Bazi kiral hidroksi asidlerin asimetrik sentezi

Abstract

Biyolojik ve teknik öneme sahip kiral hidroksi asitler doğada, yaygın olarak mevcutturlar ve besin, ilaç, kozmetik gibi alanlarda oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptirler. Ayrıca, bu hidroksi asitler organik sentezlerde önemli yapı taşlarıdır. Günümüzde, organik sentezler daha çok enantiyomerce zengin ürünlerin eldesine yönelik yapılmakta ve kiral katalizörler varlığında asimetrik indirgeme reaksiyonları büyük önem taşımaktadır.Bu tez çalışmasında, başlangıç maddesi olarak uygun prokiral keto esterler seçilerek, farklı konfigürasyona sahip yüksek enantiyomerik zenginlikte kiral ?, ß, ?, ve ?-hidroksi esterler sentezlenmiştir. Keto esterlerin asimetrik indirgenmesi, kiral hidroksi ester üretimi için en önemli, gerekli ve pratik reaksiyonlardandır. Bu nedenle, çalışmamızda, kiral hidroksi esterleri yüksek enantiyomerik saflıkta elde etmek için, kiral katalizör varlığında asimetrik boran indirgeme yöntemi tercih edilmiştir. Kiral katalizör olarak (R)-Me-CBS kullanılmıştır.Yapılan literatür araştırmasında (R)-Me-CBS ile oksazaborolidin yöntemine göre sentezlenen kiral ?-hidroksi-?-fenil etil asetat, ?-hidroksi-?-fenil etil bütirat, ß-hidroksi-ß-fenil etil propiyonat, ve ?-hidroksi-?-fenil metil valerat'a ait bir veriye rastlanmamıştır. Ancak ?-hidroksi-?-fenil metil bütirat bir çalışmada ara ürün olarak sentezlenmiştir.Sentezlenen kiral hidroksi esterlerin yapıları IR, 1H-NMR, 13C-NMR ve kütle spektrometresi yöntemleri ile aydınlatılmıştır. Ayrıca çevirme açıları ölçülerek, enantiyomerik saflıkları kiral HPLC yöntemi kullanılarak tespit edilmiştir.

Chiral hydroxy acids which have biological and technical importance are widely available in nature, and have quite a wide field of use such as food, pharmaceutical, cosmetic fields. Furthermore, the hydroxy acids are important building blocks in organic synthesis. At the present, organic synthesis are made more for synthesis of enantiomeric rich products and asymmetric reduction reactions in the presence of chiral catalysts have great importance.In this study, high enantiopure chiral ?-, ß-, ?-, ?-hydroxy esters of different configuration are synthesized by preffering suitable keto esters as starting materials. The asymmetric reduction of keto esters is one of the most important, necessary and practical reactions to produce the chiral hydroxy esters. Therefore, in our study, asymmetric boron reduction method is preffered to obtain the chiral hydroxy esters of high enantiomeric purity in the presence of chiral catalyst. (R)- Me-CBS is used as achiral catalyst.In the literature, it hasn?t been found any study about chiral ?-hydroxy-?-phenyl ethyl butyrate, ß-hydroxy-ß-phenyl ethyl propionate, and ?-hydroxy-?-phenyl methyl valerate synthesized by (R)- Me-CBS oxazaborolidine method. However, ?-hydroxy-?-phenyl methyl butirate was synthesized as an intermediate product in the study.The structures of the chiral hydroxy esters have been clarified by IR, 1H-NMR, 13C-NMR and MS method. Also, polorimetric rotation is measured, enantiomeric purities is determined by chiral HPLC method.