Yara iyileşmesinde bitki reçinesi olan sığla yağı (Liquidambar) ile kollagenaz içeren pomadların karşılaştırılması

Abstract

Yara iyileşmesi hekimler ve hastalar açısından büyük problem oluşturmakta olup günümüzde de halen ciddi morbidite ve mortalite nedeni olmaya devam etmektedir. Eski çağlardan beri bitki reçineleri ve bitki ekstrelerinin yara iyileşmesinde kullanıldığı bilinmektedir. 21.Yüzyılda yara iyileşmesi mekanizması üzerine yapılan çalışmalar yara iyileşmesi süresinin daha iyi anlaşılmasına olanak tanımasına rağmen yara tedavisinde kullanılan çeşitli kimyasal, fiziksel ve biyolojik ajanlardan hiçbiri yaygın olarak klinik uygulamaya girmemiştir. Bitki reçineleri ve bitki ekstrelerinin yara iyileşmesi üzerine etkileri halk arasında yüzyıllardır bilinip kullanılmasına rağmen bilimsel temeli konusunda literatürde hemen hemen hiç bilgi yoktur. Kollagenaz içeren pomatlar birçok klinik tarafından halen topikal olarak kullanılmakta olup literatürde bu konu ile ilgili yayınlar mevcuttur.Biz bu çalışmada bitki reçinesi olan sığla yağının (liquidambar) yara iyileşmesi üzerindeki etkisini kollagenaz içeren pomatlarla karşılaştırmalı olarak incelemeyi planladık. Çalışmamızda aynı yaş ve ağırlıkta her grupta 10'ar hayvan bulunan toplam 40 adet yetişkin Wistar cinsi rat kullanıldı. Ratların sırtının orta hat bölgesine birer tane 1,5 cm çapında sirküler tam kat yara oluşturuldu. Sham grubu hariç bütün gruptaki hayvanlara deri defekti oluşturulduktan sonra yaraları serum fizyolojik ile silindi ve her pansuman esnasında bu işlem tekrarlandı. Hiçbir gruptaki hayvanlara antibiyotik uygulanmadı. Sham grubundaki hayvanlar pansuman yapılmadan kapatıldı. Kontrol grubundaki hayvanlar serum fizyolojik ile pansuman yapıldıktan sonra steril gazlı bez ile kapatıldı. Sığla yağı ve kollagenaz grubundaki hayvanlar serum fizyolojik ile pansuman yapıldıktan sonra bu maddelerin yaklaşık 0,1 gramını ihtiva eden gazlı bez ile kapatıldı. Pansuman işlemine yara iyileşmesi oluncaya kadar devam edildi. Yaraların iyileşme sürecinde yara çevresi üç günde bir asetat kağıdına kalıcı markırla çizilip Netcad 5.0 programı kullanılarak yara alanı hesaplanması yapıldı. 15. Günde yara yerinden patoloji için punch biyopsi alındı. Ayrıca çalışman 1. gününde ve iyileşme tamamlandıktan sonra yara yerinden doku örneği alınarak bu örneklerden malondialdehit(MDA), süperoksitdismutaz(SOD), katalaz(CAT), glutatyon(GSH) ve myeloperoksidaz(MPA) analizleri yapıldı. Sonuçlar birbirleriyle istatiksel olarak karşılaştırıldı.Değerlendirme sonucunda; sığla yağı ve kollagenaz içeren pomatların uygulandığı gruplarda kontrol ve sham grubuna göre yara iyileşme süresinin daha kısa olduğu ve yara yüzey alanının istatiksel olarak daha fazla küçüldüğü gözlendi(p<0.05). Yapılan histopatolojik yönden incelemede; kontrol ve sham gruplarına göre, sığla yağı ve kollagenaz pomat uygulanan gruplarda akut ve kronik inflamasyonun, damar proliferasyonunu olmadığı ya da çok az olduğu gözlenmiş olup gruplar arasında istatiksel olarak anlamlı farklılık mevcuttu(p<0.05). Fibrozis ve yara yüzeyi bakımından H+E ile incelemede gruplar arasında fark bulunamamıştır(p>0.05). Yine gruplar arasında yara iyileşmesi sonrası MDA, SOD, CAT, MPO, GSH düzeyleri karşılaştırıldığında; tüm gruplarda MDA ve MPO düzeylerinin azaldığı, sığla yağı ile kollagenaz pomat uygulanan gruplarda azalmanın belirgin olduğu gözlendi(p<0.05). SOD ve CAT düzeylerinin tüm gruplarda yükseldiği gözlendi. Kollagenaz ve sığla yağı uygulanan gruplarda SOD ve CAT düzeylerindeki yükseklik, sham ve kontrol grubuna göre istatiksel olarak anlamlı bir şekilde daha düşük bulundu(p<0.05). GSH düzeyleriyse tüm gruplarda yükselmekle birlikte istatiksel olarak gruplar arasında fark bulunamamıştır(p>0.05).Sonuç olarak; bulgularımızın ışığı altında sığla yağı ve kollagenaz içeren pomatların yara iyileşmesinde kullanımının iyileşmeyi hızlandırıcı etkisinden söz edilebileceği kanısına varıldı.

Nowadays, wound healing is great challenge for physicians and patients with high morbidity and morbidity rates. It has known that plant resin and extracts have being used for wound healing since ancient ages. Nevertheless the studies in 21 century on wound help to explain the healing process but any of the chemical, physcial or biological agents for wound healing has not widely accepted usage in clinical settings. Although the benefical effects of plant resin and extracts on wound healing have been known for ages in public era but the scientific foundation of this issue is absent in current literature. Collagenase containing pomades are in current usage in certain clinics and related topics are present in literature.We designed the study to compare benefical effect of Sığla oil, a kind of plant extract, with collagenase containing pomades on wound healing. In the study 40 wistar rat were grouped containg 10 rats with similar age and weight. The ridge of rats were injuried to form a 1.5 cm circular and full thickness wound. Except sham group, all animals were wiped with saline solution just after injury and before every dressing. Antibiotic were not used in any groups. Dressing was not applied in sham group. Animals in control group were wiped saline solution then dressed with sterile gauzes. Animals in ?Sığla oil? and ?collagenase?groups were wiped then dressed with sterile gauze containing 0.1 ml of each extractsDressing continued till all wounds were healed To calculate wound surface area, margins were drawn on acetate paper with three days interval during healing period and was analysed with Netcad 5.0 program. In 15 th day, punch biopsies were applied for pathological evaluation. Tissue specimens were obtained in the first day of injury and after wounds were healed and were analysed for (MDA),(SOD),(CAT)(GSH) and(MPA). Results were compared statistically.The assesment of datas revealled wound healing period was shorter and statistically wound surface area was smaller in groups of ?Sığla oil? and ?collagenase? againts sham and control groups(p<0.05). Histopathological assestment revealled absent or mininal acute or choronic inflammation and vessel proliferation in ?Sığla oil? and ?collagenase?applied groups, statistically corralated between groups(p<0.05). There were no difference in all groups according to fibrosis, wound surface area and H+E staining(p>0.05). After wound healing, MDA, SOD levels were decreased in all groups where this was more prominent in ? Sığla oil? and ?collagenase?group (p<0.05). SOD and CAT levels were increased in all groups. The increasement of SOD and CAT levels in? Sığla yağı? and ?collagenase?group were less prominent and statistically corralated (p<0.05) compared with sham and control groups. Although GSH levels were increased in all groups but there was no correlation between them(p>0.05).As a result we suggest ?Sığla oil? and ?collagenase containing pomades have forced wound healing potency