Vergi Hukukunda grup içi hizmetlerin transfer fiyatlandırması açısından değerlendirilmesi

Abstract

Küreselleşme ile birlikte sermayenin uluslararası dolaşımının serbestleşmesi ve teknolojik gelişmeler, sınırları ortadan kaldırarak işletmelerin faaliyetlerinde önemli değişimlere sebep olmuştur. Bu değişim sürecinde işletmeler için hizmet önem kazanmış ve işletmelerin hizmete olan ihtiyaçları artış göstermiştir. Hizmetin işletmeler açısından öneminin artması, hizmet işlemlerinin sıklıkla gerçekleştirilmesini ve hizmetin ekonominin temel unsurlarından birisi olmasını sağlamıştır. İşletmelerin yapısı ve faaliyetlerinin boyutu genişledikçe, yönetimin sağlanması ve faaliyetlerinin sürdürülmesi ile ilgili olarak hizmetlere olan ihtiyaçları artış göstermektedir. Bu sebeple özellikle çok uluslu işletmeler ve holding şirketleri hizmetlere sıklıkla ihtiyaç duymaktadır. Söz konusu şirketler, sinerji ve tasarruf sağlamak amacıyla grup şirketlerinden hizmet almayı tercih etmektedirler. Grup şirketleri arasında gerçekleştirilen hizmet işlemleri başta yönetim, teknik, ticari ve destek hizmetlerini kapsamaktadır. Ayrıca ilgili hizmetler grup şirketlerinin ihtiyacına binaen farklı hizmetlerden de oluşabilmektedir. Hizmet işlemlerinin grup şirketleri arasında sıklıkla ve farklı kapsamlarda sunulması, grup içi hizmetlerin transfer fiyatının vergi planlamasının önemli bir unsuru olmasını sağlamıştır. Hizmetin özellikleri sebebi ile gerçekliğinin ve emsallere uygunluğunun tevsiki zordur. Bu nedenle grup içi hizmet işlemleri transfer fiyatlandırması açısından vergi idareleri tarafından daha sık denetlenmekte ve ihtilaflı konular ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, öncelikle hizmet kavramı ile hizmeti diğer işlem türlerinden ayıran temel özellikleri işletmecilik ve vergi hukuku açısından incelenmiştir. Bununla birlikte grup içi hizmet ve çok uluslu işletme kavramları açıklanarak grup içi hizmetin çok uluslu işletmelere sağladığı avantajlar ve dezavantajlar analiz edilmiştir. Sonrasında ayrı bir bölüm halinde grup içi hizmet işlemlerine ilişkin olarak OECD'nin transfer fiyatlandırması hususundaki yaklaşımlarına yer verilmiştir. Bu çerçevede hizmetin fiili olarak verilmesinin ve emsallere uygunluğunun tevsiki incelenmiştir. OECD'nin BEPS eylem planı ile yaşanan uluslararası ihtilaflı hususlara çözüm olarak sunduğu düşük katma değerli hizmet yaklaşımına değinilmiştir. Buna ek olarak grup içi hizmet işlemlerine ilişkin Türkiye'deki transfer fiyatlandırması düzenlemeleri ve uygulamaları analiz edilmiştir. Bu çerçevede Türkiye'de sıklıkla gerçekleştirilen, holding şirketleri tarafından verilen hizmetlere yönelik özellik arz eden hususlar ayrıca ele alınmıştır. Son olarak, grup içi hizmet işlemlerine ilişkin olarak uygulamada sıklıkla karşılaşılan ihtilaflı hususlar ve vergi idaresinin bu hususlara yaklaşımı analiz edilmiştir.

International circulation of capital and technological developments have caused significant changes in the operations of enterprises by virtually eliminating borders with globalization. In this change of process, services businesses have become important and the needs for services have increased. The increase in the importance of the service in terms of businesses has made service transactions are carried out frequently and one of the fundamental element of the economy.As the structure and operations of businesses grow in size, their needs for administrative and operational services are increasing. For this reason, multinational corporations and holding companies are often in need of services. These companies prefer to get services from group companies to ensure synergy and savings. Service transactions between group companies mainly include management, technical, commercial and support services. In addition, the related services can consist of different service types. The fact that service transactions are frequently and widely distributed among group companies, this has made the transfer price of intra group services an important part of tax planning. Due to the features of the service, it is difficult to prove actualness and arm's length nature of the service transactions. For this reason, intra-group service transactions are more frequently audited by tax authorities in terms of transfer pricing and disputed issues arise.In this study, firstly the basic features of service concept and service that distinguish service from other transaction types have been examined in terms of business administration and tax law. In addition, the concepts of intra-group service and multinational enterprises are explained and the advantages and disadvantages of in-group service to multinational enterprises are analyzed. The OECD's approach to transfer pricing in relation to intra-group service transactions in a separate section was included. In this framework, the fact that the service was actually provided and the arm's length nature of the transaction were analyzed extensively. The OECD's BEPS action plan has addressed the low value-added service approach offered as a solution to international disputed issues. In addition, the regulations relating to transfer pricing in Turkey and applications are analyzed for intra-group transaction services. In this context, often realized in Turkey, special considerations for services provided by the holding company are also discussed. Finally, the disputed issues frequently encountered in practice with respect to intra-group service transactions and the tax authority's approach to these issues have been analyzed.