toprak gruplarının doğruluğu farklı yerlerde seçilen test alanlarında kontrol edilmiştir. Çalışma alanının tümünde yapılan kontrollerden sonra, herbir büyük grubu temsil eden 25 Örnek toprak profili açılmıştır. Bu profillerin morfolojik tanımlamaları yapılarak, horizon esasına göre bozulmuş ve bozulmamış örnekler alınmıştır. Bu örneklerde fiziksel, kimyasal ve mineralojik analizler yapılarak, herbir profil Toprak Taksonomisi (1975'nin büyük grup düzeyinde ye FAO/UNESCO sistemine göre sınıflandırılmıştır. Çalışma alanının xeric ve ustic nem rejiminin ikisine birden sahip olması, fazla miktarda kategorik sınıfın oluşturulmasına yol açmıştır. Çalışmada; herbir büyük grubun oluşumu, fiziksel, kimyasal ve mineralojik özellikleri; hangi ordo ve alt ordoya neden girdiği, önemli sorunları açıklanmıştır. Aynca.Topraksu (1972) tarafından hazırlanan 1/100.000 ölçekli haritalar Toprak Taksonomisine dönüştürülerek yeni semboller verilmiştir. Bu haritalardan 1/800.000 ölçekli Tekirdağ İli Genel Toprak Haritası hazırlanarak çalışma sonucunda sunulmuştur.1-79 Çalışma alanı bazı büyük toprak gruplarının yapılan kil mineralojisi analizlerine göre genel olarak, baskın kil minerali dizilimi smektit, kaolinit, illit şeklinde belirlenmiştir. Yapılan çalışmada, Toprak Takşonomİsine göre' 5 ordo (Entisol, Vertisol, Inceptisol, Alfisol, Mollisol); 10 alt ordo (Orthent, Fluvent, Aquent, Xerert, Ustert, Ochrept, Aquept, Xeralf, Ustalf, Xeroll) ve bunlara ait 15 büyük grup (Xerorthent, Ustorthent, Xerofluvent, Ustifluvent, Fluvaquent, Pelloxerert, Chromoxerert, Chromustert, Xerochrept, Ustochrept, Halaquept, Haploxeralf, Haplustalf, Argixeroll ve Calcixeroll) saptanmış ve haritalanmıştır. Minör toprak olarak ele alınan ve haritalanmayan Rhodustalf büyük grubu 16. büyük grubu oluşturmakta dır. Çalışmada elde edilen sonuçları, Trakya ve Marmara Bölgesi toprakları ile xeric ve ustic nem rejimine sahip geçit bölgeleri ve benzer özelliklere sahip diğer bölgelerin topraklarına uygulamak mümkün olacaktır.

180 SUMMARY The aim of this study was to establish a method to prepare `The General Soil Map of Turkey`. In this research, the maps at the scale of 1/100.000 wich prepared according to the American soil classification system (1938) were surveyed again at the selected areas and converted to the maps which are used as mapping unit of great groups of Soil Taxonomy (1975). The soils of Tekirdağ province which were used as a research subject covers a total of 621.788 ha. The highlands, sloping sides and high hills, peneplain and alluvial plains were the physiographic units in these research areas. In the begining of the study the test areas were selected for the aim of determining the great groups of Soil Taxonomy on the maps which were prepared by Topraksu. It was paid attention that the 10 test areas covered the all mapping units.The diagnostic horizons for the surface and subsurface were determined according to the morphological land surveys and laboratory analyses results in the researched front profiles in these areas. The new symbols were given to the mapping units which were classified according to the mentioned diagnostic horizons. Then the findings were used for all the studied land. The soil associations were developed when the soil borders were so complex. In the second part of the research, the accurity of the great soil groups determined before, were checked in the test lands selected in different parts. After the control of the whole studied land, the twenty five soil profile samples which represents each great group were selected. The samples in order and disordered were taken according to the horizon method after the definition of these profiles. At the samples, the physical, chemical and minerologic properties were investigated and then the each profile were classificated at the level of great group of soil Taxonomy (1975) and according to FAO/UNESCO system. So many categorical classes were developed because the studied land had both xeric and ustic moisture regimes. In this research, the genesis of each great group and their physical, chemical and minerological properties and the reason of being in which order or suborder and the import problems were explained. Beside that the maps which were made by Topraksu (1972) as 1/100.000 scale, were converted to the Soil Taxonomy and new symbols were given. The General181 Soil Map of Tekirdağ Province was prepared as 1/800.000 scale from those maps and submitted according to the result of the study. According to the clay minerological analyses of the great soil groups the studied land was determined as smectite, kaolinite and illite in the dominant clay minerological respectively. In the research, 16 great groups (Xerorthent, Ustorthent, Xerofluvent, Ustifluvent, Fluvaquent, Pelloxerert, Chromoxerert, Chromustert, Xerochrept, Ustochrept, Halaquept, Haploxeralf, Haplustalf, Argixeroll and Calcixeroll) were determined and mapping to related 10 suborders ( Orthent, Fluvent, Aquent, Xerert, Ustert, Ochrept, Aquept, Xeralf, Ustalf, Xeroll), 5 orders (Entisol, Vertisol, Inceptisol, Alfisol, Mollisol) according to Soil Taxonomy. Rhodustalf which were investigated as minor soil and no mapping was made, developed the 16th great group. The results of investigation should be apply to the soils of Trace and Marmara regions and, the pass regions which have xeric and ustic moisture regimes and other regions which have like this properties.