Nakitsiz toplum ve Türkiye üzerine bir araştırma

Abstract

Geleneksel ödeme yöntemlerinin yerini elektronik ödeme araçlarına bırakmaya başladığı 20. yüzyıldan itibaren, nakit para kullanımının asgari seviyeye indiği nakit-siz bir toplum düzeninin mümkün olup olmadığı akademik ve toplumsal düzeyde tartışılan bir konu olmaktadır. Gelişen finansal teknolojiler sayesinde 21. yüzyılda bu tür bir ekonomiye geçiş için gerekli imkanlarıın oluştuğu düşünülmektedir. Dünya genelinde pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede nakit para kullanımının azal-tıldığı, hatta bazı ülkelerde resmi otoriteler tarafından nakit kullanımının tamamen ortadan kaldırılması için hedef tarihler belirlendiği görülmektedir. Bu çalışmada, nakitsiz toplum düzeninin ülkeler için yarattığı avantaj ve dezavantajlar tartışılmış ve Türkiye'nin nakitsiz toplum çerçevesinde konumu analiz edilmiştir. Nakitsiz topluma geçişin araçları olan elektronik ödeme yöntemlerinin yaygınlaşması konusunda Tür-kiye'nin güçlü ve zayıf yönleri açıklanmış ve Türkiye'de yaşayan çeşitli demografik özelliklere sahip kullanıcıların nakitsiz bir toplumu benimsemelerini etkileyen fak-törler araştırılmıştır. Bu kapsamda, anket yöntemi ile 396 katılımcıdan toplanan veri-ler teknoloji kabul ve kullanım birleştirilmiş modeli baz alınarak oluşturulan araştır-ma modeli ile incelenmiştir. Toplanan verilerin analizi sonucunda Türkiye'de yaşa-yanların nakit dışı ödeme araçlarını kullanma eğilimi üzerinde, algılanan kullanışlı-lık, algılanan güven ve algılanan maliyet değişkenlerinin etkili olduğu, özellikle algı-lanan kullanışlılığın, nakit dışı ödeme araçlarını kullanım niyeti üzerinde güçlü etkisi olduğu görülmektedir. Araştırma sonuçlarından çıkarılan bir diğer sonuç ise, kişilerin eğitim ve gelir seviyeleri arttıkça, nakit dışı ödeme araçları kullanımının artması ol-muştur. Sonuç bölümünde araştırmanın bulguları değerlendirilerek Türkiye'de nakit kullanımının azaltılması ve elektronik ödeme araçlarının kullanımının yaygınlaştırılması adına öneriler sunulmuştur.

Ever since the 20th century, when traditional payment methods were replaced by electronic payment instruments, `cashless society` has been argued as a concept in academic and social environments. It is thought that in the 21st century, the tran-sition to a cashless economy may not be far away thanks to the developing financial technologies. In many developed and developing countries around the world, the use of cash has been reduced, and in some countries authorities have determined target dates for the total elimination of cash usage. In this study, the advantages and disad-vantages of a cashless society has been discussed and Turkey's transition to cashless society is analyzed. Turkey's strengths, weaknesses and opportunies when transition-ing to a cashless economy are described and the factors affecting the Turkey's adop-tion of a cashless society were investigated. In this context, the data collected from 396 participants by the survey method was examined with a research model based on the unified model of technology acceptance and use. As a result of the analysis of the collected data, it's been found that the factors perceived trust, perceived cost and especially perceived usefulness has strongest influence on the intention to use non-cash payment instruments. Another result of the research is, the increase in the edu-cation and income levels of individuals has a positive effect on the use of non-cash payment instruments. Lastly, results were evaluated and recommendations are given on behalf of the widespread usage of electronic payment instruments and reduction of cash usage in Turkey.