Sanat akımları açısından Türkiye ve diğer ülkelerdeki başlıca parklar (19. yüzyıl ve 21. yüzyıl arası)

Abstract

Araştırmada geçmişten günümüze uzanan 19. yüzyıl ve 21. yüzyıl arası başlıca park örnekleri incelenmiştir. Park kavramının ilk çıkış noktasından bu yana, eski sanat akımlarından günümüz sanat akımlarına ve tema parklarına değinilmiş, park kavramının çeşitli açılardan değerlendirmesi yapılmıştır.Çağlar boyu süre gelen yeşil alan ihtiyacı zaman içerisinde bahçelerden parklara kadar uzanmaktadır. Sanayileşme kültürü arasında sıkışan 21. yüzyıl insanının parklara ne derecede ihtiyaç duyduğu, bu mekanları nasıl kullandığı, modernleşme süreci içerisindeki yeni tasarım biçimleri, temalandırılmış parkların ne derece başarılı olduğu, kitleler üzerinde etkili olup olmadığı ortaya konulmuştur.Genel bilgiler bölümünde, birinci olarak tarihsel park ve sanat kavramı işlenmiştir. Park kavramı, sınıflandırma örnekleri, standartları ve işlevleri anlatılmıştır. Çevreye ve insanlara olan faydaları ve ilişkileri ortaya konmuş, tasarım kriterleri işlenmiş, kent içindeki önemine değinilmiştir.Parklardaki sanat kavramı ilkçağdan 19. yüzyıl'a kadar ve 19. yüzyıl'dan 21. yüzyıl'a kadar olmak üzere iki aşamada incelenmiştir. İlk çağ ve 19. yüzyıl arasındaki sanat anlayışı Klasizm, Romantizm, Neoklasizm, Naturalizm akımlarıyla, 19. yüzyıl'dan günümüze kadarki sanat anlayışı, Konstrüktivizm, Arts and Crafts, Art Nouveau, Empresyonizm, Art Deco, Bauhause, De Stijl, Modernizm, Post Modernizm, Soyut Sanat, Ekspresyonizm, Pop Art, Land Art, Minimalizm, Dekonstrüktivizm, Kübizm, Futurizm, Sürrealizm akımlarıyla kronolojik olarak anlatılmıştır.Çoğunluğu resim, heykel, grafik, mimarlık alanlarında yoğunluk gösteren sanat akımlarının etkileri, bu konuda kaynağın az olduğu peyzaj mimarlığı alanlarına uyarlanmıştır.Ardından tema parkları incelenmiştir. İkinci olarak, çağdaş parklar ve türleri, tema parkları başlığı altında incelenmiştir. Tema parkları sınıflandırılmış, Eğlence - Macera Ağırlıklı Tema Parkları başlığı altında De Efteling Parkı, Disneyland, Harikalar Diyarı Parkı, Nasu Highland Parkı incelenmiş, Sanatsal ve Kültürel Ağırlıklı Tema Parkları başlığı altında, Heykel Parkları kategorisinde, Değirmendere Heykel Parkı, Hakone Heykel Parkı, Storm King Sanat Parkı, Kültür Parkları kategorisinde ise Polonezya Kültür Parkı ve Tjapukai Aboriginal Kültür Parkı incelenmiştir.Bulgular bölümünde, genel bilgiler bölümünde anlatılan sanat akımları Dünyadan ve Türkiye'den belli başlı parklar üzerinde incelenmiştir. Dünyadan, Central Park, Birkenhead Park, Hyde Park, Regent's Park, Richmond Park, Bercy Parkı, Buttes Chaumont Park, Citroen Park, La Villette Park, Mont Souris Park, Park Guell, Park Pinar de Perruquet incelenmiş, Türkiye'den ise Adapark, Altınpark, Baltalimanı Japon Parkı, Bursa Soğanlı Botanik Parkı, Etiler Sanatçılar Parkı, Gençlik Parkı, Göztepe 60. Yıl Parkı, Gülhane Parkı, Maçka Demokrasi Parkı, Özgürlük Parkı,Topkapı Şehir Parkı incelenmiştir. Seçilen bu parklar, genel olarak kendi içinde özel bir örnek oluşturan, yapıldığı dönemin izlerini (stil) taşıyan veya bir ana tema doğrultusunda yapılmış sanatsal parklardır. Parklar, konumu, yüzölçümü, yapım tarihi, tasarımcısı, sosyal ve fiziksel özellikleri, fonksiyon alanları, donatıları, güvenlik önlemleri ve bünyesindeki tasarımsal eksikliklerin belirtildiği tablolar yardımıyla değerlendirilmiş ve park içerisinde kullanılan sanat akımları ortaya konulmuştur.Sonuç bölümünde araştırmada anlatılan tüm örneklerin genel bir sentezi yapılmış, 19. ve 21. yüzyıllar arası parkların sanatsal durumları iki ayrı tablo ile ortaya konulmuştur. Sanatsal içerikli parkların kitleler üzerinde oluşturduğu olumlu etkiler, kimliksiz parkların yarattığı olumlu ve olumsuz etkiler tartışılmıştır. Bu konuda Türkiye'deki parkların yurt dışındaki parklarla kıyaslaması yapılmış, park anlayışı açısından eksiklikler tespit edilmiş, öneriler sunulmuştur.Bu çalışma ile literatür araştırması yapılması ile açığa çıkan veriler ışığında Türkiye'de yapılacak olan uygulamalara yol gösterici olması ve bu konuda yeni oluşacak literatürlere ışık tutmasıdır.

Present study extends past 19 and the 21st century century between the main park samples examined. Since the first starting point of the concept of Park, the old art of the contemporary art movements and trends are addressed to the theme park, park assessment was made of various aspects of the concept.For ages over time the need for green space goes back to the garden from the park. Sandwiched between the industrialization of culture 21 century, people in the park to the extent needed, how's this place where the process of modernization within the new design styles, the theme park been as successful with the extent of mass effect on whether the medium has been put.Overview section, the first was processed as a historical park and art concepts. Park concept, classification samples, standards and functions are explained. The benefits to the environment and people and relationships were put forward, the design criteria processed, the city has been referred to the importance.Park in the concept art from antiquity 19th and 19th century up to from the 21st century century up to the two stages examined. The first era and the 19th understanding between the Classism century art, Romanticism, Neoklasizm, naturalistic streams, 19 century art from the present date, Constructivism, Arts and Crafts, Art Nouveau, Impressionism, Art Deco, Bauhaus, De Stijl, Modernism, Post Modernism, Abstract Art, Expressionism, Pop Art, Land Art, Minimalism, Dekonstrüktivizm, Cubism, Futurism Surrealism streams are described in chronological order.Majority of painting, sculpture, graphics, architecture, art trends in the areas showing the effects of intensity on this issue less than resources that have been adapted to the field of landscape architecture.Then examined the theme park. Second, modern parks and species, under the title of the theme parks are examined. Theme parks, classified, Entertainment - Adventure Theme Park and weighted under the title De Efteling Park, Disneyland, Wonderland Park, the Nasu Highland Park has been examined, Artistic and Cultural Weighted Theme Parks under the title, Sculpture Park category, the Değirmendere Sculpture Park, Hakone Sculpture Park, Storm King Art Park, the Cultural Park in the category and the Tjapukai Aboriginal Cultural Park Polonezya Culture Park were examined.Results section, the general information section, described in the art movement from the world and Turkey were examined on the major parks. From around the world, Central Park, Birkenhead Park, Hyde Park, Regent's Park, Richmond Park, Bercy Park, the Buttes Chaumont Park, Citroen Park, La Villette Park, Mont Souris Park, Park Guell, Park Pinar de Perruquet examined, the Adapark from Turkey, Altınpark, Baltalimanı Japanese Park, Bursa Soğanlı Botanic Park, Etiler Lineup Park, Youth Park, Göztepe 60 Year Park, Gulhane Park, Macka Demokrasi Park, Freedom Park, Topkapi City Park were examined. Selected these parks, in general, in itself creates a special case, on the traces of the period (style) or a move made in line with the main theme parks are artistic. Parks, location, area, date of construction, designer, social and physical features, functions, fields, equipment, security measures and deficiencies within tasarımsal clarifying with the help of the table has been evaluated and used in the art park flows have been put forward.In the study described the results of all samples has been a general synthesis, 19 and 21 century park across two separate tables with their artistic status has been put forward. Park created on the artistic mass of positive effects, the positive and negative effects of the creation of identity-free park were discussed. Abroad in Turkey on this issue of parking in the parking lot has been compared with, in terms of understanding the lack of parking have been identified, recommendations are presented.In this study with literature research be done to open the data to be held in Turkey in the light guiding applications and that this will create a new literature is to shed light.