Diyaliz öncesi kronik böbrek yetmezlikli hastalarda üremik kemik hastalığı, osteoporoz ve kemik döngüsünü gösteren parametrelerin karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Kronik böbrek hastalığı (KBH) olan kişilerde osteoporoz ve kronik böbrek hastalığı ilişkili mineral ve kemik hastalığı birlikte ortaya çıkarsa, bu durum normal popülasyona göre kırık riskinde, morbidite ve mortalitede artışa sebep olur. Çalışmamız üremik kemik hastalığı, hiperparatiroidi ve osteoporozun tanısında laboratuar parametreleri ve dual enerji X-ray absorpsiyometrinin (DEXA) kullanımını karşılaştırmayı amaçlamıştırGereç ve Yöntem: Evre 2-4 KBH mevcut ortalama yaşları `55,6 ± 14,8' olan 37 hasta ile ortalama yaşları `59,5 ± 9.2' ve `49,8 ± 8.8' olan 26 osteoporozlu hasta ve 22 sağlıklı kontrol grubu alındı. Çalışma gruplarının DEXA ile ön kol, lomber vertebra ve femur bölgesi ortalaması alınarak kemik mineral yoğunluğu ölçüldü. 1,25 dihidroksivitamin D ile birlikte biyokimyasal kemik belirteçlerinden serum Tip 1 kollajen çapraz bağlı N- telopeptit (Ntx), ve idrarda hidroksiprolin (HP) düzeyleri ölçüldü.Bulgular: Çalışmamızda evre 2-4 KBH olan hastalarda PTH yüksekliği tespit edildi. PTH ve 1,25 dihidroksivitamin D arasında negatif korelasyon saptandıÖn kol ve femur DEXA ölçümleri KBH ve osteoporoz grubunda sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı olarak düşüktü, ama lomber DEXA ölçümleri KBH grubunda osteoporoz grubuna göre daha yüksekti. KBH grubunda ön kol DEXA'da %38 osteoporotik, %38 osteopenik, %24 normal KMD değerleri saptanmıştır.Serum Ntx düzeyi açısından KBH grubu ile osteoporoz grubu ve sağlıklı kontrol grubu arasında istatiksel olarak anlamlı farklılık vardı. İdrar HP düzeyi KBH grubunda osteoporoz ve sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı yüksekti. PTH ve serum Ntx arasında anlamlı pozitif korelasyon saptadık. DEXA değerleri ile PTH, NTx, HP ve 1,25 dihidroksivitamin D arasındaki çoklu regresyon analizinde anlamlı ilişki vardı.Sonuç: Çalışma grubumuzdaki evre 2-4 KBH hastalarımızda yüksek oranda hiperparatiroidi saptandı (29/37, %78). Ön kol ve femur DEXA ölçümleri KBH ve osteoporoz grubunda sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı olarak düşüktü. Lomber vertebra ölçümleri KBH'de aorta kalsifikasyonu nedeniyle teknik olarak doğru sonuç vermemektedir. KBH hastalarında DEXA ölçümleri önkol ve femur başından yapılmalıdır. Çalışmamız bu bulguyu desteklemektedir. PTH ve serum Ntx arasındaki pozitif korelasyon serum Ntx değerinin sekonder hiperparatroidizmli KBH'lilerde, kemik yıkım göstergelerinden biri olarak kullanılabileceğini desteklemektedir. KBH grubunda diğer gruplara göre serum Ntx ve idrar HP değerleri anlamlı olarak yüksekti. Aynı zamanda femur başı DEXA değerleri ile PTH, NTx, HP ve 1,25 dihidroksivitamin D arasındaki çoklu regresyon analizindeki anlamlı ilişki, bu parametrelerin osteoporozun değerlendirilmesinde yol gösterici olacağını düşündürmektedir.Anahtar Sözcükler: Tip 1 kollajen çapraz bağlı N- telopeptit, hidroksiprolin, 1,25 dihisroksivitamin D, dual enerji X-ray absorpsiyometri, KBH, osteoporoz

Background: The coexistence of osteoporosis and chronic kidney disease-mineral and bone disease in patients with chronic kidney disease seems to predispose these patients to fracture, morbidity and mortality rates much higher than those observed in the normal population. We assessed the comparison laboratory parameters and dual energy x-ray absorptiometry (DEXA) for diagnosis of uremic bone disease, hyperparathyroidism and osteoporosis.Methods: Serum concentrations of 1,25 dihydroxyvitamin D, cross linked N-telopeptides of type 1 collagen (Ntx) and urinary hydroxyproline were determined in 37 patients with stage 2-4 chronic kidney disease (mean age 55,6 ± 14,8), 26 patients who have osteoporosis ( mean age 59,5 ± 9.2) and 22 healthy control group (mean age 49,8 ± 8.8). Each patient?s bone mineral density in the forearm, femur, lomber vertebra was measured by DEXA.Results: In our study, the mean serum parathormone (PTH) value in the predialysis stage 2-4 patients was higher than upper reference value. Serum PTH negatively correlated with the serum 1,25 dihydroxyvitamin D.The measurement of forearm and femur DEXA was significant lower in CKD group and osteoporosis group than healthy control group but lomber DEXA was higher in CKD group than osteoporosis group. By the forearm DEXA ,38% osteoporotic bone minreal density (BMD), 38% osteopenic BMD and 24% normal BMD was determined in CKD group.It was determined that serum Ntx was stastistical significant different in KBH group and osteoporosis group when comparison with healthy control group. Urinary HP value was higher in CKD group than osteoporosis group and healthy control group.The significant positive correlation was determined between PTH and serum Ntx. The significant correlation was determined between DEXA measurement and PTH, NTx, HP ve 1,25 dihydroxyvitamin D by multipl regression analysis.The hyperparathyroidism was determined in the CKD group high percentage (29/37, %78). The measurement of forearm and femur DEXA was significant lower in CKD group and osteoporosis group than healthy control group. The lomber vertebra presents problems in CKD, with misleading elevation of measured BMD in the AP projection due to the aortic calcifications frequently observed in CKD patients. Measurement of BMD at the femur and forearm may give better precision. This invention was supported by our study. The positive correlation between PTH and serum Ntx supports that serum Ntx measurement may use one of the bone resorption markers in CKD patients who have secondary hyperparatyroidism. Serum Ntx and urinary HP values were determined significant higher in CKD group than other groups. The significant correlation of multipl regression analysis of DEXA and PTH, Ntx, HP, 1,25 dihydroxyvitamin D was determined so this result supports that these parameters may use for diagnosis of osteoporosis.Key words: Cross linked N-telopeptides of type 1 collagen, hydroxyproline, 1,25 dihydroxyvitamin D, dual energy x-ray absorptiometry, CKD, osteoporosis.