Doymamış hidrolik iletkenliğin arazi ve laboratuvarda iki farklı toprak serilerinde altı değişik yöntem ile saptanması ve karşılaştırılması

Abstract

ÖZ Çukurova bölgesinde yaygın olan 20 toprak serisinden, iki büyük toprak serisi, Arıklı ve Mürselserilerden sistematik yöntemle katmanlardan alınan bozulmuş ve bozulmamış örneklerde, serilere ilişkin bazı temel kimyasal ve fiziksel özellikler, toprak su karakteristikleri ve doymuş ve doymamış hidrolik iletkenlik değerleri tarla ve laboratuvarda, altı değişik yöntemle saptanmıştır. Doymamış hidrolik iletkenlik değerleri, laboratuvarda bozulmamış toprak örneklerinde, GARDNER ( 1956 ), YEŞiLSOY ( 1978 > ve KETTAŞ ( 1987 )'n Dışa Akış yöntemi, DOERİNG ( 1965 > ve ANDRADE ( 1971 ) »in Tek Adım yöntemi, ARAY ve Ark., < 1975 ) ve VAH DEN BERG ve Ark., < 1986, 1988 )'in Sıcak Hava yöntemi, ve MILLINGTON-QUIRK ( 1959 Vın yöntemiyle elde edilmiştir. MILLINGTON-QUIRK < 1959 ) yönteminde, toprak rutubet karakteristik eğrisi çıkarıldıktan sonra doymamış hidrolik iletkenlik değerlerinin saptanmasında '* KUINT ` Bilgisayar programı kullanılmıştır. VAN DEH BERG ( 1986, 1988 ) yönteminde, esas çalışma ARAY ve Ark., ( 1975 )' in metoduna dayanmıştır. Bu çalışmada Hollanda ve ç. ü. Kimya Fakültesinden elde edilen Sıcak Hava ve Minut Bilgisayar paket programdan yararlanılmıştır. Tarlada, doymamış hidrolik iletkenlik değerleri, DE BOODT ve Ark., (1967) ve YEŞiLSOY < 1978 )» in yöntemle, Darcy yasasına dayanark hesap yoluyla ve VERPLANCKE < 1987 ) ' in Ani Profil yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırma konusu toprak serilerinin doymamış hidrolik iletkenlik değerlerinin, su içeriğinin azalması ve toprak suyu geriliminin artması ile exponensiyel olarak azaldığı saptanmıştır. Laboratuvar yöntemiyle elde edilen hidrolik iletkenlik değerleri arasında karşılaştırmada yaklaşık 0.1 ile 0.01 basamak fark bulunmuştur. Tarla yöntemleri arasındaki karşılaştırmada 0.1 basamak bir fark görülmektedir. Tarla ve laboratuvar yöntemleri arasındaki fark ise 0.1- 0.001 basamak bulunmuştur.

ABSTRACT Some basic chemical and physical properties as well as soil moisture character i et i cs and saturated and unsaturated hydraulic conductivities by six methods in laboratory and field were determined. The disturbed and undisturbed soil samples taken from the profiles by systematic methods from two series out of the 20 widespread soil series of Çukurova plain. in the laboratory the undisturbed soil samples were used to measure the unsaturated hydraulic conductivity using Out Fllow, (Gardner, 1956 ), One Step < Andrade, 1971 ), Hot air ( Van Den Berg, 1986,1988 ) methods. Also, the moisture characterictic curves of the some samples were obtained in the laboratory, and the unsaturated hydraulic conductivities were calculated from these curves, by Killington and Quirk < 1959 ) methods, in field, the values with respect to the unsaturated hydraulic conductivity were obtained by the application of Instantenous methods ( Verplancke, 1987) and by calculated throug Darcy's eqution according to De Boodt (1967). It was observed that the saturated and unsaturated hydraulic conductivities of the soils decreased exponentially with decreasing water content and increasing soil water tension. There was 0.1 - 0.01 step differences, among the volues of the measured unsaturated hydraulic conductivities using laboratory methods. These differences were 0.1 step in the values obtained by the field methods. The values Df the measured unsaturated hydraulic conductivities between field and laboratory methods, were found to be 0.1-0.001 step differences.