Ankara Orman Bölge Müdürlüğü fidanlıklarındaki biyotik ve abiyotik zararlılar

Abstract

Ankara Orman Bölge Müdürlüğünün sınırları içinde bulunan 11 adet geçici, 6 adet daimi statüde 17 adet orman fidanlığı bulunmaktadır. Araştırmamızda tüm fidanlıkları, iklim karakteristikleri, coğrafi konumları, toprak yapıları ve üretilen fidan türleri yönüyle temsil eden; Ankara - Muhlis Erkmen ve Behiçbey, Beypazarı, Çarıkın - Kenbağı, Çerkeş ve Kızılcahamam Orman Fidanlıkları araştırma alanı olarak kabul edilmiştir. Bu fidanlıklarda tesbit edilen biyotik zararlılar ile abiyotik zararlar ana hatları ile aşağıda verilmiştir. Biyotik Zararlılar Fidanlıkların gerek iklim, gerekse yetiştirilen fidan türleri itibariyle benzerlikler içerdiği için, aynı böcek genelde diğer fidanlıklarda da aynı bitki türleri üzerinde zararlı olmaktadır. Böceklerin zararları fizyolojik ve teknik zararlar şeklinde olmuştur. Tespit edilen böceklerden bazılarının ekonomik zarar veremeyecek kadar az oldukları görünmüştür. Bunlardan Polyphylla fullo (L.), Populus spp. ve Cedrus libani üzerinde oldukça az olarak saptanmıştır. Labidostomis longimana (L.) ve Chrysomela tremulae Fabr.'nin Populus spp. ve Salix spp.'ler üzerinde zararları önemsenmeyecek düzeyde olmuştur. Cryptorrhynchus lapathi (L.) ise Populus euramericana fidanları üzerinde az miktarda saptanmıştır. Salix caprealer üzerinde saptanan Oberea oculata (L.), Populus nigra var. pyramidalis yapraklarının alt kısmında saptanan Pemphigus fılaginis (Boyer de Fonscolombe), P.bursarius (L.) ve P.immıınis (Buckton) 'in önemsenmeyecek oranda zararları tespit edilmiştir. 124Ancak özellikle kavak fidanlarında çok zararlı olan türlerin Paranthrene tabaniformis (Rott); Melanophila picta (Pallas)., Gypsonoma dealbana (Frölich), Capnodis miliaris (Klug.) ve Nycteola asiatica (Krulikovskii). olduğu saptanmıştır. Populus euramericana, Juglans regia ve Prunus dulcis köklerinde zarar yapan Gryllotalpa giyllotalpa (L.) ile kavak fidanlarında zararlı olan Saperda populnea (L.), ve Chrysomela populi L.'de zararlılar arasında sayılabilir. Bu böceklerden Parantrene tabaniformis (Rott.) ve Melanophila picta (Pali.) ve Gypsonoma dealbana (Frölich). Behiçbey, Beypazarı ve özellikle Kenbağı Fidanlıklarında Populus euramericana fidanlarına arız olmuş, Kenbağı Orman Fidanlığında 5000 adet fidan imha edilmiştir. Kuşların genelde zararsız oldukları saptanmış, zararlı olanların da zararları kolaylıkla önlenmiştir. Sadece Pica pica (L.) ve Corvus monedula L.'nın Juglans regia, Prunus dulcis ve Aesculus hippocastanum tohumlarım ekim yastıklarım eşerek toplamak suretiyle zararlı oldukları görülmüştür. Memeli hayvanlardan özellikle Spalax leucodon (Nordmann) ve Talpa europea (L.) fidan ekim yastıklarını bozmak, fidan köklerini kesmek şekillerinde Çerkeş Orman Fidanlığında önemli zararlar oluşturmuştur. Ayrıca Microtus arvalis (Pall.)de Pinus nigra ve P. sylvestris fidanlarının köklerini kemirerek zarar vermişlerdir. Bu zararın oram, kar örtüsünün fidanlar üzerinde kalması halinde artmıştır. Bunların dışında fidanlar üzerinde asalak ve epifit olarak yaşayan Cuscutaceae familyasından Cuscuta epithymum (L.) L.'un., özellikle (1+0) ve (2+0) yaşlı Robinia pseudoacacia fidanlarında çok zararlı olduğu tespit edilmiştir. 125Abiyotik Zararlar Abiyotik zararlar genelde fidanlıkların lokal mevkii, iklimi, toprak yapısı ve sulamada kullanılan suya bağlı olarak değişik şekillerde ortaya çıkmıştır. Abiyotik zararları meydana getiren faktörler ve zararlar aşağıda özetlenmiştir. Rüzgar zararı; toprağı kurutması, kırıntı yapışım bozması, körpe fide ve fidanların yapraklarını koparması ve fiziki çalışmayı zorlaştırması şekillerinde Beypazarı, Çerkeş ve Behiçbey Fidanlıklarında saptanmıştır. Kar zararı; kar baskısı sonucu (1+0), (2+0) yaşlı Pinus nigra ve Pinııs sylvestris fidanlarında şekil bozukluğu, eğilme, tepe ve dal sürgünlerinin bükülmesi gibi zararlar Çerkeş Orman Fidanlığında tespit edilmiştir. Don zararı; genellikle fidanlıkların hepsinde görülmüştür. Özellikle Behiçbey ve Çerkeş Orman Fidanlıklarında Juglans spp., Ailanthiis spp., Acacia spp., Aescuhis spp ve Pyrus spp.lerde ilk yaşlarda, son yılın sürgünlerinin kış mevsiminde don zararıyla kuruduğu saptanmıştır. Yüksek sıcaklık zararı; sadece Muhlis Erkmen Orman Fidanlığında Cornus alba fidanlarında görülmüştür. Fidanlar siperlenerek zarar önlenmiştir. Dolu zararı; Beypazarı Orman Fidanlığında 1.7.1992 tarihinde olan dolu yağışı nedeniyle muhtelif yaşlı Popilus spp., Salix spp., Tamarix spp., Morus spp, ve Tilia spp. fidanlarının gövde kabuklarının yaralanması, taze dal, sürgün ve yaprakların parçalanması şeklinde olmuştur. Beypazarı ve Muhlis Erkmen Orman Fidanlıklarında sulamada kullanılan suyun (C3-S1) tuzlu, toprağın tuzlu, borlu ve jipsli olmasından dolayı her 126sulamadan sonra toprağın çoraklaşması ve tuz oranının artması bir derece daha ilerlediği gözlenmiştir. Bu araştırma ile fıdanlıklarımızdaki biyotik zararlılar ve abiyotik zararlar tespit edilmiştir. Bu zararların önlenmesi veya zararın asgariye indirilmesi için fidanlıklarda alınabilecek kültürel önlemler belirtilmiştir. 127

Biotic and abiotic damaging factors on the nurseries in Ankara Forest Conservancy There are 17 nurseries in Ankara Forest Conservancy that 6 of them are permanent and 1 1 of them are temporary. Ankara-Muhlis Erkmen and Behiçbey, Beypazarı, Çankırı-Kenbağı, Çerkeş and Kızılcahamam forest nurseries were selected as the investigation areas. These research sites characterizing the seedlings, soil structure, geographical position and climatic conditions of all the nurseries of Ankara Forest Conservancy. Biotic and abiotic factors, effecting these nurseries, are listed as following: Biotic Factors The biotic factors that influence the poplar species can be given under three headlines. INSECTA The members of Insecta influencing the poplar species are given below: Gryllotalpa gryllotalpa (L.) (Gryllotalpidae, Orthoptera), Pemphigus bursarius (L.) (Pemphigidae, Homoptera) Pemphigus filaginis (Boyer de Fonscolombe) (Pemphigidae, Homoptera) Pemphigus immunis Buckton., (Pemphigidae, Homoptera) Capnodis miliaris (Klug) (Buprestidae, Coleoptera) Melanophila picta (Pall.) (Buprestidae, Coleoptera) 128Melolontha melolontha (L.) (Scarabaeidae, Coleoptera) Polyphyllafullo (L.) (Scarabaeidae, Coleoptera). Oberea oculata (L.) (Cerambycidae, Coleoptera). Saperda populnea (L.) (Cerambycidae, Coleoptera) Chrysomela populi L. (Chrysomelidae, Coleoptera). Chtysomela tremulae Fabricus (Chrysomelidae, Coleoptera) Labidostomis longimana (L.) (Chrysomelidae, Coleoptera) Cryptorrhynchus lapathi (L.) (Curculionidae, Coleoptera) Gypsonoma dealbana (Frölich) (Tortricidae, Lepidoptera) Rhyacionia buoliana (Denis and Schiff.) (Tortricidae, Lepidoptera) Parenthrene tabaniformis (Rott.) (Aegeriidae, Lepidoptera) Nycteola asiatica (Krulikovskii) (Noctuidae, Lepidoptera) Diprionpini (L.) (Diprionidae, Hymenoptera) AVES The Aves species living in the research area are: Columba livia (Gmelin) (Columbidae, Columbiformes) Dendrocopus syriacus (Hemprich and Ehrenberg) (Picidae, Piciformes) Galerida cristata (L.) (Alaudidae, Passeriformes) Riparia riparia (L.) (Hirundinidae, Passeriformes) Turdus memla (L.) (Turdidae, Passeriformes). 129Panıs lugubris anatoliae (Hartert), (Paridae, Passeriformes) Corvus frugilegus L. (Corvidae, Passeriformes) Corvus monedula L. (Corvidae, Passeriformes) Pica pica (L.) (Corvidae, Passeriformes) Sturnus vulgaris (L.) (Sturnidae, Passeriformes) Passer domesticus (L.), (Passeridae, Passeriformes) Passer hispaniolensis (Temminck) (Passeridae, Passeriformes) Carduelis cannabina (L.), (Fringillidae, Passeriformes) Cardnelis carduelis (L.) (Fringillidae, Passeriformes) Fringilla coeleps (L.) (Fringillidae, Passeriformes) MAMMALIA Mammalia species which are determined in the research area are listed as following: Erinaceus europaeas (L.) (Erinaceidae, Insectivora) Talpa eııropea (L.) (Talpidae, Insectivora) Microtas arvalis (Pall.) (Cericetidae, Rodentia) Spalax leucodon (Nordmann) (Spalacidae, Rodentia) The damages of some insects were not important. Polyphylla fullo (L.), on Populus spp. and Cedrus spp. were very scarce. The damages of Labidostomis longimana (L.) and Chrysomela tremulae Fabricus. on Populus spp. and Salix spp. was neglectable and their numbers were very few. Cryptorrhynchus lapathi (L.) damage on Populus euramericana seedlings was unimportant. Rhyacionia buoliana (Denis and Schiff.) and Diprion pini (L.) were determined on Pinus nigra var. caramanica seedlings were also very scarce- noThe damages of Oberea oculata (L.) on Salix caprea; Pemphigus filaginis (Boyer de Fonscolombe), P.bursarius (L.) and P.immunis Buckton on the leaves of Populus nigra var. pyramidalis were unimportant. Paranthrene tabaniformis (Rott), Melanophila picta (Pallas.), Gypsonoma dealbana (Frölich.), Capnodis miliaris (Klug.) and Nycteola asiatica (Krulikovskii) on poplar seedlings observed as the most importand harmful species. The damages of Gryllotalpa gryllotalpa (L.) on the roots of Populus euramericana, Juglans regia and Prtımıs dulcis; Saperda popıdnea (L.) and Chrysomela populi L. on the poplar seedlings were not significant. Because of the damages of Paranthrene tabaniformis (Rott.), Gypsonoma dealbana (Frölich) and Melanophila picta (Pall.) about 5000 poplar seedlings were destroyed in Kenbağı Forest nursery. Spalax leucodon (Nordmann.) and Talpa europea (L.) the seed pats by destroying and cutting the roots damaging on are observed as important pests. Microtus arvalis (Pall.) damaging on the seedlings of Pinus nigra and Pinus sylvestris by gnawing the stems The determined birds around the research area were generally harmless or their damages were easy to prevent. Among the bird species,.P/'ca pica (L.) and Corvus monedula L. damaging by picking the seeds of Juglans regia, Primus dulcis and Aesculus hippocastaeum in the seed pats must be taken into consideration. Also Cuscuta epithymum (L.) damaging on Robinia pseudoacacia seedlings aged (1+0), (2+0) is slightly important. 131