Düşük enerjili uyarılmaların nötron ve proton sayısının fonksiyonu olarak gelişimi

Abstract

Bu tez çalışması kapsamında; nötron damlama çizgisine (drip line) yaklaştıkça, düşük seviyeli uyarılmaların nötron ve proton sayısının fonksiyonu olarak gelişimi ve titreşen çekirdek yapısından deforme çekirdek yapısına geçiş, N=82-98 bölgesinde yer alan nadir toprak çekirdekleri için incelenmiştir.Düşük enerjili nükleer yapı teorisinde son yıllarda üzerinde durulan, çekirdeğin titreşimsel yapıdan deforme yapıya nasıl değiştiği, faz geçişi için bir kanıt bulunup bulunamayacağı ve nötron damlama çizgisine yaklaştıkça düşük seviyeli uyarılmaların nötron ve proton sayısının fonksiyonu olarak nasıl geliştiğidir. Bu iki konu, nötron ve proton sayısının fonksiyonu olarak nükleer yapı gelişiminde kuadrupol ve çiftlenim serbestlik dereceleriyle ilgili olarak birbiriyle bağlantılıdır.Bu çalışma kapsamında, adı geçen faz geçişlerinin, Kuasi-Parçacık Rastlantısal Faz Yaklaşımı (Quasi-Particle Random Phase Approximation, QRPA) Modeli ile çiftlenim ve kuadrupol titreşimleri dikkate alınarak, potansiyel enerji hesaplamaları ile incelenmesi amaçlanmıştır. QRPA Modelinde çiftlenim ve kuadrupol titreşimlerinin incelenmesinde kullanılan potansiyel enerji yüzeyleri Woods-Saxon potansiyeline, Cranking Kabuk Modele ve Strutinsky Kabuk Düzeltme Metoduna dayalıdır. Böylelikle faz geçişini öngören cebirsel modellere, mikroskopik bir yaklaşımla karşı koyulabilmiştir. Yapılan hesaplamaların deneysel veriyle karşılaştırılması ve kollektif durumların birçok özelliğinin anlaşılması mümkün olmuştur.

In this work the evolution of low-lying excitations when it is approached the neutron dripline and the evolution of the nucleus from vibrational to deformed structure are investigated in rare earth region covering from N=82 to N=98.In low energy nuclear structure theory there are two aspects are presently of great interest: the evolution of the nucleus from vibrational to deforme structure and the evidence of the phase transition, when the neutron dripline is approached and the evolution of the low-lying excitations.These two aspects are linked in the sense that they relate the quadrupole and pairing degrees of freedom to the evolution of structure as a function of neutron and proton number.In the present work, it is aimed at studying these aspects by means of Quasi-Particle Random Phase Approximation, QRPA calculations including pairing and quadrupole vibrations based on potential energy calculations. In this model potential energy surfaces that are used for investigating of pairing and quadrupol vibrations are based on Woods-Saxon potential, Cranking Shell Model and Strutinsky Shell Correction Method. By this way, it can be confronted the algebraic description to a microscopic one. So, the comparison of the calculation results with the experimental data and the understanding of many properties of collective structure are made possible.