Bazı buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinde meristematik doku parçaları kullanarak etkin bitki regenerasyon sisteminin kurulması

Abstract

ÖZYÜKSEK LİSANS TEZİBAZI BUĞDAY (Triticum aestivum L.) ÇEŞİTLERİNDEMERİSTEMATİK DOKU PARÇALARI KULLANARAK ETKİNBİTKİ REGENERASYON SİSTEMİNİN KURULMASISacide SEYRANİÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİFEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜBİTKİ KORUMA ANABİLİM DALIDanışman : Prof. Dr. N.Kemal KOÇYıl : 2006, Sayfa: 50Üye : Prof. Dr. N.Kemal KOÇ: Prof. Dr. Ali ERKILIÇ: Yrd. Doç. Dr. Sema DÜZENLİÜç değişik buğday genotipine ait (Triticum aestivum L.) olgun buğdayembriyolarının in vitro koşullarda çimlendirilmesi ile elde edilen bitkilerden alınanmeristematik doku parçaları (mezokotil) direk regenerasyonla bitkiler elde etmek içinfarklı hormon kombinasyon ve konsantrasyonları içeren MS ortamı üzerinde kültürealınmış ve en uygun ortamın 2,4-D, NAA ve Dicamba'nın 2.0 mg/l konsantrasyonuBAP'ın ise 1.0 mg/l'deki konsantrasyonunu içeren MS ortamı olduğu belirlenmiştir.Olgun embriyodan embriyogenik kalluslar elde edip embriyogenesisi teşvik ederekbitkiler elde etmek için ise iki farklı ortam denenmiştir. Bunlardan birincisindesadece 2,4-D'nin değişik konsantrasyonlarını içeren MS ortamı, ikincisinde ise 2,4-D+ Dicamba içeren MS ortamı kullanılmıştır. Her ikisinde de kallus oluşumu için enuygun ortamın 2.0 mg/l 2,4-D içeren MS ortamı olduğu saptanmıştır. Kalluslardanbitki regenerasyonunun sağlanmasında ise Glycine (1.0, 2.0, 3.0, 4.0 mg/l), BAP (1.0mg/l), Kinetin (1.0 mg/l) ve IAA (0.1, 1.0 mg/l) içeren ortamlar denenmiş vebunlardan en uygun regenerasyon ortamının 0.1 mg/l IAA ve 1.0 mg/l BAP içerenMS ortamının olduğu belirlenmiştir. Regenerasyonda kullanılan Glycine'nin 1.0, 2.0,3.0 mg/l konsantrasyonlarından en iyi sonuç 1.0 mg/l Glycine konsantrasyonundagerçekleşmiştir. Regenere olan bitkiler hormonsuz MS ortamı üzerinde kök oluşumuaçısından en iyi sonucu vermiştir. Bu bitkiler daha sonra sera koşullarında toprağaaktarılmış ve alınan sonuçlarla etkin bitki regenerasyon sisteminin kurulması içinuygun bir protokol oluşturulmuştur.Anahtar Kelimeler : Triticum aestivum, Mezokotil, Olgun Embriyo, Kallus, BitkiRegenerasyonu.I

ABSTRACTMSc THESISESTABLISHMENT OF EFFECTIVE PLANTREGENARITION PROTOCOLS IN SOME WHEAT (Triticumaestivum L.) VARIETIES USING MERİSTEMATİC TISSUEPARTSSacide SEYRANİDEPARTMENT OF PLANT PROTECTIONINSTITUTE OF BASIC AND APPLIED SCIENCESUNIVERSITY OF ÇUKUROVASupervisor : Prof.Dr.N. Kemal KOÇYear : 2006, Page: 50Jury : Prof.Dr.N. Kemal KOÇ: Prof.Dr.Ali ERKILIÇ: Yrd.Doç.Dr. Sema DÜZENLİIn this study, mature embrios of three wheat (Triticum aestivum L.) cultivarsgerminated under in vitro conditions and meristematic tissue parts of thesegerminated plants (mesocotyl) were cultured on MS medium containing differentconcantration and combination of different growth regulators.The best results wereobtained from 2,4-D, NAA and Dicamba (2.0 mg/l) and BAP (1 mg/l). Embryogeniccalli were obtained from mature embryo and two various media (variousconcentrations of 2,4-D with MS and 2,4-D + Dicamba with MS) were applied forinducing embriogenesis. The best results were obtained from 2.0 mg/l 2,4-Dconcentration and MS media to obtain embyiyogenik calli. As for the calliregeneration, various medias such as Glycine (1.0, 2.0, 3.0, 4.0 mg/l), BAP (1.0mg/l), Kinetin (1.0 mg/l) and IAA (0.1, 1.0 mg/l) were applied and the best resultswere obtained from including 0.1 mg/l IAA and 1.0 mg/l BAP plus MS media.Among the various Glycine concentrations (1.0, 2.0, 3.0 mg/l) the best results wereobtained from 1.0 mg/l Glycine concentration. The regenerated plants were found tobe the highest rooting from hormone free MS media. The rooted plants weretransferred into the soil and grown under greenhouse condition and the results showthat suitable and effective protocol were established for plant regeneration.Key Words : Triticum aestivum ,Mesocotyl, Mature Embrio, Calli, PlantRegeneration.II