Buğdayda azotlu gübre kullanım randımanının tarla denemeleri ile belirlenmesi

Abstract

öz YÜKSEK LİSANS TEZİ BUĞDAYDA AZOTLU GÜBRE KULLANIM RANDIMANININ TARLA DENEMELERİYLE BELİRLENMESİ MUKADDES NOZOGLU ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPRAK ANABİLİM DALI Danışman : Prof. Dr. M. Rıfat DERİCİ Yıl : 2000, Sayfa 36 Jüri : Prof. Dr. Cevat KIRDA Prof.Dr. Zülküf KAYA Makro besin elementleri listesinde birinci sırada yer alan azot, entansif tarım altmda eksikliğine en sık rastlanan ve çoğu zaman verimi kısıtlayan bir element olduğu için azotlu gübre kullanımı yıllar içerisinde sürekli artış göstermiştir. Çeşitli tarım sistemleri, toprak ve iklim koşulları altında bitkilerin azotlu gübre kullanım randımanları, diğer bir deyişle gübre azotunun bikiler tarafından kullanılma oram % 50 nin altında olup nadiren % 70 üzerine çıkabilmektedir. Aşırı dozlarda uygulanan azot çoğu kez verimi olumsuz yönde etkilememekle birlikte, bitkiler tarafından kullanılamayan bölümü değişik formlara dönüşerek çevre ve sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Gübre kullanım randımanının düşük olması, ayrıca, büyük ekonomik kayıplara da sebep olmaktadır. Bu çalışmada buğday bitkisinin (Triticum aestivum L.) azotlu gübre kullanım randımanı tarla koşullarında değişik azot dozları altmda araştırılmıştır. Denemede seri 82 buğday çeşidi kullanılmıştır. Azotlu gübre olarak üre, 1/3 ü ekimle birlikte, geri kalan bölümü ise kardeşlenme döneminde uygulanmıştır. Deneysel koşullar altmda azotlu gübre kullanım randımanı 80, 160 ve 240 kg N ha`1 dozları için sırasıyla % 66,9, %62,6 ve % 61,1 olarak bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Azot, buğday, gübre kullanım randımanı.

ABSTRACT MSc THESIS DETERMINATION OF NITROGEN FERTILIZER USE EFFICIENCY OF WHEAT THROUGH FIELD EXPERIMENTS MUKADDES NOZOGLU DEPARTMENT OF SOIL SCIENCE INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor : Prof. Dr. M. Rıfat DERİCİ Year : 2000, Pages : 36 Jury : Prof. Dr. Cevat KIRDA Prof.Dr. Zülküf KAYA Prof Dr. Hayriye İBRİKÇİ Deficiency of nitrogen which is on the top of the essential elements list is often encountered under intensive agriculture. Thus, the consumption of nitrogen fertilizers has shown a continuous increase over the years. Nitrogen fertilizer use efficiency under the conditions of various cropping systems, climate and soils is below 50 % and seldom exceeds 70 %. Excessive use of nitrogen may not have diverse effect on crop yields. However, the part of nitrogen which cannot be used by crops is transformed into various forms and presents environmental and health problems. Furthermore, low fertilizer use efficiency means large economical losses. In this research work nitrogen fertilizer use efficiency of wheat {Triticum aestivum L.) under varying rates of nitrogen applications was determined by field experiments. Wheat variety seri 82 was used as the test plant As the nitrogen source, urea was applied in split: 1/3 at planting, the remainder at tillering stage. Under the experimental conditions nitrogen fertilizer use efficiencies were 66,9 %, 62,6 % and 61,1 % for 80, 160 and 240 kg N ha`1 rates, respectively. Key Words: Nitrogen, wheat, fertilizer use efficiency. n