Monohidroksi tetradekanoik asid ve metil ester izomerlerinin asimetrik sentezleri

Abstract

ÖZET «MONOHİDROKSİ TETRADEKANOİK ASİD VE METİL ESTER İZOMERLERİNİN ASİMETRİK SENTEZLERİ` Bu çalışmada, monohidroksi tetradekanoik asid ve metil ester izomerlerini yüksek enantiomerik saflıkta sentezlemek ve enantiomerik saflıklarım spektroskopik ve kromatografık yöntemlerle saptamak amaçlandı. Asimetrik indirgeme denemelerinde kullanılan monoketo tetradekanoik asid metil esterlerden, 3- ve 13-keto esterler asetoasetester, 6-keto ester ise Blaise reaksiyonuna göre sentez edildi. Sentezlenen keto esterler kolon kromatografisi ile saflaştınldı. Keto esterler, NaBFU indirgeme yöntemine göre indirgenerek rasem hidroksi esterler elde edildi. Elde edilen keto ve hidroksi esterlerin saflıklan ince tabaka ve gaz kromatografisi ile kontrol edildi. Erime noktalan, kırılma indisleri rf değerleri ve retensiyon zamanları (rt) tespit edildi. İR ve ^-NMR spektroskopik yöntemleri yardımıyla yapılan aydınlatıldı. Rasem hidroksi esterler, hidroliz reaksiyonu ile rasem hidroksi asidlere dönüştürüldüler. Elde edilen hidroksi asidler kristalizasyon yöntemi ile saflaştınldı, saflıklan yukarıda belirtilen yöntemler ile kontrol edildi. Modifiye kiral NaBH4; L-Mentol veya l,2:5,6-Di-0-isopropüiden-a-D-gluko furanoz ile izovalerik asid veya pivalin asid ve bunların değişik oranlan kullanılarak hazırlandı. 3-,6- ve 13-keto esterlerin bu yönteme göre asimetrik indirgenmesi incelendi. Denemeler sonunda elde edilen S- enantiomerce zengin hidroksi esterler kolon kromatografisi ile saflaştınldı. Erime noktalan, kıntma indisleri, rf değerleri ve çevirme açılan saptandı, enantiomerik saflıklan (% ee) tayin edildi. Enantiomerik saflık tayini için; ^-NMR/shift kaydırma ve kiral HPLC yöntemleri uygulandı. ^-NMR yönteminde shift reaktifı olarak; Eu(tfc)3=Tris[3- (trifluormetil-hi<koksimetilen)-d-kamforato] europium (III), kiral HPLC yönteminde de Daicel OD kiral kolonu kullanıldı. Asimetrik indirgeme reaksiyonu sonunda en yüksek enantiomerik saflık derecesi, 13-hidroksi ester izomeri için saptandı. S- enantiomerce zengin hidroksi esterler, S- enantiomerce zengin hidroksi asidlere hidroliz edildi. Bu asidlerin erime noktalan, kınlma indisleri, rf değerleri ve çevirme açılan saptandı. İR spektrumlan alındı. Yapılan literatür araştırmasında, modifiye kiral NaBH4 yöntemine göre sentezlenen S- enantiomerce zengin hidroksi tetradekanoik asid ve metil esterleri hakkında herhangi bir veriye rastlanmamıştır, sentezlenen tüm S- enantiomerce zengin hidroksi asid ve metil ester izomerleri orj inaldır, aynca rasem 6-hidroksi tetradekanoik asid ve metil esteri ilk defa bu çalışmada saf olarak sentezlenmiştir. X

SUMMARY `ASYMMETRIC SYNTHESIS OF MONOHYDROXY TETRADECANOIC ACID AND THEIR METHYL ESTER ISOMERS` In this study, it was aimed to synthesize the tetradecanoic acid and their methyl ester isomers with high enantiomeric purity and to determine their enantiomeric excess by spectroscopic and chromatographic methods. From the monoketo tetradecanoic acid methyl ester isomers used in the asymmetric reduction reactions, 3- and 13- keto esters were synthesized by acetoacetester and 6- keto ester by Blaise reactions, respectively. The keto esters synthesized were purified by column chromatography. The keto esters were reduced according to NaBH4 reduction method and the racemic hydroxy esters were obtained. The purification of keto and hydroxy esters was checked by thin layer and gas chromatography. Their melting points, refractive index, rf values and retention time were determined. Their structure were identified by IR and ^-NMR spectroscopic methods. Racemic hydroxy esters were converted to the racemic hydroxy acids by hydrolyse reaction. They were purified by crystallization and their purification degree was controlled by the methods mentioned above. Modified chiral NaBIL; was prepared by using L-Menthol or l,2:5,6-Di-0- isopropylidene-a-D-glucofuranose and isovaleric and pivalic acids with their different molar ratios. The asymmetric reduction of 3-, 6- and 13-keto esters were investigated according to this method. The obtained S-enantiomeric pure hydroxy esters were purified by column chromatography. Their melting points, refractive index, rf values and optical rotations were determined and their enantiomeric purity (ee %) was analyzed. ^-NMR/shift and chiral HPLC methods were used for the determination of enantiomeric purity. Eu(tfc)3 = Tris[3-(trifluoromethyl - hydroxymethylene)-d- camphorato] europium (III) was used as a shift reactive in !H-NMR method and the chiral column Daicel OD in the chiral HPLC method, respectively. The highest enantiomeric purity of the asymmetric reduction reaction was found for the 13-hydroxy ester isomer. 5-enantiomeric pure hydroxy esters were hydrolized to the S- enantiomeric pure hydroxy acids. Their melting points, refractive index, rf values and optical rotations were measured. Their IR spectrums were taken. In the literature, it hasn't been found any study about the S- enantiomeric pure hydroxy tetradecanoic acids and their methyl esters synthesized by modified chiral NaBH4 method and all of the synthesized S-enantiomeric pure hydroxy acids and their methyl ester isomers are original, and rasem 6-hydroxy tetradecanoic acid and methyl ester were synthesized in pure form for the first time in mis study. XI