Yeni ekonomi sosyolojisi` perspektifinden Türkiye`de devlet-toplum ilişkileri ve kamu iktisadi kuruluşlarının rolü: Et ve Balık Kurumu örneği

Abstract

Bu çalışma Türkiye'de bürokrasi ve kamu iktisadi teşebbüslerinin devlet-toplum ilişkilerindeki rolünü yeni ekonomi sosyolojisinin yeni kurumsalcı tartışmalarından hareketle açıklamaya çalışmaktadır. Yeni ekonomi sosyolojisi 1980'lerden itibaren Amerikan akademisi içindeki yükselişini sürdürmektedir. İktisadi olguları kurumlar, sosyal ağlar ve güç ilişkileri perspektifinden hareketle analiz eden yeni ekonomi sosyolojisinde kurum kavramı, iktisat ve siyaset biliminden farklı olarak, informel bir anlama sahiptir. Bu yaklaşımda iktisadi olguları biçimlendiren kurumlar sadece formel kurumlar olmamakta; politik kültür, din, ideoloji gibi informel kurumlar da analize konu edilmektedir. Yeni kurumsalcı yaklaşımın ışığında ilk olarak kamu iktisadi teşebbüslerinin devlet-toplum ilişkilerinde oynadığı role değerlendirilmiş ve informel faktörlerin çalışmanın örnek kurumu olan Et ve Balık Kurumu üzerindeki etkileri tespit edilmiştir. Ardınan politika oluşturma süreçlerinde rol alan üst düzey bürokratlarla derinlemesine mülakat yapılarak, bürokratların informel kurumların negatif iktisadi etkileri karşısında konumlarını stratejik olarak nasıl güncellediği sorusu mercek altına alınmıştır. Örnek kurum ve derinlemesine mülakatlardan elde edilen sonuçlar bürokrasinin liberal dünya düzeni, siyaset kurumu ve toplumsal talepler arasında bir arabulucu olarak konumlandığını ve pozisyonunu bu üç dinamiğin taleplerine göre güncellendiğini göstermektedir.

This study aims at clarifying the role of public economic enterprises in state-society relations in Turkey from the perspective of new institutionalism in new economic sociology. New Economic Sociology, which has been one of the uptrends in American sociology since 1980s, analyzes economic phenomena, emphasizing social networks, institutions and power struggles. The concept of institution in new economic sociology, unlike its meanings in economics and political sciences, is considered as formal and informal institutions -such as culture, religion, political culture and ideology- have implications on economic phenomena. To make clear how informal institutions affect institutional output the sample institution Milk and Meat Board and bureaucracy are examined in the light of new institutionalism. The results from data and depth interviews show that Turkish bureaucracy adopts his position in response to liberal world order, politicians, and society. At this juncture, bureaucracy appears not a rational and meritocratic actor; Turkish bureaucracy undertakes a moderator position which equipoises between liberal world order, politicians, and society.