Güneş leke nestleri ve özelliklerinin incelenmesi

Abstract

TÜRKÇE ÖZET GÜNEŞ LEKE NESTLERI VE ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ Güneş'in fotosfer tabakasında görünen leke gruplarının Güneş diski üzerinde enlem, boylam ve zaman boyutunda, çok küçük bir alanda ardışık olarak doğma eğiliminde olup olmadıklarına dair bir özelliğin araştırılması, Güneş aktivitesini yöneten konveksiyon bölgesindeki dinamonun işleyişini anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu amaçla, 1 Ocak 1986 - Ağustos 1990 tarihleri arasında National Geophysical Data Center (NGDC)'den alınan Güneş leke grubu verilerine, SLINK kümeleme metodu uygulanarak böyle bir özelliğin olup olmadığına bakıldı ve bu küçük alanlar literatürde olduğu gibi, Güneş leke nestleri (nestler) olarak kabul edildi. Çalışılan veri setinin %50' sinin kümeleştiği, elde edilen nestlerin bazılarında üye sayışırım 8'e kadar çıktığı ve ömürlerinin de 49.75 ile 302 gün arasında değiştiği tespit edildi. Nestlerin boylamda yer değiştirme miktarı 0.063 7gün ( 8 m/sn), enlemde ise 0.04 °/gün ( 6 m/sn ) olarak bulundu. Bunun yanında nestlerin disk üzerinde kapladıkları alan helyografik derecekare cinsinden 6.16 ile 55.55 arasında bulundu. Üye sayısı iki ve iki'den büyük, (M>2) Kuzey yarımkürede 142, Güney yarımkürede 134 tane nest görüldü. Ayrıca literatürde `nested nest` olarak isimlendirilen iki ve ikiden fazla nestin enlem ve boylamda sınırlandırılmış alan içinde, fakat ortak zaman diliminde görülme özelliği bu çalışmada da ortaya çıkarıldı. Nest içinde ardışık doğan leke grupları arasındaki zaman aralığı 0.03 ile 81.5 gün olarak bulundu. Nestlerin Güneşin diferansiyel rotasyonuna çok az uyumlu fakat kendilerine özgü bir rotasyon değerlerinin olduğu tespit edildi.

SUMMARY INVESTIGATION OF FEATURES OF SUNSPOT NESTS To search the tendency of the successive apprearance of the sunspot groups within a small area on the solar surface, in the three dimensions latitude, longitude and time will help us to understand the solar dinamo mechanism which drives the solar activity in the convection zone. The appearance of the sunspot groups taken from National Geophysical Data Center (NGDC) between January 1986 and August 1990 is investigated by applying the SLINK clustering technique to find if there exists the feature decribe above. These small areas are called sunspot nest as in the literature. It is found that 50 % of sunspot groups (1500) studied show clustering and in some nests the number of members rises up to 8 and the life times range from 49.75 to 302 days. The displacement of the nests in longitude is found to be about 0.063 °/day (8 m/sec) and in latitude 0.04 °/day (6 m/sec). The calculated sizes of the nests are between 6.16 and 55.55 in heliographic square deg. The distribution of the nests with 2 or more members (M>2) is 142 for the northern hemisphere and 134 for the southern hemisphere of the Sun. The appearance of two or more nests within a limited latitude and longitude areas in the same period called `nested nest` is also found in this investigation. The duration between the occurence of two consecutive spot groups in a nest lies between 0.03 and 81.5 days. A very small effect of the solar differential rotation to the nests is found. VI