Yenidünyaların (Eriobotrya japonica Lind.) hava daldırması, çelik ve farklı anaçlarda değişik aşı yöntemleri ile çoğaltılmaları üzerinde araştırmalar

Abstract

-x?n- öz Bu araştırma. Adana ekolojik koşullarında yenidûnyalarda yapılmıştır. Denemelerin amaçları aşağıya çıkarılmıştır: 1) En iyi aşılama dönemini, 2) en iyi aşı metodunu, 3) çelik ve hava daldırması ile çoğaltma olanaklarını, 4) bodur laştırıcı anaç olarak ayvanın kullanılma olanaklarını ve 5) anaç-kalem uyuşmasını, 6) katlama ve soğukla tmanın tohumların çimlenme gücü ve hızı üzerine olan etkilerini ortaya çıkarmak. En uygun aşı zamanının mart ayının ilk yarısı olduğu saptanmıştır. Bu dönemde yapılan aşılarda, tutma oranı X 96.75 olarak bulunmuştur. Bununla birlikte, 16 Şubat-15 Nisan arasındaki dönemin de aşı için uygun olduğu ve bu dönemde aşı tutma oranının X 90 gibi oldukça yüksek düzeyde gerçekleştiği belirlenmiştir. Yenidûnyalarda yüksek bir aşı başarısı için, genel bir görüşle, ortalama hava sıcaklığının 13°-19°C, ortalama toprak sıcaklığının 16-22°C ve ortalama hava oransal neminin X 55-65 olduğu bulunmuştur. En uygun aşı şeklinin yama göz aşısı olduğu, bunu `T` ve yonga aşıların izlediği belirlenmiştir, üç yıllık ortalamalara göre, yama aşıda X 87.68. `T` aşıda X 85.43 ve yonga aşıda X 76.10 aşı başarısı elde edilmiştir. Ancak, en uygun aşı zamanı olan mart ayının ilk yarısında yapılan aşılarda, yama aşı X 100.00, `T` aşı X 98.75 ve yonga aşı X 97.50 oranlarında aşı başarısı göstermiştir. Aşılamalarda, Akko-XIII çeşidinin (X 87.36), Armut Şekilli çeşidinden (X 60.24) daha yüksek aşı başarısı gösterdiği saptan mıştır. Oldukça yüksek konsantrasyonlardaki IBA uygulanan çeliklerde bile köklerime olmamış, hava daldırması ise uygulama zaman ve şekline bağlı olarak, X 40 'a kadar köklenme vermiştir. Anaçlar konusunda yapılan çalışmalarda, yenidünyaların Quince-A anacına asıllıma sı bakımından, en uygun aşı zamanının, nisan başı olduğu saptanmıştır. En başarılı aşı şekli olarak yama aşı belirlenmiştir. Anaç çalışmalarında, Ouince-A anacının, bütün-mn- aşı dönemlerinde yenidünya çöğür anacına oranla daha düşük aşı başarısı gösterdiği belirlenmiştir. Buna karşın, Quince-A anacının, yenidünya çöğür anacına göre büyümede X 40 gibi önemli bir bodurluk sağladığı saptanmıştır. Ancak, yenidünya /Quince-A aşı kombinas yonunda, anaç ve kalemin iyi bir uyum sağlamadığı ve aşı kaynaşmasının da istenen düzeyde gerçekleşmediği gözlenmiştir. Bu nedenle. Quince -A yenidünyalara bodur anaç olarak önerilmemiştir. Anaçlar üzerinde yapılan histolojik çalışmalarda, aşı kaynaşmasının meydana gelişi ve aşı yerlerinin anatomik yapıları aşılamadan 20, 40, 100, 160 ve bazı kombinasyonlarda 360 gün sonra alınan kesitlerde incelenmiştir. Aşı kaynaşması bakımından yenidünya çöğür anacında herhangi bir olumsuz gelişme görülmemiştir. Quince-A anacında ise aşı kaynaşmasının, daha uzun bir sürede gerçekleştiği ve aşı elemanları arasında kambiyum bağının daha zor sağlandığı saptanmıştır. Embriyolar tohumlardan daha iyi çimlenmiştir. Katlama ve soğukla tma tohum ve embriyoların çimlenmesini kolaylaştırmıştır.

-XIX- ABSTfiACT `Die experiments vere carried out in loquats. The purposes of these experiments were to find out: l)the best budding period, 2) best budding method.3) possibilities of propagation by cutting or air-layering, 4 possibilities of the usage of quince as dwarfing root s took, and 5) study the stock-scion compatibility, 6) effect of stratification and chilling on the germination percentage and germination rate of seeds. The first half of march has been found to be the most suitable time for loquat budding with 96.75 X success rate. The period between 15th of February and 15th of April was also suitable for budding during which 90 X success was obtained. For a successful budding in loquats, the optimum conditions were as follows.for temperature i3°~19°C' for soil temperature 16°-22°C and for the relative humudity 55-65 X. Patch budding was the most efficient while it was followed by T and chip buddings, and the success rate was 67. 88 X. 85. 43 X, and 78. 10 %. respectively. However, in the first half of March these rates were much higher at all budding methods( Patch budding: 100.00 %. T budding: 98.75 X. Chip budding: 97.50 %). The buddings were more succesful on Akko-XIII (87.36 X) than on Armut Şekilli (80.248). fhile rooting of cuttings treated with even rather high concentrations of IBA was not efficient, air-layering gave up to 40 X rooting depending on the time and treatments. Early April has been found to be the best time for budding on Quince-A rootstock. The patch budding has been the most efficient. Overall, buddings on Quince-A were less successful! than on loquat seedlings. However, Quince-A caused about 40 X dwarfing compared to loquat seedling rootstocks. Since there seemed to be an incompa tibility between loquat/ Quince-A combination. Quince-A is not recommended as a rootstock for loquat. Anatomical structures of the stock and scion combination were studied in the microtome sectioned slides under microscope. Thesections vere taken 20, 40, 100, 160, and in some cases 360 days after the budding. In these studies it vas seen that there was no problem in the combination of loquat seedling rootstock and loquat scion. In the Quince-A rootstock and loquat combination the union of stock and scion took place in longer time than the loquat/loquat seedling combination. The cambium tie between the stock and scion could not formed easily in Quince-A /loquat combination. Embryos germinated better than the «hole seeds. Strafication and chilling has been found to improve the germination of seeds and embryos.