Ensar hanımları

Abstract

İslâm tarihinde risâletin Medine dönemi olarak adlandırılan hicretten sonraki dönemi anlamak için hicret eden Mekkeli Müslümanlara yurtlarını açan Medineli Müslümanları tanımak gerekmektedir. Toplumun temel yapı taşı olan aile ve evlilik kurumunun Medine toplumunda da önemli bir yeri vardır. Ensar olarak isimlendirilen Medineli Müslümanların aile yapısı, ailenin temel üyesi kadınların hayatı üzerinden incelendiğinde Medine toplumunda kadının önemli bir yere sahip olduğunu görmekteyiz. Müslüman olup Resûlullah'a (sas) biat etmekte adeta erkeklerle yarışan ensar hanımları, İslâm'ın yaşanmasında ve korunmasında önemli roller üstlenmişlerdir. Eşleri ve çocuklarını gazvelere katılmaya teşvik etmelerinin yanında bazen savaşa gidip savaş meydanında ya da cephe gerisinde yararlılık göstermişlerdir. Dönemin şartları kadına evlilik hayatını zorunlu kılsa da bu evliliğin nasıl gerçekleşmesi gerektiği konusunda kesin yargılar içermemektedir. Ensar hanımları genel olarak bir defa evlenmiş olmakla birlikte eşlerinin ölümleri ya da boşanmaları durumunda ikinci, üçüncü ya da dördüncü defa evlenmekle ilgili bir problem yaşamamışlardır. Ensar hanımları eş seçimlerinde çoğunlukla kendi kabilelerine mensup şahıslarla evlenmeyi tercih etmelerine rağmen Medine toplumunda var olan diğer kabileler ile hatta Medine dışından erkeklerle özellikle Kureyş Kabilesi'ne mensup şahıslarla da evlenmişlerdir. Medine dışından evlilik genelde kabileler arası ilişkileri güçlendirmeye yöneliktir. Ensar hanımlarını araştırdığımızda birden fazla evlilik yapan hanımlarla karşılaştığımız gibi evlilik hayatlarına dair hiçbir bulguya rastlayamadığımız hanımlar da mevcuttur. Ensar hanımlarının evlilik hayatlarına dair bilginin mevcut olmaması bu hanımların hiç evlenmedikleri anlamına gelmemektedir. Bu hanımlar ya çocuk dünyaya getirmemişler ya çocukları küçük yaşta vefat etmiş ya da eşleri toplumda öne çıkan bir pozisyonda olmadığı için evlilikleri tespit edilememiştir.Anahtar Kelimeler: Kadın, Medine, Ensar, Evs Kabilesi, Hazrec Kabilesi, Aile.

In order to understand post-hegira period which is called Madina period of the prophethood in the history of Islam, it is required to know Madina resident Muslims who opened their homes to Macca resident Muslims. The institution of family and marriage which is cornerstone of the society has also important place in Madina society. When the family structure of the Madina resident Muslims who are called the Ansar is reviewed over the life of women being main member of the family, we see that woman has a significant place in Madina society. The spouses of the Ansar who nearly competed with men to obey to Prophet of Allah after becoming Muslim undertook key roles in living and protection of Islam. They showed usefulness behind the front or in battlefield, sometimes going to the war as well as urging their spouses and children to participate in the military campaigns. While the conditions of the period forced woman to married life, it contain no final judgements about how this marriage should take place. Although the wives of the Ansar married once in general, they had no problem in getting married second, third or fourth times in case of death of their spouses or divorcement. Despite the fact that the wives of the Ansar mostly preferred to get married to the persons who belonged to their tribes in terms of spouse selection, they also got married to other tribes which existed in Madina society, even to the men outside Madina, especially the persons who belonged to Quraysh Tribe. The marriage outside Madina aims at strengthening relationship between tribes particularly. When we search the wives of the Ansar, we also encounter with the wives who married many times as well as those for whom we could not find any information about their married life. Lack of any finding about married life of the Ansar's wives does not mean these wives never got married. Either these wives gave no birth to or their children passed away at early age or as their spouses had no outstanding position in society, their marriage could not be determined.Keywords: Woman, Madina, The Ansar, Aws Tribe, Khazraj Tribe, Family.