Berdan Nehri (Tarsus) Kulaklı-Keşbükü Köyleri arası ağır metal analizleri ve mevsimsel hidro-jeokimyasal değişimleri

Abstract

xn ÖZ Master tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın amacı; Berdan Nehri sularının ağır metal içeriğini saptamak ve bunların yıllık-mevsimsel hidrojeokimyasal değişimlerini incelemektir. Berdan Nehri sularının jeokimyasal özelliklerini araştıran bu çalışmada; anyonlar, katyonlar, bazı iz elementler, pH, EC, T ve tuzluluk gibi parametrelerin bir yıllık ölçümleri yapılmıştır. Su verilerinin yıllık değişimleri saptanmış ve kullanıma uygunluk sınıflamaları yapılmıştır. Örneklerden elde edilen analiz sonuçlarına göre Keşbükü, Muhat, Berdan II istasyonları Piper diyagramındaki 5 nolu alana, Suphipaşa ve Keloğlu istasyonları 9 nolu alana ve Beyaz Kum istasyonu Ekim ve Aralık aylarında 9 nolu alana diğer aylarda ise 5 nolu alan içerisinde yer almaktadır. Stiff diyagramına göre Keşbükü, Muhat, Berdan II ve Beyaz Kum istasyonları kalsiyum bikarbonatlı, Suphipaşa ve Keloğlu istasyonları magnezyum sülfatlı su sımfindadır. Schoeller'e göre Keşbükü, Muhat, Berdan II ve Beyaz Kum istasyonlarında Ca>Mg>Na+K, HC03+C03>C1>S04 veya HC03+C03>S04>C1, Suphipaşa ve Keloğlu istasyonlarında Mg>Ca>Na+K ve S04>HC03+C03> Cl anyon- katyon sıralanması tespit edilmiştir. Pb, Cr ve S04 fazlalığı nedeniyle içme suyu olarak kullanılamaz. Su örneğinden ölçülen Pb değeri içme suyu sınırını 5-6 kat aşmaktadır. Kireçlendirici özelliği, yüksek sülfat içeriği ve içme suyu olarak kullanılamayacağından dolayı gıda sektörlerinde, çimento sanayinde kazan ve borularda kullanıma uygun değildir. A.B.D. tuzluluk ve Wilcox diyagramlarına göre akaçlanması iyi topraklarda rahatlıkla sulama suyu olarak kullanılabilir. Sulama suyu olarak kullanılabilirliği hesaplanan ESP ve RSC değerleri ile desteklemiştir. X.R.D. ile yapılan mineralojik analiz sonucu simektit, illit, kaolinit ve klorit saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Berdan Nehri, Jeokimya, Su Kimyası, Su sınıflaması.

Xffl ABSTRACT The aim of this MSc thesis is to determine the contents of heavy metal and analyses of annual-seasonal hydro-geochemical changes of Berdan River's water. This study examine annually measurements of geochemical characteristics such as anions, cations and some trace elements, and some other parameters such as pH, EC, T°C and salinity in the Berdan River's water. Determination of annually changes of water samples and suitability uses of these data were classifSed. According to the analyses results, Keşbükü, Muhat, Berdan II stations can be located to the 5 numbered area in the Piper diagram; Suphipaşa and Keloğlu stations to 9 numbered area; and Beyaz Kum station to 9 numbered area during October-December, but it is located into the 5 numbered area during the other months. Chemmical characteristics of water samples at Keşbükü, Muhat, Berdan II and Beyaz Kum stations are in the class of calcium bicarbonate, however, Suphipaşa and Keloğlu stations are in the class of magnesium sulfate within the Stiff diagram. According to Schoeller; anion-cation ranking in Keşbükü, Muhat, Berdan II and Beyaz Kum stations are as follows Ca>Mg>Na+K, HC03+C03>C1>S04 or HC03+C03>S04>C1, and in the Suphipaşa and Keloğlu stations are Mg>Ca>Na+K and S04>HC03+C03> CI. Due to abundance amount of Pb, Cr, and S04, it can not be used as drinking water. Measured Pb value in the water sample is 5-6 times more than the standart drinking water. This water can not be used in nutrient sector, cement industry and tank and pipes, because of its high sulfate, calcium carbonate and unsuitiblity character for potable water. However, this water can be used as irrigation water in well drained soils according to USA salinity and Wilcox diagrams. This is also supported by calculated value of ESP and RSC. Mineralogical analysis result taken from X.R.D. shows the presence of smectite, illite, kaolinite and chlorite. Key Words: Berdan River, Geochemistry, Water Chemistry, Water Classification.