Eser element (Selenyum ve Çinko) ve antioksidan enzim (Glutatyon peroksidaz ve Süperoksit dismutaz) düzeylerinin dıabetes mellitus gelişimi ve komplikasyonlarının belirlenmesindeki rolünün araştırılması

Abstract

Diabetes mellitus (DM) insülinin tamamen veya kısmi eksikliğine bağlı olarak gelişen ve yüksek kan şekeri (hiperglisemi) ile karakterize bir hastalıktır. İnsülin eksikliğinin yanı sıra insüline karşı gelişen direnç, oksidatif stres, serbest radikal oluşumunun artması, anti oksidan kapasitenin azalması gibi birçok neden diabetes mellitus gelişiminde rol oynamakta ve ortaya çıkardığı komplikasyonlarla insanın hayat kalitesini düşürmektedir.Çalışmamızda; diyabetin ortaya çıkışı ve regülasyonu ile serum selenyum (Se), çinko (Zn), Süperoksit dismutaz (SOD) ve glutatyon peroksidaz (GSH-Px) düzeyleri arasında ilişki olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır.Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Endokrinoloji polikliniğine başvuran DM tanılı hastalar (kontrollü; HbA1c<6,5; ve kontrolsüz; HbA1c>6,5 olmak üzere), bu hastaların diyabet olmayan yakın akrabaları ve tamamen sağlıklı, hiçbir hastalığı olmayan kişilerden alınan serumda Se, Zn; tam kanda SOD ve GSH-Px çalışıldı. Çalışmamız sonucunda SOD enzim aktivitesi, kontrolsüz diyabette diğer gruplara göre düşük bulunmuştur. Diğer grupların kendi arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. GSH-Px enzim aktivitesi, sağlıklı grupta kontrolsüz diyabetli ve diyabet yakınları grubundan yüksek; kontrollü diyabet grubundan düşük olarak tespit edilmiştir. Kontrollü diyabetlilerde ise tüm gruplardan yüksektir. Zn seviyesi, sağlıklı grupta tüm gruplardan düşük bulunmuştur. Se düzeyine gelince, kontrolsüz DM'li hastalarda yüksek olup; diğer gruplar arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Bu kişilerin glukozu ve HbA1c'leri karşılaştırıldığında kontrolsüz diyabetlilerde bu değerler anlamlı şekilde yüksek tespit edilmiştir; tersine SOD ve GSH-Px değerleri düşük bulunmuştur. Buradan; yüksek glukoz ve HbA1c seviyesinin oksidatif stresi artırarak antioksidan seviyeyi azalttığı, böylelikle diyabetin patogenezinde rol oynadığı sonucuna varılmıştır. Kontrollü diyabetlilerin ise glikoz ve HbA1c düzeyini normal sınırlara yakın tutarak antioksidan enzim aktivitelerini koruduğu tespit edilmiştir. Kontrolsüz diyabetlilerin kontrollü hale gelmesi, diyabet yakınlarının diyabete yakalanmaması için en önemli şey, glukozun ve HbA1c seviyesinin normal sınırlar içinde tutulmasıdır. Bu da hastaların diyete ve tedaviye dikkatli bir şekilde devam etmesiyle, sağlıklıların sık aralıklarla yaptıracağı kontrollerle mümkün olduğu düşünülmektedir.

Diabetes mellitus (DM) is a disease characterized by high blood glucose (hyperglycemia) and developing due to the completely or partially lack of insulin. In addition to the lack of insulin, a many causes such as insulin resistance, oxidative stress, increased free radicals and decreased antioxidant capacity play a role in the development of diabetes and impair the quality of people's lives with revealed complications.In this study we aimed to investigate whether there is a correlation between occurring and regulation of diabetes with selenium, zinc and superoxide dismutase (SOD) and glutathione peroxidase (GSH-Px) enzymes.The study population who admitted outpatient clinic of Endocrinology in patients with diabetes (controlled diabetes; HbA1c<6,5 ve uncontrolled diabetes; HbA1c>6,5), non-diabetic close-degree relatives of diabetic patients and healthy persons. Whole blood was taken from all subjects to analysis of Se, Zn, SOD and GSH-Px enzymes.At the end of our study SOD enzyme activity was found lower in uncontrolled DM patients than other groups. There were no significant differences between the other groups. GSH-Px enzyme activity was higher in healthy group than uncontrolled DM patients and close-degree relatives of diabetic patients, but it was lower than controlled DM patients. It was higher in controlled DM patients than all other groups. Serum Zn level was found lower in healthy group than other groups. Se level was found higher in uncontrolled DM patients; there was no significant difference between the other groups. When glucose and HbA1c of these subjects were compared; these values were found significantly higher in uncontrolled DM patients; conversely SOD and GSH-Px values were lower. Hence we have concluded that high glucose and HbA1c levels reduce antioxidant capacity by increasing oxidative stress; thus it plays a role in the pathogenesis of diabetes. We have determined that controlled DM patients protect antioxidant enzyme activity by keeping glucose and HbA1c levels in closer to normal levels. As a result, the most important factor to become the uncontrolled diabetes patients to controlled diabetes patients and not to become the close relatives of diabetic patients to diabetic, is to maintain glucose and HbA1c levels within normal ranges. This may be possible by continue attentively to diet and treatment of patients and frequent controls of healthy subjects.