Elmalı Baraş Havzası`nda Sahil Çamı Ormanının toprak özellikleri

Abstract

VI. ÖZET İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Toprak ilmi ve Ekoloji Anabilim Dalında `Yüksek Lisans Bitirme Tezi` olarak hazırlanan bu çalışma, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Alemdağ Orman işletme Müdürlüğü sınırları içinde kalan Elmalıbendi Havzası'nda yapılmıştır. Havzada geniş yapraklı ağaç türlerinin hakim olduğu ormanlar zamanla insan tarafından tahrip edilmiş ve bozuk orman alanlarına dönüşmüşlerdir. Araştırmaya konu olan alanlar da bu duruma düşmüşler ve tekrar verimli hale getirilmek üzere Orman İdaresi tarafından ağaçlandırılmışlardır. Ağaçlandırmalarda diğer ibreli türlerin yanında Sahil Çamı da kullanılmıştır. Araştırma çalışmalarının yapıldığı altı örnek alandan üçü insan gücü ile toprak işlenerek (teraslanarak) Sahil Çamı ağaçlandırmasının yapıldığı yerlerden, diğer üçü de makina gücü ile toprak işlenerek Sahil Çamı ağaçlandırmasının yapıldığı yerlerden seçilmiştir. Bu araştırma ile granit anakayasmdan oluşmuş topraklar üstünde, insan gücü ile ve makina öücü ile toprak işlenerek yapılmış olan Sahil Çamı ağaçlandırmalarının ölü örtü ve toprak özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca toprak özelliklerine ve toprağın işlenmesine bağlı olarak Sahil Çamı fidanlarının gelişimi de incelenmiştir Yapılan araştırmada elde edilen sonuçları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz: (1) örnek alanlara ait ölü örtüler çürüntülü mul tipindedir. ölü örtüdeki organik madde, kül, toplam ölü örtü ve tüm azot (Nt) miktarları (gr/m2), insan gücü ile toprak işlemesinin yapıldığı alanlarda daha fazla, makina gücü ile toprak işlemesinin yapıldığı alanlarda daha azdır. (2) Toprak derinliği, sırt düzlüğünde yer alan örnek alanlarda daha az, yamaçta yer alan örnek alanlarda daha fazladır. (3) İnce toprak miktarlarının (gr/lt), toprak kesiti boyunca Ah horizonundan birikme horizonuna doğru arttığı, birikme horizonunda en yüksek değere ulaştıktan sonra alt horizonlara doğru azaldığı görülmüştür. (4) Taş miktarlarının (gr/lt), makina gücü ile toprak işlemesinin yapıldığı alanlarda üst horizonlarda daha fazla, insan gücü ile toprak işlemesinin yapıldığı alanlarda ise alt horizonlarda daha fazla olduğu görülmüştür. (5) Hacim ağırlıkları (gr/lt), makina gücü ile toprağın işlendiği alanlarda daha fazla, insan gücü ile toprağın işlendiği alanlarda daha azdır. (6) Kil miktarlarının (% gr), toprak kesiti boyunca Ah horizonundan birikme horizonuna doğru arttığı, sonra ait horizonlara doğru azaldığı görülmüştür. (7) Tüm azot (Nt) miktarları (% gr), toprak kesitlerinde Ah horizonlarında en yüksek değerde olup alt horizonlara doğru azalmaktadır. -65-(8) Organik karbon (Corg) miktarları (% gr), toprak kesitlerinde Ah horizonlarında en yüksek değerde olup alt horizonlara doğru azalmaktadır. (9) Daha derin topraklı olan ve makina gücü ile toprak işlemesinin yapıldığı örnek alanlardaki ağaçlandırmaların boy gelişmeleri, daha sığ topraklı olan ve insan gücü ile toprak işlemesinin yapıldığı örnek alanlardaki ağaçlandırmaların boy gelişmelerinden daha fazladır. (10) Bu araştırmaya konu olan Elmalıbendi Havzası'nda yapılacak su üretimine yönelik ağaçlandırmalarda ibreli ağaç türleri ve özellikle Sahil Çamı yerine, yağışı toprağa daha fazla ulaştıracak yapraklı ağaç türleri kullanılmalı veya yapraklıların çoğunlukta ibrelilerin azınlıkta olduğu karışık ormanlar kurulmalıdır. -66-

SUMMARY THE SOIL CHARACTERISTICS OF MARITIME PINE (Pinus pinaster Ait.) FOREST AT THE ELMALI DAM WATERSHED It has been studied as a Master of Science Thesis at the Department of Soil Science and Ecology, Forestry Faculty of Istanbul University. The study area locates in Elmalibendi Watershed, Alemdağ Forest Enterprise, Istanbul Forest Region Directorate. Deciduous trees that cover dominantly in main forest areas. But this forests have been degraded because of illegal exploitations by forest villagers. Study area is also degraded forests where the Forestry Commission wants to convert this stands to productive forests. Degraded forest lands have been planted with the fast growing tree species. Maritime Pine is one of the important tree species. The three out of six sample plots has been chosen from the plantation where the soil treatment were made by labour supply and the other sample plots from where the soil treatment were made by machines. It has been investgated the litter and soil characteristics of Maritime Pine reforestations where the soil treatment has done by labour supply and machines on the soils derived from granite parent rock with this study. It has also been studied the development of seedlings according to the soil characteristics and the soil treatments. It is possible to give result of this study as fallows: (1) The litter of sample plots is a type of forna. Organic matter of litter, ash, total litter and total amount of Nitrogen (Nt) (gr/mz) in sample plots where the soil treatment was done labour supply are more than where the soil treatment was done by machines. (2) Soil depth is low at the sample plots of upper part of the hill but is high at the sample plots of slope. (3) It has been seen that fine soil amount (gr/lt) along the profile increased from Ah horizon to illuvial horizon, and decreased to the lower horizons after reaching to a maximum in this horizon. (4) It has been seen that stone amount (gr/lt) at the upper horizons of the sample plots where soil treatment was done by machines is more than where soil treatment was done by labour supply. (5) Volume weights (gr/lt) at the sample plots where soil treatment was done by machines is more than where soil treatment was done by labour supply. (6) Clay amounts (% gr) along the profile increased from Ah horizon to illuvial horizon, and then decreased through lower horizons. (7) Total Nitrogen (Nt) amount (% gr) at the profile of the Ah horizon had the maximum value and then decreased through lower horizons. -67-(8) Organic Carbon (Corg) amount (% gr) at the profile of the Ah horizon had the maximum value and then decreased through lower horizons. (9) Height growing development of deeper soil plots where soil treatment was done by machines is more than plots where soil treatment was done by labour supply. (10) It must be used deciduous trees at the Elmaiibendi Watershed for water production instead of using conifer trees or it must established mixed stands where deciduous trees is dominated. -68-