Kronik hastalığı olan hastaların sigara ve maraş otu kullanımı konusunda bilgi tutum ve davranışları

Abstract

Giriş ve Amaç: Bu çalışmada bölgemizde yaygın olarak kullanılan sigara ve Maraş Otu (MO)?nun kronik hastalığı olan hastalarda kullanım sıklığı ile kullanıcıların bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Bu çalışmaya Kahramanmaraş ilindeki 12 aile sağlığı merkezine başvuran hastalardan kronik hastalığı olan 859 hasta dahil edildi. Hipertansiyon, diyabetes mellitus, kronik böbrek yetmezliği (KBY), astım ve kalp hastalığı kronik hastalık olarak kabul edildi. Aynı anda iki kronik hastalığı olan hastalar çalışmadan çıkarıldı. Katılımcılar çalışma konusunda bilgilendirilerek onamları alındı. Katılımcılara araştırmacılar tarafından geliştirilen açık ve kapalı uçlu sorular içeren standart anket formu uygulandı. Veri analizi SPSS 20.0 istatistik paket programı kullanılarak yapıldı. İstatistiksel olarak p<0.05 anlamlı kabul edildi.Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 45.7±14.1 SS (min.=18, maks.=86) idi. Çalışmaya katılan 859 olgunun 481?i (%56.0) erkek, 378?i (%44.0) kadın idi. Katılımcıların 305?i (%35.5) hipertansiyon, 229?u (%26.7) diyabet, 155?i (%18.0) astım, 92?si (%10.7) kalp ve 78?i (%9.1) KBY hastası idi. Hastaların 233?ü (%27.1) sigara, 81?i (%9.4) MO ve 18?i (%2.1) ise hem sigara hemde MO kullanmaktaydı. Sigara kullanımı ile MO kullanımı arasında anlamlı bir ilişki yoktu (p=0.297). Erkeklerin 153?ü (%31.8), kadınların ise 80?ı (%21.2) sigara kullanmaktaydı. Sigara kullanımı ile erkek cinsiyet arasında anlamlı derecede ilişki mevcuttu (p=0.000). Erkeklerin 77?sinin (%16.0), kadınların ise 4?ünün (%1.1) MO kullandığı saptandı. Erkek cinsiyet ile MO kullanımı arasında anlamlı ilişki mevcuttu (p=0.000). Sigaranın zararları konusunda bilgi skoru ortalaması sigara içen grupta 11.5±2.4, sigara içmeyen grupta ise 11.7±2.4 olarak tespit edildi. Her iki grup arasında bilgi düzeyi açısından anlamlı bir fark yoktu (p=0.388). Sonuç: Çalışmamızda kesinlikle tütün ürünleri kullanmamaları gereken kronik hastalığı olan hastaların sigara ve MO?yu önemli oranlarda kullandıkları ve bu maddeler konusunda bilgi tutum ve davranışlarının yetersiz olduğunu belirledik. Hekimlerin kronik hastalığı olan hastalarının tütün ürünleri konusundaki koruyucu sağlık yaklaşımlarının yetersiz olduğu tespit edildi. Sigara ve MO?nun sağlık açısından taşıdığı risklerin basılı ve görsel medya, kurs ve konferanslarla duyurulması önem taşımaktadır.Anahtar Kelimeler: Sigara, Maraş otu, kronik hastalık

Aim: This study aims to find out the frequency of smoking and use of Maraş Powder (MP), which are commonly used in our region, among patients with chronic disease (CD) and evaluate knowledge, attitudes and behaviors of patients with CD about smoking and use of MP.Material and Methods: A total of 859 patients with a CD admitted to 12 Family Health Centers in Kahramanmaraş were included in the study. Hypertension (HT), diabetes mellitus (DM), chronic renal failure (CRF), asthma, and heart diseases were among included CD. Patients suffering from two or more chronic diseases at the same time excluded from the study. Informed consent was obtained from patients. A standard questionnaire comprised open and closed-ended questions developed by the researchers and applied to the participants. Data analysis was performed using SPSS 20.0 statistical software. A p value of <0.05 was considered as statistically significant.Results: Ages of participants ranged between 18 and 86 years, with a mean age of 45.7±14.1 years (min.=18, max.=86). Among 859 participants 481 (56.0%) were male and 378 (44.0%) were female. Out of all, 305 (35.5%) were HT, 229 (26.7%) showed DM, 155 (18.0%) were asthmatic, 92 (10.7%) had chronic heart disease, and 78 (9.1%) were suffering from CRF. The two hundred and thirty-third patients (27.1%) were smokers, 81 (9.4%) were MP users, while 18 (2.1%) participants were both smokers and MP users. No significant relationship was observed between the use of MP and smoking (p=0.297). A total of 153 (31.8%) male participants and 80 (21.2%) females were smokers. There was a statistically significant correlation between smoking and being male (p=0.000). Of all, 77 (16.0%) males and 4 (1.1%) females were MP users. A statistically significant relationship was observed between use of MP and being male (p=0.000). The average score of knowledge about the dangers of smoking was 11.5±2.4 among smokers while it was 11.7±2.4 in non-smokers. There was no significant difference regarding level of knowledge between two groups (p= 0.388).Conclusion: Obtained findings revealed that smoking and use of MP were quite common among chronic diseases patients who need to be free from tobacco products use. Furthermore, knowledge, attitudes and behaviors of these patients were detected to be insufficient. Preventive health care approach of physicians was found to be inadequate regarding use of tobacco products among patients with chronic diseases. Smoking and MP related health risks should be explained to the public through the print and visual media, courses and conferences.Keywords: Smoking, Maraş Powder, chronic illness