Türkiye`de yetişen tıbbi bitkilerden ferula rigidula dc. üzerinde farmasötik botanik araştırmalar

Abstract

Apiaceae (Umbelliferae) familyasından Ferula L. cinsi familyanın en büyük 3. cinsidir. Bu cins, ilk defa Korovin tarafından hazırlanan monografta 133 tür ile temsil edilmiş, daha sonra yapılan çalışmalar ile tür sayısı yaklaşık 180 olmuştur. Türkiye'de ise Ferula'nın ilk revizyonu Peşmen tarafından 1972 yılında Flora of Turkey and the East Aegean Islands'ın 4.cildinde 18 tür ile yapılmıştır. Bu 18 türün de 9'u endemiktir. Son yapılan çalışmalar ile de Ferula L. sayısı 24 tür ve 4 alt tür olarak değiştirilmiştir. Bu türlerden 13'ü endemiktir. Ferula rigidula sahip olduğu morfolojik ve anatomik özellikleri ile yakın türler ile zaman zaman karıştırılmakta ve kesin tayinler yapılması problem yaratmaktadır. Ayrıca üzerinde yapılan kimyasal çalışmalar ve çıkan sonuçlar da türün teşhisi için bir netlik kazandıramamıştır. Bu çalışmada Ferula rigidula' nın ayrıntılı olarak iç ve dış morfolojik özellikleri belirlenmiş ve ona yakın olan F. halophila ve F. orientalis türlerinin gövde, pedunkul, yaprak ve meyve anatomileri karşılaştırılarak, birbirlerinden farkları belirlenmiştir. Ayrıca Ferula türlerinin etnobotanik yönden özellikleri araştırılmış ve tablo şeklinde sunulmuştur. Şu ana kadar var olan ve türü teşhis etmede kullanılan karakterlerin bilgilerinin netlik kazanması sağlanmış ve sayısal verilerle de bunlar desteklenmiştir.Anahtar Kelimeler: Ferula rigidula, Umbelliferae, Türkiye, morfoloji, anatomi

Ferula L. is the third largest genus of the family from the Apiaceae (Umbelliferae). This genus was represented by 133 species in the monograph prepared by Korovin for the first time, the number of species was approximately 180 after the studies. In Turkey, Ferula's first revision was made with 18 species in the 4th of Flora of Turkey and the East Aegean Islands by Pesmen in 1972. Of the 18 species, 9 are endemic. In recent studies, the number of Ferula L. was changed to 24 species and 4 subspecies. Of these species 13 are endemic.Ferula rigidula has mixed morphological and anatomical features with close species from time to time and creates problems in definite determinations. In addition, the results of chemical studies on the results of the species has not been clarified for the diagnosis.In this study, internal and external morphological features of Ferula rigidula were determined. In addition, F. halophila and F. orientalis species, which are close to F.rigidula, were compared between stem, peduncle, leaf and fruit anatomies and their differences were determined. Also ethnobotanical characteristics of Ferula species were investigated and presented as a table. The information of the characters that have existed up to now and have been used for identifying the type has been clarified and has been also supported with numeric data.Key Words: Ferula rigidula, Umbelliferae, Turkey, morphology, anatomy