Kronik obstrüktif akciğer hastalığı fenotiplerine göre kemik demineralizasyon sıklığı

Abstract

ÖZETAmaç: Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), sadece hava yolu obstrüksiyonu olarak değerlendirildiğinde osteoporoz gibi komorbiteler gözden kaçmaktadır. Biz bu çalışmamızda amfizematöz ve kronik bronşit zemininde gelişen KOAH?lı hastaları, aynı yaş kontrol grubuyla, osteoporoz sıklığı bakımından karşılaştırmayı amaçladık.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 30 amfizematöz KOAH, 30 kronik bronşit zemininde gelişen KOAH ve 40 kontrol grubu olmak üzere toplam 100 kişi dahil edildi. Solunum Fonksiyon Testi, 6 Dakika Yürüme Testi, MMRC Dispne skorlaması yapılıp, BODE indeksleri bakıldı. Osteoporoz taraması için DEXA çekildi ve hastaların kan kalsiyum ve parathormon değerlerine bakıldı. Bulgular: Amfizematöz KOAH olgularının yaş ortalaması 64,3 ± 10,13 (45-82), kronik bronşit zemininde gelişen KOAH olgularının yaş ortalaması 63,13 ± 9,62 (45-81), kontrol grubunun yaş ortalaması 63,10 ± 7,54 (48-80) yıl olarak saptandı. KOAH grupları ile kontrol grubunun yaş ortalaması benzerdi (p=0,83). Amfizematöz KOAH grubunun vücut kitle indeksi 22,6 ± 4,32 kg/m², kronik bronşit zemininde gelişen KOAH grubunun 26,7 ± 4,09 kg/m², kontrol grubunun ise 27,7 ± 4,39 kg/m² bulundu. Amfizem grubunun VKİ diğer iki gruptan istatiksel olarak düşük ve anlamlı idi (p<0,01). Olguların FEV1(%)?leri değerlendirildiğinde, amfizem grubunda; 58,2 ± 16,46, kronik bronşit grubunda; 59,8 ± 17,88, kontrol grubunda ise 98,5 ± 17,77 olarak saptandı. Amfizem ve kronik bronşit grubunun FEV1(%) değerleri benzerdi (p>0,05) ve iki grup da kontrol grubuyla karşılaştırıldığında anlamlı derecede düşük FEV1(%) değerine sahipti (p<0,05). Her iki KOAH grubunun sigara öyküsü kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksekti (p<0,05). Kan parathormon seviyesi, amfizematöz KOAH grubunda, diğer iki gruba göre istatiksel olarak çok anlamlı farkla (p<0,01) yüksekti. Lomber(L1-L4) Kemik Mineral Yoğunluğu(KMY) (gr/cm²) ortalama, amfizematöz KOAH grubunda 0,84±0,17; kronik bronşit zemininde gelişen KOAH grubunda 0,97±0,14; kontrol grubunda ise 0,95±0,17olarak bulundu. Lomber t skoru ortalama amfizematöz KOAH grubunda -2,12±1,46; kronik bronşit zemininde gelişen KOAH grubunda -1,05±1,45; kontrol grubunda -0,79±1,55 saptandı. Lomber KMY ve lomber t skoru bakımından, amfizematöz KOAH grubunun diğer iki gruptan istatiksel olarak belirgin anlamlı ve düşük olduğu görüldü (p<0,01). Amfizem grubunda osteoporoz, kontrol grubuna göre belirgin anlamlı olarak yüksek saptandı (p=0,008). Amfizem grubunda osteoporoz sıklığı kronik bronşit grubuna göre daha fazla olmasına rağmen, aradaki fark istatiksel olarak anlamlı değildi(p=0,91). Amfizem ve kronik bronşit grupları arasındaki bir yılda geçirilen atak sayıları, acile başvuru sayıları, aldıkları tedavi süresi (yıl olarak), MMRC Dispne Skalası, BODE puanları bakımından anlamlı ilişki saptanmadı (p>0,05). Son bir yılda hastanede yatış sayıları bakımından amfizem ve kronik bronşit grupları karşılaştırıldığında, amfizem grubunda anlamlı olarak yüksek saptandı (p=0,02). Amfizematöz KOAH ve kronik bronşit zemininde gelişen KOAH gruplarının 6 Dakika Yürüme Test?leri karşılaştırıldığında amfizem grubunda anlamlı olarak düşük saptandı (p=0,01). Amfizem grubunda: Lomber KMY(gr/cm²) ile FEV1/FVC, 6DYT arasında anlamlı pozitif korelasyon saptandı (p<0,05). Lomber KMY(gr/cm²) ile MMRC Dispne skalası, bir yılda geçirilen atak sayısı, bir yılda yapılan acil başvuru sayısı, son bir yılda hastanede yatış sayısı, toplam tedavi süresi (yıl) , sigara (paket/yıl) arasında anlamlı negatif bir korelasyon saptandı (p<0,05). Kronik bronşit grubunda: Lomber KMY(gr/cm²) ile 6DYT arasında anlamlı pozitif bir korelasyon saptandı (p=0,007). Lomber KMY(gr/cm²) ile BODE puan, bir yılda geçirilen atak sayısı, bir yılda yapılan acil başvuru sayısı, toplam tedavi süresi(yıl), sigara(paket/yıl) arasında anlamlı negatif bir korelasyon saptandı (p<0,05). Sonuç: Osteoporoz KOAH`ta sıkça karşılaşılan bir komorbitedir. Bundan dolayı KOAH sadece solunum sistemi hastalığı olarak değerlendirilmemeli, sistemik bir hastalık olduğu kabullenilmelidir. Amfizematöz KOAH hastalarında kemik mineral yoğunluğu kaybının daha fazla görüldüğünü saptadık. Bunun nedeni 6 dakika yürüme testlerinin daha düşük olması ve sık alevlenme nedeni ile kortikosteroid maruziyetinin daha çok olması olabilir. Kortikosteroidler tüm KOAH hastalarında değil, GOLD kriterlerinde belirtildiği gibi bazal FEV1 değeri <%50 olan hastalarda tedaviye eklenmelidir. KOAH?lı hastalar, özellikle de amfizematöz KOAH?lı hastalar, osteoporoz açısından gerektiği takdirde DEXA çektirmek için yönlendirilmelidir.Anahtar kelimeler: KOAH, amfizem, kronik bronşit, komorbite, 6 Dakika Yürüme Testi, MMRC Dispne skorlaması, BODE indeksi

ABSTRACTAim: If Chronic obstructive pulmonary disease(COPD) is evaluated only an airway obstruction, comorbidities such as osteoporosis may be overlooked. In this study our aim is to compare the COPD patients with controls in terms of osteoporosis frequency. Material and Methods: 30 COPD patients due to emphysema, 30 COPD patients due to chronic bronchitis and 40 controls total 100 patients were involved to study. Pulmonary function tests, 6 minutes walking test, MMRC dyspne scoring and BODE index were performed. DEXA was performed for osteoporosis screening and parathyroid horm ve calcium were evaluated as well.Findings : Mean age of COPD patients due to emphysema and chronic bronchitis was 64,3 ± 10,13 (45-82) and 63,13 ± 9,62 (45-81) respectively, mean age of control group was 63,10 ± 7,54 (48-80) and the mean ages of all groups were similiar.Body mass index of COPD patients due to emphysema, chronic bronchitis and control group was 22,6 ± 4,32 kg/m², 26,7 ± 4,09 kg/m², 27,7 ± 4,39 kg/m² respectively. Body mass index of emphysema patients was significantly lower than other groups. (p<0,01).FEV1(%) values of COPD patients due to emphysema, chronic bronchitis and control group was 58,2 ± 16,46, 59,8 ± 17,88 and 98,5 ± 17,77 respectively. FEV1 values of both COPD groups were similiar but statistically lower compared with control group (p<0,05).Smoking rate among COPD patients were higher compared with control group (p<0,05). PTH levels of COPD patients was significantly high compared with chronic bronchitis patiens and control group. (p<0,01).Lomber (L1-L4) mean bone mineral density (gr/cm2) of COPD patients due to emphysema, chronic bronchitis and control group was 0,84±0,17, 0,97±0,14 and 0,95±0,17 respectively. Lomber T score of copd patients due to emphysema, chronic bronchitis and control group was -2,12±1,46, -1,05±1,45 and -0,79±1,55 respectively, lomber bome mineral density and T score of emphysema patients were significantly low (p<0,01). Osteoporosis rate was statistically higher in emphysema group compared with controls (p=0,008). Even though osteoporosis rate was higher in emphysema group compared with chronic bronchitis group, but it was statistically insignificant(p=0,91). Attach rate per year, emergency admittion rate, treatment time (by year), MMRC dyspne scale, BODE rates were insignificant between emphysema and chronic bronchitis group. (p>0,05). Hospitalization in recent year was statistically higher in emphysema group compared with chronic bronchitis group (p=0,02) and also in emphysema group 6 minutes walking test was significantly lower than chronic bronchitis group (p=0,01).In emphysema group; there was a positive correlation between BMD (gr/cm²) and FEV1/FVC, 6 minutes walking test (p<0,05) and a negative correlation between BMD (gr/cm²) and MMRC dyspne scale, hospitalization in recent year, attach rate in recent year, emergency admittion in recent year, smoking (package per year) (p<0,05).In chronic bronchitis group; there was a positive correlation between lomber BMD and 6 minutes walking test (p=0,007) and a negative correlation between lomber BMD and BODE points, attach rate per year, emergency admittion per year, total treatment time, smoking (package/year) (p<0,05). Conclusion: Osteoporosis is a frequently seen comorbidity among COPD patients, so COPD should not be referred as only a respiratory problem, it should accepted as a systemic problem. We determined increased loss of bone mineral density in emphysematous COPD group. The reasons of this lose may be due to the lower 6 minutes walking test, and frequent attach rate among in which steroid exposure is higher. Steroid treatment should not given all COPD patients, it should be given only patients with FEV1 <%50 ratio due to GOLD criteria. COPD patients especially emphysema patients should be evaluated with DEXA when necessary. Key words: COPD, emphysema, chronic bronchitis, comorbidity, 6 minutes walking test.