Bankacılıkta performans ölçüm yöntemleri ve strateji seçiminin performansa etkisi, Türk bankacılık sektörü uygulaması

Abstract

Strateji seçiminin banka performansı üzerindeki etkilerinin araştırıldığı çalışmada, 2002-2017 yılları arasını kapsayan Türk bankacılık sektöründe faaliyet gösteren ticari bankalara ait veri kullanılmıştır. Dengeli panel veri seti ve dinamik model ile sabit etkiler yöntemi ve araç değişken sistem GMM tahmincisi kullanılarak yapılan analizler ile elde edilen sonuçların tutarlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Aktif kârlılığı, faiz dışı gelir gider oranı, kaynak maliyeti oranı, etkin getiri oranı şeklinde belirlenen dört performans kriteri seçilmiştir. Bu performans kriterlerine etkisi olduğu düşünülen ve literatürdeki çalışmalarda daha önce bu şekilde ele alınmadığı görülen şube başına aktif, şube başına işletme gideri, personel başına işletme gideri, mevduat/mevduat dışı kaynak oranı, kredi/aktif oranı olarak seçilen beş bağımsız değişken incelenmiştir. Tüm örneklem için yapılan analizlerde yıllar itibariyle bankalar arasında yatay kesit bağımlılığı olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla bankaların belirlediği stratejilerin birbirinin etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenlere etkisi incelendiğinde ise; Şube başına aktif büyüklüğünün aktif karlılığına negatif etkisinin olduğu ve sonucun anlamlı olduğu görülmüştür. Şube başına işletme gideri ile personel başına işletme giderinin ise faiz dışı gelir gidere etkisini ölçen modellerin anlamsız olduğu görülmüştür. Mevduat/mevduat dışı kaynağın kaynak maliyetine oranının pozitif olduğu ve modelin anlamlı olduğu, kredi/aktif oranının etkin getiri oranına ise anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

The effects of the strategy selection on the bank performance was conducted in this study by using the data set between 2002-2017 years of commercial banks operating in the Turkish banking system. It is concluded that Dynamic model used on balanced panel data set by the system GMM estimator with constant effect and instrument variable model is consistent in the study.Four performance criteria were selected, as return on asset, non-interest income expense ratio, cost of liabilities ratio, effective return on assets. Five independent variables are selected. These are asset per branch, operating expense per branch, operating expenses per employee, deposit to non-deposit liabilities ratio, credit to assets ratio. They are considered to be influential on selected performance criteria and they were not considered in academic literature before as it is in this study now. It has been determined that there is a cross section dependency between the banks over the time series for the whole sample. Therefore, It is concluded that the strategies determined by the banks have effect over each other. When the effect of independent variables on dependent variables is examined; It has been found that the average asset per branch has a negative effect on the return on asset and the result is significant. The models measuring the effect of operational expense per-branch and operational expense per-employee on non-interest income are insignificant. It is concluded that the ratio of deposit to non-deposit liabilities on the cost of liabilities is positive and the results are significant, the loan to asset ratio has not an effect on the effective rate of return ratio.