Bazı yenidünya (Eriobotrya japonica Lindl) çeşitlerinde NAA, NAAm ve elle yapılan çiçek seyreltmesinin meyve verim ve kalitesine etkileri

Abstract

-125- ÖZET Bu araştırma, 1989 ve 1990 yıllarında Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma ve Uygulama Bahçesinde yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak Ottawiani, Baffico, Champagne de Grasse, Hafif Çukurgöbek, Akko XIII ve Gold Nugget çeşitlerine ait 6 yaşlı ağaçlar kullanılmıştır. Adı geçen yenidünya çeşitlerinde seyreltme uygulamalarının % meyve tutumu ve meyve kalitesi üzerine etkilerini incelemek üzere, tam çiçeklenme tarihinden yaklaşık 10 gün sonra, daha önceden işaretlenmiş dallar üzerinde bulunan çiçek salkımlarına, NAA ve NAAm' in 25, 50 ve 100 ppm'lik dozları uygulanmış ve ayrıca % 50, 70 ve 90 düzeylerinde elle seyreltme uygulamaları yapılmıştır. Uygulamaların seyreltme üzerine etkileri çeşitlere, yıllara, çeşitlerin çiçeklenme durumlarına ve uygulanan dozlara göre farklı olmuştur. 100 ppm NAA uygulaması, Ottawiani çeşidinin ikinci deneme yılı dışında, tüm çeşitlerde her iki yılda da aşırı seyreltme etkisi yapmıştır. 50 ppm NAA uygulaması ise Baffico, Champagne de Grasse, Hafif Çukurgöbek ve Akko XIII çeşitlerinde yine aşırı seyreltmeye neden olmuştur. Bu nedenle, seyreltme amacıyla kullanılan NAA' in 50 ve 100 ppm' lik dozlarının, incelenen yenidünya çeşitleri için önerilmemesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Birinci deneme yılında Champagne de Grasse ve Hafif Çukurgöbek çeşitlerinde çiçeklenmenin erken olması ve bunların soğuktan zarar görmesi nedeniyle kimyasal madde-126- uygulama lar ının tüm dozlarından olumsuz sonuçlar alınmıştır. Bu iki çeşit dışında kalan öteki yenidünya çeşitlerinde 25 ppm NAA uygulamasının seyreltme bakımından olumlu sonuçlar verdiği saptanmıştır. NAAm' in yenidünyalarda meyve seyreltme üzerine etkisini araştırmak üzere yapılan uygulamalarda, NAA uygulamalarına benzer sonuçlar elde edilmiştir. NAAm' in 100 ppm' lik uygulaması. Gold Nugget çeşidi dışındaki tüm çeşitlerde aşırı seyreltme etkisi yapmıştır. Gold Nugget çeşidinde ise az miktarda da olsa meyve tutumu gerçekleşmiştir. 50 ppm NAAm uygulamasının seyreltme etkisi ise genel olarak tanığa oranla fazla bulunmuştur. Bu durumda, NAAm' in de 50 ve 100 ppm dozlarının yenidünyalarda meyve seyreltme amacıyla önerilmemesi gerektiği ortaya çıkmıştır. 25 ppm NAAm uygulaması. Champagne de Grasse çeşidinin birinci yılı dışında tüm çeşitlerde, bu kimyasal maddenin öteki dozlarına oranla arzu edilen düzeylerde ve aşırı olmayan bir seyreltme etkisi meydana getirmiştir. Elle seyreltme uygulamaları arasında % 50 ve % 70 düzeylerindeki uygulamaların, meyve tutumunu tehlikeye sokmayacak düzeyde hafif bir seyreltme etkisi gösterdikleri saptanırken, % 90 düzeyindeki elle seyreltme uygulamasından Ottawiani ve Gold Nugget çeşitleri dışında öteki tüm çeşitlerde aşırı sayılabilecek bir seyreltme etkisi yaptığı belirlenmiştir. Seyreltme uygulamalarının, meyvelerin büyüme hızı üzerine etkileri çeşitlere göre farklı olmuştur. Genelde127- tüm çeşitlerde uygulamalara ait meyveler tanık meyvelerinden daha hızlı bir büyüme göstermiştir. Meyve iriliği yönünden seyreltme uygulamalarının tanığa göre olumlu etkilerde bulundukları saptanmıştır. Seyreltme uygulamaları sonucu elde edilen meyveler her zaman için tanık meyvelerinden daha iri olurken, uygulamaların meyve şekli üzerine bir etkide bulunmadıkları belirlenmiştir. Uygulamaların çekirdek sayısı, çekirdek ağırlığı, meyve eti/ çekirdek ağırlığı oranı, SÇKÎI, pH, asitlik ve meyve rengi gibi meyve kalite özellikleri üzerine etkileri, seyreltme düzeyleri ve yıllara göre farklı olmuştur. Sonuç olarak yenidünyalarda çiçek seyreltmesi amacıyla kullanılan NAA ve NAAm gibi kimyasal maddelerin çeşitlere göre farklı etkilerde bulundukları ve ayrıca 50 ve 100 ppm dozlarının aşırı seyreltme yaptığı belirlenmiştir. Bu durumda özellikle ilkbahar geç donlarının pek tehlike yaratmadığı bölgelerde tam çiçeklenmeden 10 gün sonra NAA ve NAAm' in 25 ppm ve daha düşük dozları uygulanarak verimi tehlikeye sokmadan yüksek kaliteli meyveler elde edilebileceği söylenebilir. Buna karşın ilkbahar geç donlarının sık sık görüldüğü yetiştiricilik bölgelerinde ve özellikle işçi ücretlerinin pek yüksek olmadığı koşullarda % 50 düzeyinde elle seyreltme uygulaması önerilebilir.

-128- SOllHaKT This study has been conducted in 1989 and 1990, in Research and Implication Orchard of the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, Çukurova University, Adana. The research material «as the 6 year old trees of Ottawiani, Buffico, Champagne de Grasse, Hafif Cukurgöbek, Akko XIII, Gold Nugget cultivars. To determine the effects of thinning applications on % fruit set and fruit quality, 25, 50 and 100 ppm concentrations of NAA and NAAm and also 50, 70 and 90 % thinning by hand were applied on flower clusters on prelabelled branches about 10 days after full bloom. The effects of applications of thinning have varied depending on cultivars, years, inflorescence of cultivars and concentrations. One hundred NAA application has caused severe thinning in all cultivars in both years except Ottawiani cultivar in the second year. Fifty ppm NAA application has also caused severe thinning in Baffico Champagne de Grasse, Hafif Çukurgöbek and Akko XIII cultivars. That's why, 50 and 100 ppm of NAA applications are not recommended for the above mentioned loquat cultivars. NAA application at 25 ppm concentration has been found to be the most suitable for thinning of loquat. NAAm applications have given results similar to the NAA applications. At 100 ppm NAAm concentration has resulted in severe thinning in all cultivars other than Gold Nugget which has set some fruit. Fifty ppm NAAm has also caused severe thinning. Therefore, 50 and 100 ppm-129- c one ent rat i ons of NAAm are not recommed for thinning. NAAm at 25 ppm concentration, however, has produced satifying thinning in all cultivars but the first year with Champagne de Grasse. Thinning by hand at 50 and 70 % has resulted moderate thinning whereas 90 % has resulted severe thinning in all cultivars, but in Ottawiani and Gold Nugget. Thinning applications had a positive effect on increase rate of the fruit size, in comparing with the control fruits. Thinning also had a positive effect on the fruit size, bud did not have a significant effect on the fruit shape. Thinning applications had varying effects on the quality parameters like the number of seeds, seed weight fruit flesh/ seed weight ratio, solvable dry matter. pH acidity and fruit color depending on cultivars thinning rate and years. In conclusion, it was determined that chemicals like NAA and NAAm had varying effects on fruit thinning depending on cultivars, and 50 and 100 ppm concentrations had resulted in severe thinning. It may be concluded that in region where frost damage is not very likely, NAA and NAAm can be applied at 25 ppm concentration 10 days after full bloom for obtaining high quality fruits. In contrast, wehere late spring frosts are common and labor costs are low, 50 % hand thinning may be recommended.