Rus düşüncesi bağlamında F. M. Dostoyevski`de yabancılaşma olgusu

Abstract

Bu çalışmanın amacını, insan varoluşunun hemen her alanında ifade bulan ve kökenleri insanlık tarihi kadar eski olan yabancılaşma olgusunu, Rus düşüncesi bağlamında Fyodor Mihayloviç Dostoyevski'nin yaratıcılığında incelemek oluşturmaktadır. Bu yaklaşımla yapılacak olan bir inceleme, yabancılaşma olgusunun toplumsal-tarihsel yapısının bir bütün olarak ele almayı gerektirmektedir. Bu çerçevede tezimizde, yabancılaşma olgusunu, Antik dönemden itibaren ele alarak, söz konusu olguya, çalışmamızın ana konusunu oluşturan 19. yüzyılda, gerek Rus düşüncesi, gerekse Dostoyevski penceresinden neden-sonuç ilişkisi bağlamında bir açıklama getirmek amaçlanmaktadır. Sosyo-tarihsel inceleme yöntemine dayalı olarak geliştirilen bu amaç doğrultusunda, öncelikli olarak yabancılaşma olgusunun Antik çağdan 19. yüzyıla kadar Batı ve Rus düşüncesi çerçevesinde, her bir dönemin hâkim öğeleri kapsamında ortaya çıkış biçimleri irdelenmiş, Batı ve Rus düşünürlerinin, konuyla ilgili olarak geliştirdikleri düşünceler ışığında bir sentez yapılmaya çalışılmıştır. Böylece 19. yüzyıla geçiş, bu düşünceler ekseninde gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızın ana konusunu oluşturan 19. yüzyılda yabancılaşma olgusu, Dostoyevski'nin bu olguya olan yaklaşımının bütünsel olarak anlamlandırılması adına, önce Batı düşüncesi, daha sonra Rus düşüncesi ekseninde modernleşme sorunu çerçevesinde ele alınmış ve yazarın görüşleri bu düşüncelerdeki konumu çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmamız, sosyo-tarihsel inceleme yöntemimi ışığında, sosyolojik ve yazara dönük eleştiri yöntemleri ile sentezlenerek, Dostoyevski'nin bu olguya karşı ideal toplumsal düzen anlayışının açıklanması ile tamamlanmıştır.

Aim of this study is to examine alienation fact, - which finds statements in every field of the human existence and whose roots date back to the history of humanity - in the works of F. M. Dostoevsky within the context of Russian thought. Realization of this study requires approaching integrally to alienation fact's social and historical structure. In this context of our study, it is aimed to give an explanation to alienation fact from ancient periods in the frame of both Russian thought and Dostoevsky's point of view, - which constitutes the main subject of our study – within cause and effect relation. In accordance with this purpose, which is based on socio-historical analysing method; the emergence of alienation fact has been well-examined from the ancient period to the 19th century in the frame of Western and Russian thinking and within the extent of dominant factors of each period. Thus, a synthesis has been made in the light of thoughts of Western and Russian thinkers, who developed their theories about the subject. In this frame, transmission to 19th century has been realized in the axis of these thoughts. 19th century's alienation fact that composed our main subject on behalf of Dostoevsky's approach to this fact and making sense this subject integrally, formerly with the axis of West thought and later Russian thought with the frame of issue of modernization and autor's thoughts have been examined in the stations of this thoughts. Our study with the social and historical light of synthesizing by sociological and regarding author criticism methods has been completed by Dostoevsky's approach to this fact by the way of clarification of ideal social order perception.