Sigara bağımlılarında kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi

Abstract

Giriş ve Amaç: Bu çalışmada Kahramanmaraş ilindeki 18-65 yaş arası kadın ve erkek sigara bağımlılarının kişilik özelliklerinin Eysenck kişilik ölçeği gözden geçirilmiş kısa formu ile ortaya konması ve değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.Gereç ve Yöntem: Bu çalışmaya Kahramanmaraş ilindeki aile sağlığı merkezleri ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı sigara bırakma polikliniğine başvuran 18-65 yaş arası kadın ve erkek sigara içen ve içmeyen toplam 472 hasta dahil edildi. Çalışmaya katılan 472 hastanın 233 tanesi sigara içen ( %49.4), 239 tanesi sigara içmeyenlerden ( %50.6) oluşmaktadır. Katılımcılara araştırmacılar tarafından geliştirilen açık ve kapalı uçlu sorular içeren standart anket formu uygulandı ve bireylerden Eysenck Kişilik Anketi Gözden Geçirilmiş/ Kısaltılmış Formunu (EKA-GGK) doldurmaları istendi. Eysenck Kişilik Anketi Gözden Geçirilmiş/ Kısaltılmış Formu kişiliği 3 ana faktörde değerlendirmektedir: Dışadönüklük, Nörotisizm, Psikotosizm. Her bir kişilik özelliği için alınabilecek puan 0 ile 6 arasında değişmektedir. Veri analizi SPSS 20.0 istatistik paket programı kullanılarak yapıldı. İstatistiksel olarak p˂ 0.05 anlamlı olarak kabul edildi.Bulgular: Katılımcılardan sigara içenlerin yaş ortalaması 34.2 ± 10.5 sigara içmeyenlerin yaş ortalaması 31.6 ± 10.4 olarak saptandı. Sigara içenlerin yaş ortalaması içmeyenlerden anlamlı olarak yüksektir (p=0.002). Eysenck Kişilik Anketi Gözden Geçirilmiş/ Kısaltılmış Formunun alt bölümlerinden alınan puanlar incelendiğinde sigara kullananlarda ˊPsikotisizmˊ puanı 1.8 ± 1.35, ˊNörotisizmˊ puanı 3.45 ± 1.7, ˊDışa dönüklükˊ puanı 3.9 ± 1.8, ˊYalanˊ puanı 3.8 ± 1.7 olarak saptandı.Kontrol grubunda yer alanların ˊPsikotizmˊ puanı 1.1 ±1.1, ˊNörotisizmˊ puanı 2.97±1.6, ˊDışa dönüklükˊ puanı 3.7±1.8 , ˊYalanˊ puanı 4.4±1.5 olarak saptandı. Sigara kullananlar ile kullanmayanların ˊDışa dönüklükˊ puanları benzer bulundu (p=0.337). Sigara kullananların ˊPsikotisizmˊ (p= 0.00) ve ˊNörotisizmˊ (p=0.002) bölümünden aldıkları puan kontrol grubundaki bireylere göre anlamlı seviyede yüksekti. Yalan ölçeği sigara içmeyenlerde anlamlı olarak içenlerden fazla çıkmıştır. Sigara kullananların nörotik ve psikotik özellikler göstermesi anlamlı bir bulgudur. Kişilik alt formlarından en fazla psikotisizmdeki 1 birim artış sigara bağımlılığı riskini arttırmaktadır. Bunu nörotisizm takip etmektedir. Dışa dönüklük ve yalan özelliklerinin artışı sigara bağımlılığı riskini anlamlı olarak arttırmamaktadır.Sonuç: Sigara bağımlılığı olan bireylerin sigara içme davranışları ve bağımlılık düzeyleri bağlamında psikolojik değerlendirilmeleri gelecekte etiyolojiye yönelik tedavi yaklaşımları geliştirmekte faydalı olabilir. Sigara bağımlılarının nörotisizm özellikleri ve psikotisizme ait özellikler ile baş edebilecekleri eğitim ve sosyal hizmetlere daha yoğun olarak yer verilmesi önerilebilir. Sigara bağımlılığı ile mücadelede bireyin kişilik özellikleri göz önüne alınarak genel sağlık politikaları oluşturulmalıdır. Sigara bağımlılığı bırakma tedavilerinde bireyin kişilik özelliklerinin göz önünde bulundurulması bırakma başarısını olumlu yönde arttıracaktır.Anahtar Kelimeler: Sigara, kişilik, nörotisizm, psikotisizm, dışadönüklük, Eysenck

Aim: This study aimed to determine the relationship between smoking and personality traits.Material and Methods: A total of 472 smoking and nonsmoking female and male patients with the age range between 18-65 who applied to the family health centers in Kahramanmaraş and Kahramanmaraş Sütçü İmam University Family Medicine Department's Smoking Cessation Clinics participated in this study. Two hundred thirty-three of those patients were smokers (49.4%) and 239 of them were nonsmokers (50.6%). A standard poll, developed by the researchers with open- and close-ended questions, was conducted with the participants, in which they were asked to complete a Short-Form Revised Eysenck Personality Questionnaire (EPQR-S). The EPQR-S assesses the personality in three dimensions: Extraversion, Neuroticism, and Psychoticism. The points given for each personality trait varied between 0 and 6. Data analysis was conducted by using the SPSS 20.0 statistical packaged software. Statistically, p<0.05 was found to be significant.Findings: The average age of smoking participants was determined as 34.25 ± 10.5 and the average age of nonsmoking participants was determined as 31.6 ± 10.4. The average age of smokers is significantly higher than the average age of nonsmokers (p=0.002). When the points from the sub-dimensions of the EPQR-S were examined; it was determined that the Psychoticism point of smokers was 1.8 ± 1.35, Neuroticism point was 3.45±1.7, Extraversion point was 3.9 ±1.8, and the Lie point was 3.8± 1.7. It was determined that the Psychoticism point of those in control group is 1.1±1.1, Neuroticism point was 2.97±1.6, Extraversion point was 3.7±1.8, and the Lie point was 4.4±1.5. The Extraversion points of smokers and nonsmokers were observed to be similar (p=0.337). The Psychoticism (p=0.00) and Neuroticism (p=0.002) points of the smokers were significantly high compared to the control group. The Lie scale of the nonsmokers was significantly higher than those of the smokers. Neurotic and psychotic traits that were observed in the smokers are a meaningful finding. The highest increase in the sub-dimensions of personality was observed in psychoticism as 1-unit, which increases the risk of smoking addiction and it is followed by the neuroticism. An increase in the dimensions of extraversion and lie does not significantly increase the risk of the smoking addiction.Result: In the future, it may be useful to develop the psychological evaluations within the context of the smoking behaviors and addiction levels of the addicted smokers and adopt therapeutic approaches towards the etiology. It can be suggested that educational and social services in which addicted smokers can cope with the traits of neuroticism and psychoticism shall be emphasized. A general health policy should be developed by taking into consideration the personal traits of the individuals in their struggle with smoking addiction. Considering individual's personal traits in the treatments of smoking cessation shall increase the success of these treatments in a positive manner.Keywords: Smoking, personality, neuroticism, psychoticism, extraversion, Eysenck