Kur`an`da Hz. Musa`nın üç asa mucizesi örneğinde tefsir kaynaklarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmamızda `Hz. Mûsâ'nın asasının yılana dönüşmesi, denizin asayla yarılması ve asanın vurulmasıyla taştan su fışkırması` mucizelerini aktaran ayetler üzerinden müfessirlerin paradigmaları ve ortaya koydukları tipolojik yaklaşımlar ele alınmıştır. Konumuz üç bölümde incelenmiştir: `Olay Örgüsü Çerçevesinde Asa Mucizeleri, Klasik Yaklaşım Çerçevesinde Asa Mucizeleri ve Modern Döneme Özgü Yaklaşım Çerçevesinde Asa Mucizeleri`. İlgili konular ele alınırken hem müfessirlerin zihin sistematiği hem de Kur'ân'ın farklı yaklaşımları harekete geçiren üslubu dikkate alınmıştır. Böylece söz konusu ayetlerin ve mucizelerin farklı yorumlanmasında etkili olan âmiller hem yaklaşım hem de metin eksenli olarak ortaya konulmuştur. Farklı yorumların ortaya konulmasında rivâyi, dirâyî ve işârî gibi, tefsîrlerin literatürde yaygın kabul görmüş vasıfları üzerinden hareket edilmekle birlikte söylemler merkeze alınmıştır. Diğer bir ifadeyle müfessirlerin yaklaşımları, temelde söylem analizi üzerinden tasnif edilmiştir. Tipolojik açıdan olay örgüsünde dört insan tipi bulunmaktadır. Bunlar Hz. Mûsâ, Firavun, sihirbazlar ve İsrâiloğulları'dır. Müfessirlerin, bu tipler üzerine yaptıkları ve bir kısmı kendi zihin yapılarından kaynaklanan tahlilleri, çalışmamızın temel inceleme alanlarından birini oluşturmaktadır. Netice olarak tefsîr ameliyesinin, müfessirin kendi paradigmasından azade olmadığını söylemek mümkündür. Müfessirlerin, algılarına hitap eden verileri kendi potasında eritmeye eğilimli bir zihin yapısıyla hareket ettikleri düşünüldüğünde Kur'ân'ın anlamına objektif bir zeminde ulaşılmasının güçlüğü ortaya çıkmaktadır.

In this study is evaluated the paradigmes of the exegetes and typologic approaches produced by them, through the verses which are narrating miracles of `turning the Moses' rod into a serpent, parting of the sea by the rod and gushing out water from the rock by using the rod`. Our subject is sorted out on four sections: The Three rod miracles within the scope of story arc, The three rod miracles within the scope of classical approach, The three rod miracles within the scope of approaches peculiar to modern period. In viewing the process of the aforesaid subjects, exegetes' mind systematics and turn of Quran phrace which arouses the different paradigmes, are taken into consideration. In this way, the factors being effective on differently-commenting process over the aforesaid miracles and verses is introduced both paradigm and text-centric. Introducing the different comments, the labels of the exegesises as dirâyî, rivâyî and ishari which are broadly accepted, are moved through. But the discourses presented by the exegetes had a central role. In other words the approaches of the exegetes are basically sorted out through discourse analysis. There are four human types in the story arc in terms of typology. These are Moses, Pharaoh, Israelites and sorcerers. The analysis produced by the exegetes for these types which part of them are originated from the paradigm is one of the basic research fields in our study. We could say in conclusion that the exegesis process isn't beyond of the exegete's own paradigm grasp. When it is considered that the exegete abides by the power of a paradigm which is inclined to melt the coming data to its perception in its own pot the difficulty of acheiving the message of the Quran on an objective ground comes out.