Doğu Akdeniz ve GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi) yöresi koşullarında Gossypıum hirsutum L. türü içindeki sekiz pamuk çeşidinin, verim unsurları ve lif teknolojik özelliklerine ilişkin genotip x çevre interaksiyonları, kal

Abstract

XI ÖZ Bu araştırmada, farklı çevrelerde yetiştirilen Gossyp i um h ir su t um !_` türü içindeki sekiz pamuk çeşidinin, verim,, verim unsurları ve lif teknolojk özel 1 i ikler ine ilişkin genotip X çevre interaksiyonlarının, geniş anlamda kalıtım derecelerinin ve değişik çevrelere karsı gösterdikleri uyum yetenekleri ile stab i 1 iteler i ni n belirlenmesine çalışılmıştır» Çalışmada, sekiz pamuk çeşidi, beş farklı yerde, iki yıl süre ile yetiştirilmiştir. Çalışma sonucunda, lif uzunluğu dışında incelenen bütün özellikler için genotip X yer interaksiyonlarının; odun dalı sayısı, bitki boyu, kütlü pamuk verimi, koza kütlü pamuk ağırlığı, 100 tohum ağırlığı, lif uzunluğu ve li-f kopma dayanıklılığı için genotip X yıl interaksiyonlarının; odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, bitki boyu, bitkide koza sayısı, kütlü pamuk verimi, koza kütlü pamuk ağırlığı, lif inceliği ve lif kopma dayanıklılığı için genotip X yıl X yer interaksiyonlarının önemli olduğu saptanmıştır. Geniş anlamda kalıtım derecesi, koza kütlü pamuk alırlığı ve 100 tohum ağırlığı için orta düzeyde; kütlü pamuk verimi, lif uzunluğu, ve lif kopma dayanıklılığı için düşük; bitkide koza sayısı ve lif inceliği için nispeten yüksek; odun dalı sayısı, meyve dalı sayısı, bitki boyu ve çırçır randımanı için çok yüksek bulunmuştur,, Birçok özellik yönünden üstün performans gösteren Sayar 314 çeşidinin, bitkideki koza sayısı, koza kütlü pamuk ağırlığı, 100 tohum ağırlığı, lif uzunluğu ve lif inceliieji; Mar aş 92 çeşidinin ise bitki boyu, bitkide; koza sayısı, kütlü pamuk verimi, koza kütlü pamuk ağırlığı ve çırçır randımanı için incelenen öteki çeşitlere oranla daha s t. ab il olduğu; bu iki çeşidin, bütün çevrelere, incelenen öteki çeşitlere aranla daha iyi uyum gösterdi ki er i bel ir 1 erim işti r.

xir ABSTRACT The aim of this field trials was to determine the stabilities and adaptation abilities, broad sense her i tabi 1 i t ies and genotype X environment, interactions for yield,, yield components and fiber technological properties of eight cotton varieties belonging to Gossypium hi rsutum L. grown different environments» In the study, eight cotton varieties were grown at five locations in 1991 and 1992 years» In this research, genotype X location interactions were found to be significant for all the investigated characters except fiber length, genotype X year interactions were found to be significant for number of monopodial branches,, plant height, seed cotton yield,, seed cotton weight per boll, Î00 seed weight, fiber length and fiber strength,, and genotype X year X location interactions were found to be significant for number of monopodial and sympodial branches, plant height, number of bolls per plant, seed cotton yield, seed cotton weight. per boll, fibre fineness and fibre strength» Broad sense her itabi 1 it ies were found at. moderate level for seed cotton weight per boll and 100 seed weight, however, nearly low level for seed cotton yield, fiber lenght and fiber strenght, and considerably high level for number of bolls per plant and fiber fineness, and the highest level for number of monopodia! and sympodial branches, plant height and ginning outturn» Sayar 314 cult i var was stable for number of bolls per plant, seed cotton weight per boll, 100 seed weight, fiber length and fiiber fineness, while Maraş 92 cult i var was stable for plant height, number of bolls per plant, seed cotton yield, seed cotton weight per boll and ginning outturn, and these two varieties appeared to have good adaptations to the e n v i r o n m e n t s `