Hasar görmüş yapıların çelik malzeme kullanarak taşıma güçlerinin iyileştirilmesi

Abstract

ÖZET Türkiye, bilindiği gibi dünyanın en etken deprem bölgesi üzerindedir. Yûzyıllar boyunca, Anadolu ve çevresindeki depremler, binlerce can ve mal kaybına sebep olmuş; ülkemizde maddi ve manevi açıdan büyük hasarlar kaydedilmiştir. Bu nedenle, Cumhuriyet döneminde, deprem olgusu göz önüne alınarak, depreme dayanıklı yapı yapmanın minimum koşullarını içeren yönetmelikler çıkarılmıştır. Ancak kurallara uyulmaması ve yasal denetimsizlik gibi nedenler sonucu, birçok depremde can kaybının önüne geçilememiştir. Özelikle, Anadolu kentlerinde ve kırsal kesimde uygulanan yapı tekniğine ilişkin bilgisizlik ve aşırı rant göz önüne alınarak yapılan yapılarda, deprem sonrası hasarlar oluşmaktadır. Yığma ve betonarme yapılarda uygulama aşamasında yanlış detay çözümleri, malzemelerin gerektiği miktarlarda kullanılmaması gibi nedenler, yapılarda kısa bir süre geçtikten sonra, çeşitli hasarların oluşmasına sebep olmaktadır. Bu gibi olumsuzlukların yanında; yapının bulunduğu zemin yapısının, yükler karşısında davranışının iyi araştırılması sonucu oluşan temel oturmaları ve yamaçlarda yapılan yapıların kaymaya karşı stabilitelerinin sağlanmaması sonucu, yapılarda çatlaklar oluşmakta ve yapı taşıma gücünü yitirmektedir. Bu durumun, uzman kişilerce saptanmasından sonra iyileştirme ve sağlamlaştırma için gerekli tasarım ve uygulama esaslarının belirlenmesi gerekmektedir. Hasar görmüş yapıların sağlamlaştırılması ve iyileştirilmesi; yapı taşıyıcı elemanlarında, yeni beton veya betonarme malzeme kullanılarak, ya eleman boyutlarında kesit artışına gidilerek veya deprem yüklerine göre betonarme perde duvarlar ilave edilerek sağlanmaktadır. Ancak bu yöntemle, beton birim hacim ağırlığının büyük olması nedeni ile yapıya ilave yükler eklenmekte ve yapım zorluğu nedeniyle uzun süre kullanım dışı kalmasını gerektirmektedir. Bu olumsuzlukların aşılmasında, aynı güçlendirmeyi sağlamak koşulu ile, yapının güçlendirilmesinde ikinci bir alternatif çelik malzeme kullanarak güçlendirilmesidir. Hasar görmüş yapıların taşıma gücünün iyileştirilmesinde, ivedi ve ideal bir çözümdür. Mukavemetinin yüksek oluşu sonucu küçük en kesitlerle, büyük yükleri taşıması, hafif ama güçlü bina sonucunu doğurur. Hava şartlarından etkilenmeksizin, ucuz ve kısa sürede yapım süreci tamamlanır. Kolay şekil verilebildiği için, uygulamada çok esneklik sağlar. Kullanıldığı yerden söküldükten sonra, başka bir yerde kullanılabilir. XII

ABSTRACT Turkey, is found in the world's most active eathquake region. The earthquakes around Anotolia have caused many damages over the years. As a result, our country has suffered the ill effects.For this reason,during the Republic period, the earthquake activity became a focal point of reports concerning the concepts of constructing strong buildings.But despite the rules and the regulations set forth in the reports, damages were not prevented due to the insufficent legal controLEspecially in AnotoIia,a lack of knowledge for constructing strong buildings and have contributed to the high rate of earth destruction. The wrong detail solutions, not using the proper amounts of materials;are the basic reasons of the irresistance observed in masonary and reinforced concrete buildings. The ground structure of the building, not observing the foundations setting caused by the attitude of the building against loads are the reasons of the cracks, observed on the carrier system. As a result, these cracks cause the elements to loose their carrying capacity. Strengthening and repairing can be achived only after careful, expert examination of all factors which contributed the design and application of each architectual structure. There are several ways to strenghten and repair the damaged buildings. Either concrete and reinforced concrete is used to increase the dimensions of the carrier elements, or reinforced concrete curtain walls are added according to the earthquake loads. But the disadvantage of this system are that, the building must support a heavy load and it requires an extended construction period because of the production difficulties. There is an alternative to this inferior system which is steel structure for strengthening and repairing. Using steel structure for strengthening and repairing of earthquake irresistant bildings, is the best and fast solution. Because of the high earring capacity of steel, it is used in small dimensions to carry massive loads. The result is a light but strong system for the building, as the steel structure can be applied within a short period of time without regard to weather conditions and inexpensively.In addition, the steel is easily manipulated into any desired form and can be recycled. Xlll