Kıvırcık ırkı kuzularda transport süresi ve yerleşim sıklığının hayvan refahı ve et kalitesi üzerine etkileri

Abstract

Çalışmada, transport süresinin [kısa (45 dakika) ya da uzun (3 saat)] ve yerleşim sıklığının [düşük (0,4 m2/kuzu); orta (0,3 m2/kuzu); yüksek (0,2 m2/kuzu)] kuzuların transport sırasındaki davranış özellikleri ve hematolojik parametreleri ile kesim, karkas ve et kalitesi özellikleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, İ.Ü. Veteriner Fakültesi'nden alınan 45 baş Kıvırcık ırkı erkek kuzu ile Kırklareli'ndeki özel çiftliklerden alınan 45 baş Kıvırcık ırkı erkek kuzu kullanılmıştır. Kısa süreyle transport edilen kuzuların transport sırasında daha yüksek oranda ayakta kaldıkları ve transport sonrasında ölçülen kortizol ve LDH seviyelerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Yerleşim sıklığının transport sırasında incelenen davranışlar üzerine etkisi önemsiz bulunmuştur. Ayrıca, düşük yerleşim sıklığı grubunun transport sonrasına kadar en yüksek LDH ve kesim anına kadar en düşük adrenalin düzeyine sahip olduğu görülmüştur.Düşük yerleşim sıklığı grubunda, pH24 ve basınç ile su kaybı daha düşük ve et parlaklığı (1 saat soldurma sonrası) daha yüksek belirlenmiştir. Warner Bratzler pik kesme kuvveti analizi ve panel sonuçları, düşük yerleşim sıklığında transport edilen kuzuların etlerinin orta yerleşim sıklığındaki kuzulara göre daha yumuşak olduğunu ortaya koymaktadır. Diğer yandan, uzun süreyle transport edilen kuzuların incelenen birçok stres parametresi ve et kalitesi özelliği bakımından kısa süreyle transport edilen kuzulara kıyasla daha iyi olması, kuzuların 3-4 saat süreyle transport edilmesinin hayvan refahı ve et kalitesi özelliklerini olumsuz etkilemeyeceğine işaret etmektedir.Bu bulgular ışığında, kuzuların uzun süreyle transport edilmesi gerektiği koşullarda, düşük yerleşim sıklığının (0,4 m2/kuzu) kullanılmasının özellikle et kalitesi açısından önemli bir avantaj olduğu, kısa süreyle transport durumunda ise yasal sınırlamalar çerçevesinde uygun araç içi yerleşim sıklığının kullanılması önerilmektedir.

The aim of the study was to determine the effects of transport duration [short (STD-45 minute) or long (LTD-3 hours)] and stocking density [low (LSD-0,4 m2/lamb), medium (MSD-0,3 m2/lamb) or high (HSD-0,2 m2/lamb)] on behavioural and haematological parameters with slaughter, carcass and meat quality characteristics of male Kivircik lambs. Half of the 90 lambs were bought from private sheep farms at Kirklareli and other half was sustained from experimental sheep farm of Istanbul University Veterinary Faculty.STD lambs stood longer during transport and had higher cortisol and LDH levels than LTD groups. The effect of stocking density on behavioural traits was found not significant. On the other hand, LSD group had highest LDH levels after transport and lowest adrenaline levels until slaughter. Meat quality analyses showed that, LSD groups had lower pH24 and expressed juice ratios with brighter meat colour (after 1-hour blooming) than their counterparts. The WB analysis and sensory evaluation results indicated that LSD groups had higher tenderness scores than MSD group lambs. Furthermore, long transport duration groups had better results for numerous haematological parameters and meat quality traits than others. In conclusion, these results showed that transporting lambs for 3-4 hours didn't affect their welfare or meat quality if low (0,4 m2/lamb) stocking density provided to prevent possible negative effects of transport conditions. But in short duration transports, there was no significant effect of stocking density on the majority of investigated traits. Because of this, lambs can be carried at suitable stocking densities within the legal limits.