Hepatosteatozu bulunan hastalarda yağlanma derecesinin ultrasonografi ve manyetik rezonans görüntüleme ile değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada alkolik olmayan yağlı karaciğer (NAYK) hastalarında karaciğer yağlanma miktarının saptanmasında ultrasonografi bulguları ile MR proton dansite yağ yüzdesi (PDYY) tekniklerinden modifiye DIXON (mDIXON) metodunu karşılaştırma amaçlandı.Gereç ve yöntem: Çalışmaya 01.06.2016 ve 01.01.2017 tarihleri arasında polikliniklerden çeşitli sebeplerle ünitelerimizde üst batın MRG incelemesi yapılan 70 olgu alındı. MR mDixon-Quant sekansında karaciğer yağ yüzdesi hesaplandı. Karaciğer yağlanması ultrasonografi kriterleri ve MR ile PDYY değerlerine göre evrelendirildi. Sonuç: 70 olgunun 36'sı erkek, 34'ü kadındı. Ultrasonografide olguların %18,5'inde evre 0, %32,8'inde evre 1, %42,8'inde evre 2 ve %5,7'sinde evre 3 yağlanma izlendi. Evre 0-1 yağlanma olanlar belirsiz yağlanma ve evre 2-3 yağlanma olanlar bariz yağlanma olarak iki ayrı gruba ayrıldı. Karaciğer yağlanma yüzdesini saptamada ultrasonografik değerlendirme ile MR mDixon-Quant yağ yüzdesi arasında anlamlı korelasyon bulundu (r=0.775, p<0.001). Ultrasonografik yağlanma evresi ile MR mDixon-Quant'da ölçülen su değeri arasında negatif korelasyon vardı; (r= -0,614, p<0,001). Daha önce MR ile PDYY değerlerine göre yapılan evrelendirme ile sonografik evreleme arasında uyumun değerlendirilmesi neticesinde yüzde olarak en fazla uyumun Evre 3; en fazla uyumsuzluğun ise Evre 2 yağlanmada olduğu görüldü. MR mDixon-Quant yağ yüzdesi eşik değeri %8,1 seçildiğinde ultrasonografinin bariz ve belirsiz yağlanmayı ayırmadaki duyarlılığı %97,1, özgüllüğü %88,9 bulundu.Tartışma: USG NAYK tespitinin kolay ulaşılabilir, ucuz, her hastaya uygulanabilir ve noninvaziv bir yöntem olarak önemini korumaktadır. Fakat yağlanmanın şiddeti ve yaygınlığını belirlemede karaciğer yağlanmasının erken ve kesin tanısının takibinde karaciğer yağ yüzdesini kantatif olarak gösteren PDYY yöntemine ihtiyaç duyulmaktadır. Karaciğer yağlanmasında MRG'de PDYY ile yapılan yağlanma evrelemesi ile sonografik olarak yapılan evreleme arasında en fazla uyumun Evre 3 steatozda en az uyumun da evre 2 steatozda olduğu görülmektedir. Bu nedenle karaciğerde ultrasonografiye dayanan evrelendirme yerine belirsiz ya da bariz yağlanma ayırımının yapılmasının daha isabetli olabileceği öngörülmektedir. Anahtar kelimeler: Hepatosteatoz, ultrasonografi, MRG, proton dansite yağ yüzdesi, yağ ölçümüDanışman: Yrd. Doç. Dr. Betül KIZILDAĞ

urpose: To compare ultrasonographic fat grading findings with modified DIXON (mDIXON) method, one of the state of art MR proton density fat fraction techniques, at determining fat quantity in non alcholic fatty liver disease patients.Materials and methods: Between 01.06.2016 and 01.01.2017, 70 patients those requested upper abdomen MRI with varied indications were included. Via MR mDixon-Quant sequence, liver fat fraction was calculated for each patient and compared to liver parenchyma fat criteria detected by sonography. Results : 36 of the 70 cases were male and 34 of them were female. According to sonography; steatosis was detected 18,5% of patients were as grade 0, while 32,8% were grade 1, 42,8% were grade 2 and 5,7% were grade 3. Grade 0-1 steatosis were categorized as uncertain steatosis and grade 2-3 were categorized as apparent steatosis. In determining liver steatosis rate, meaningful correlation was observed between ultrasonography and mDixon-Quant fat fraction (r=0.775, p<0.001). Also negative correlation was seen between ultrasonographic steatosis grade and MR mDixon-Quant water measurement (r=-0,614, p< 0,001). When compared the percentages, MR evaluated PDFF and ultrasonographic staging were most compatible at grade 3 and least compatible at grade 2. Accuracy of ultrasonography for differentiating apparent and uncertain steatosis were 97,1% and 88,9% respectively by using a threshold of 8,1% value for MR mDixon-Quant fat fraction. Conclusion: Ultrasound can be used to facilitate the detection of non-alcoholic fatty liver disease. It is an accesible, cheap and non-invasive technique. But for determining steatosis severity and prevalence, and for early and certain diagnosis PDFF which provides quantative steatosis results is still needed. In liver steatosis grading there may be inconsistency between ultrasonography and MR PDFF grading. While most accordance was observed in severe steatosis and least accordance was observed moderate steatosis. For this reason, classifying steatosis as uncertain or apperant instead of grading by ultrasonography should be offered. Key words: Hepatosteatosis, ultrasonography, MRG, proton density fat fraction, fat quantification Advisor: Assist. Prof. Dr. Betül KIZILDAĞ