Potasyum gübrelemesinin kütdiken limonu ve valencia portakalı yapraklarında besin elementlerinin mevsimsel değişimine, meyve verim ve kaliteye etkisinin saptanması

Abstract

oz DOKTORA TEZİ Potasyum Gübrelemesinin Kütdiken Limonu ve Valencia Portakalı Yapraklarında Besin Elementlerinin Mevsimsel Değişimine, Meyve Verim ve Kaliteye Etkisinin Saptanması İTİBAR ÇAKIR ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPRAK ANABİLİM DALI Damşman:Prof. Dr. RIFAT DERİCİ Yıl: 1998 Sayfa: 300 Jüri :Prof.Dr. M. Rıfat DERİCİ ProfDr. Zülküf KAYA ProfDr. Turgut KÖSEOĞLU Bu çalışma Kütdiken limonu ve Valencia portakalının meyveli ve meyvesiz sürgün yapraklarında P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn, Cu, AkFe, AkZn ve Morofil'in mevsimsel değişimlerini incelemek, yaprak örneği alma zamanlarını saptamak artan dozlarda uygulanan potasyumun yaprakların incelenen besin elementleri içeriklerine, meyve verim ve meyvenin bazı özelliklerine olan etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, farklı dozlarda potasyum uygulanan ağaçların meyveli ve meyvesiz sürgünlerinden, araştırmanın ilk yılında 12 farklı dönemde, araştırmanın ikinci yıünda ise 4 farklı fizyolojik dönemde yaprak örneği alınmış ve analiz edilmiştir. Ayrıca hasat zamanında meyve örnekleri alınarak analizleri yapılmıştır. Bu çalışmanın sonuçları aşağıdaki gibi özetlenebilir; 1-Potasyumun farklı dozları altında meyveli ve meyvesiz sürgün yapraklan arasında incelenen besin elementleri yönünden önemli farklılıklar bulunmuştur. Meyveli sürgün yapraklarında genellikle Ca, Mg, Fe ve AkFe, meyvesiz sürgün yapraklarında ise P, K, Zn, Mn, AkZn Cu ve klorofil daha yüksek düzeyde bulunmuştur. 2-Potasyum uygulamaları limonda yaprakların genellikle P, K ve AkZn (taze) içeriklerinde farklılık ortaya çıkarmazken, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn, Cu, AkFe, AkZn (kuru) ve klorofil içerikleri arasında önemli farklılıklar saptanmıştır. Portakalda ise, genellikle incelenen tüm element içerikleri arasında önemli farklılıklar bulunmuştur. Limonda bu fark genellikle incelenen elementlerde ortak olarak 2.doz uygulaması ile ortaya çıkarken portakalda 3. doz uygulamasında olmuştur. 3-Limonda ve portakalda artan dozlarda uygulanan potasyum rakamsal olarak verimde bir artış sağlamıştır. Bu artış daha çok limonda 2.portakalda ise 3. doz uygulamasında görülmüştür. 4-İncelenen makro ve mikro elementlerin, ortak olarak değişimlerinin minimum olduğu dönem yaprakların 6-7 aylık oldukları (ortak kararlı dönem) limonlarda renk dönümü ve hasat öncesi, portakalda ise yaprakların 5-6 aylık oldukları meyvelerin yan büyüklüğünü aldığı ve renk dönümü dönemi olarak saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Turunçgiller, besin elementleri, Gübreleme, mevsimsel değişim.

ABSTRACT PhD THESIS Effect of Potassium Fertilization on Yield, Fruit Quality, and Seasonal Variations of the Nutrients in Leaves of Kütdiken Lemon and Valencia Orange İTİBAR ÇAKIR DEPARTMENT OF SOİL SCIENCE INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor: Prof.Dr. RIFAT DERİCİ Year: 1998, Pages: 300 Jury :Prof.Dr.M. Rıfat DERİCİ Prof.Dr.ZülküfKAYA Prof.Dr.Turgut KÖSEO?LU The objectives of this research were to determine leaf P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn, Cu, AkFe, AkZn contents of Kütdiken lemon and Valencia orange varieties, seasonal changes in leaf chlorophyll leaf sampling period, influence of added K rates on leaf nutrient content and fruit production. Different rates of potassium sulphate fertilizer were applied to the soil, and leaf samples of terminals with and without fruit were collected in the first year of experiment. Leaf sampling were repeated every month starting in May up to twelve months. In the second year, leaf samples were collected at four different times, and analyzed for the nutrient contents. The results of this research could be summarized as followed: 1. Potassium rates statistically influenced the leaf nutrient contents in both fruiting and non- fruiting terminals, calcium, Mg, Fe, and AkFe content of fruiting terminals and P, K, Zn, Mn, AkZn, Cu, and chlorophyll content of non-fruiting terminals higher than that of the others. 2. Potassium rates did not statistically influence P, K, and AkZn content of lemon leaves. There were statistical differences between Ca, Mg, Fe, Zn, Mn, Cu, AkFe, AkZn and chlorophyll contents of lemon leaves. There were statistical differences among all the nutrient contents of orange leaves. Difference in lemon leaves took place with the 2nd rate of K, whereas, it was seen with the 3rd rate ofK in orange. 3. Even though there were no statistical differences in lemon and orange yield with added rates of K, 2nd and 3ri K rates increased the yield of lemon and orange respectively. 4. Macro and micro nutrient contents changed in minimum when leaves were 6 to 7 before harvest, and were 5 to 6 months old with half size fruit development for lemon and orange trees, respectively. Key Words: Citrus, nutrients, fertilizer, seasonal changes. S