Yavaş nötronların su ve parafin ortamlarındaki tesir kesitlerinin açısal dağılımlarının incelenmesi

Abstract

V. TÜRKÇE VE YABANCI DÎLDE ÖZET V.l. Özet YAVAŞ NÖTRONLARIN SU ve PARAFİN ORTAMLARINDAKİ TESİR KESİTLERİNİN AÇISAL DA?ILIMLARININ İNCELENMESİ o Silindirik bir Be (a,n) kaynağından yayınlanan hızlı nötronlarla, yavaşlatıcı olarak kullanılan farklı ortamlardaki yavaş nötronların dağılımları incelendi. Moderator olarak içme suyu, doğal maden suyu, deniz suyu, Haliç suyu ve parafin kullanıldı. Bu amaçla, silindirik kaynağın üst yüzeyinden 10 cm. düşey uzaklıkta ve asal ekseniyle 0, 70 ve 80 derecelik açılarda, nötron akıları ölçüldü. Dağılımların belirlenmesi için, yavaş (termal+rezonans) nötron tepkileşim kesitleri yeterince büyük ve tepkileşim ürünlerinin yan-ömürleri sayım işlemleri için uygun olan indiyum ve Altın örnekler kullanıldı. Bu çekirdeklerden yayınlanan gamma spektrumları bir Canberra S- 100 çok kanallı veri toplama ve analizleme sisteminde elde edildi ve analizlendi. Dağılım sonuçlarından, farklı ortamlardaki hidrojen konsantrasyonları belirlendi. Dağılımların, yavaşlatıcının hidrojen konsantrasyonu ve içerdiği soğurucu maddelere bağlı olmalarının bir sonucu olarak, yoğunluğu en küçük fakat hidrojen konsantrasyonu en büyük olan parafinde diğer ortamlardan daha büyük olduğu görüldü. Işınlama geometrisine göre en büyük yavaş nötron dağılımı ise örneğin, silindirik nötron kaynağının tam üst yüzeyinde bulunduğu geometrik konumda elde edildi. Özellikle aynı moleküler yapıdaki ortamlarda, yoğunluğa ve içerdiği soğurucu maddelere bağlı bir değişim gözlendi. Değişim, moleküler yoğunlukla ters; hidrojen konsantrasyonuyla doğru orantılıdır. Bu çalışma istanbul Üniverstesi, Fen Fakültesi, Fizik Bölümü Laboratuvarlarında yapılmıştır. 71

V.2. Summary THE INVESTIGATION OF THE ANGULAR DISTRIBUTION OF SLOW NEUTRONS IN WATER AND PARAFFIN MEDIA Q The distributions of fast neutrons emitted by a cylindrical Be (a,n) source and those of slow neutrons in different media used as moderator have been investigated. As moderator, drink water, natural mineral water, sea water, water from Haliç (Golden Horn) and paraffin are used. For this purpose, the neutron fluxes at the vertical distance of 10 cm. from the surface of cylindirical source and at the angles of 0, 70 and 80 degrees with its principal axis have beeen measured. In order to determine the distributions, the Indium and Gold samples are used for which the cross-sections for slow (thermal and resonance) neutrons are high enough and the half life of reaction products are proper for counting processes. The gamma spectra emitted from these nuclei are obtained and analysed by means of Canberra S-100 multi-channel data acquisiton and analysing system. From the results of distributions, the hyrogenic densities in different media have been determined. It has been seen that the distributions in paraffin with less density but biggest hydrogenic density are greater than the other moderators as a consequence of their dependence to the hydrogenic density and the absorbing matterials contained in moderator. The maximum slow neutron distribution according to the irradiation geometry is obtained at the geometrical position so that the sample was put just on the surface of the cylindrical neutron source. A change depending on the density and absorbing matterials contained espacially in the media with the same molecular configuration, is observed. The change was inversely proportional to the molecular density but directly proportional to the hydrogenic density. This work has been carried out at the laboratories of Physics Department of Faculty of Science, Istanbul University. 72