Rekreasyonel kullanımının toprakların hidrofiziksel özellikleri üzerine etkisi

Abstract

ÖZET Rekreasyonel kullanımın toprakların hidro-fiziksel özellikleri üzerindeki etkisini ortaya koymak amacıyla yapılan bu araştırma, İstanbul ili sınırları içerisinde yer alan Belgrad Ormanında yapılmıştır. toprak özelliklerinin, arazi kullanım şekli ve toprak derinliğine bağlı olarak gösterdiği değişimi ortaya koymak amacıyla üç ayrı arazi kullanım alanı (orman alanı, az yoğun ve de yoğun rekreasyon alanı) seçilen bu alanların herbirisinden 5 adet olmak üzere 15 toprak profili açılmıştır. Her profilin farklı üç derinlik kademesinden (0-w5 cm, 15-30 cm, 30-45 cm) ikişer adet silindir örneği ve bir tane de torbp örneği olmak üzere toplam 90 tane doğal yapısı bozulmamış toprak örneği, 45 tane de doğal yapısı bozulmuş toprak örnekleri alınıp, laboratuvara getirilmiş ve analiz edilmiştir. Laboratuvardaki analizler sonucu, toprakların; permeabilite, toprak fraksiyonları (kum, kil, toz, 2mm, 2-%.a, 5mm) miktarı, kök oranları, su tutma kapasitesi, hacim ağırlığı, dane yoğunlu ğu, porosite, nem ekimalanı, solma noktası, faydalı su kapasitesi., erodi- bilite indeksleri, pH, elekfcriki iletkenlik ve organik madde miktarları belirlenmiştir. Ayrıca arazide de kompaktlaşma, infiltrasyon ve erozyon la taşınan tahmini toprak miktarı ölçümleri yapılmıştır. Arazide ve de laboratuvarda elde edilen verilerin varyans analizi ve t-testi ile değerlendirilmesi sonucunda, rekreasyon alanı ile orman alanındaki toprak özellikleri arasında önemli farklılıklar çıkmıştır* Özellikle rekreasyon alanındaki toprakların permeabilitesi, kil, toz ve 2-5 mm arasındaki fraksiyonların miktarı, su tutma kapasitesi, porosite, nem ekivalanı, solma noktası, kolloid/nem ekim alanı, organik madde miktarı ve infiltrasyon kapasitesi orman alanındaki topraklara göre daha düşüktür. Buna karşılık, rekreasyon alanındaki toprakların; kum miktarı, hacim ağırlığı, dispersiyon oranı, erozyon oranı, p` ve kompaktlaşma miktarları orman alanındaki topraklardan daha yüksektir.Araştırma sahasındaki rekreasyonel kullanım, güncel sorunlardan olan toprak erozyonu ve çevre kirliliğine yol açmaktadır. Tüm bunların yanında özellikle toprakların hidro-fiziksel özelliklerinin olumsuz yön de etkilendiği ve de rekreasyon alanlarındaki otsu vejetasyonun ortadan kalktığı görülmüştür.

SUMMARY Efects of Recreational Use on ihe Hydro-Physical Properties af Soil Thie research has been done in order to find pşjt the effocty of rearoo- tional use on the hydro-physicai properties of soil in Bolgrad forest in Is tanbul. To obtain the effects of recreational use on the three different land- use types; forest, slightly and heavly used areas were taken in to considera tion and noil were sampled for laboratory analysis. Soil samples at three sampling plots, from 15 soil profiels, fur three different aoil dephts (Ü- 15cm, 15-30cm, 3Q-45cm) were collected as 90 bulk density and 45 bag samples. Some soil properties such as permeability, :.-and, silt and clay contents of the soil and fractions over 2mm, between 2-5imn and biyner than c.-<ki> rno>. ratio, saturation capacity, bulk density, particle density, t.jLai ?purosii-y, moisture eguivalent, permanent willing percentage, available waiter, erudi- bility indexesCdispersion ratio, clloid/moisture equivalent, erosion ratif.', soil p, electrical ronductuvity and organic matter have been aı-.alvsed fjoo measured in Watershed Haragcnent departmental laboratory, in addition to these above, soil compaction, infiltration rates and £;oii loses were also measured. field and laboratory tests showed that, there were significant dif ı ei-en- ces between the froset and recreational areas(under different us^ing mtefi- sity). Especially; permeability, day, silt, fraction ratio jelwean 2-p mil', saturation capacity, porosity, moisture eguivalent, permanent wilting per centage, colloid/moisture equivalent, organic matter and infiltriation ca pacity of the soil at the recreational area were lower than forested area. But sand, bulk density, dispersion ratio, erosion retio, soil pH end soil compaction at the recreational area were significantly higher than the ot her land use types. As the effects of the recreational use environmental pollution and coil erosion are the actual problems at the study area. Especially disturbance of the hydro-physical soil properties and the absence of th<t ur.derstury vegetation cover can be showen the main factors of this occurrence. I -HU-