Multiple sklerozve uyku bozukluğu yakınmaları olan hastaların prospektif değerlendirilmesi

Abstract

Yorgunluk, gündüz aşırı uykululuk ve uyku bozuklukları MS'te çok sık görülebilmekteve dizabiliteyi sekonder olarak arttırabilmektedir. Çalışmamızda bu semptomlarınbirbirleriyle ve uyku bozukluklarıyla olan ilişkisini hem öznel skalalarla hem de objektiftestlerle değerlendirmeyi amaçladık.Polikliniklerimize yorgunluk, gündüz aşırı uykululuk ve kötü uyku şikayetleriylebaşvuran EDSS skoru 3'ün altında olan, atak döneminde olmayan, son 3 ayda atakgeçirmemiş ve steroid kullanmamış olan 30'u kadın, 11'i erkek olmak üzere 18 yaş üstü41 RRMS hastasını dahil ettik. Hastaların Epworth Uykululuk Ölçeği (EUÖ),Yorgunluk Şiddet Ölçeği (YŞÖ), Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği (HAD), yaygınvücut ağrısı için Vizüel Analog Skala (VAS), Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ)skorlarını ve bir gece Polisomnografi (PSG) ve ertesi gün yaptığımız Çoklu UykuLatans Testi (ÇULT) verilerini kaydettik. İnterferon (IFN) kullananlar (n=25) vediğerleri (n=16) olmak üzere iki gruba ayırarak da değerlendirdik.YŞÖ'ye göre %73,2 oranında yorgunluk saptadık. EUÖ'ye göre %34 oranındagündüz aşırı uykululuk saptadık. PSG-ÇULT'a göre %60,9 oranında patolojikuykululuk saptadık. PUKİ'ye göre tüm hastalarımızda %66,29 oranında, yorgunluğuolan hastalarda %70 oranında kötü uyku kalitesi saptadık. PSG-ÇULT'a göre ise tümhastaların %90,24'ünde, yorgunluğu olan hastaların %86,6'sında uyku bozukluğusaptadık.Tedavide İnterferon beta kullanımı ile ÇULT' ta ortalama uyku latansı arasındakorelasyon bulduk (p=0,048).Yorgunluk skorlarının arttıkça anksiyete (p=0,019) ve depresyon (p<0,001)skorlarının arttığını saptadık. Anksiyete skorları arttıkça depresyon (p<0,001) ve kötüuyku kalitesi (p=0,014) skorlarının arttığını saptadık. Depresyon skorları arttıkça ağrı(p=0,004) ve kötü uyku kalitesi (p=0,014) skorlarının arttığını saptadık.Çalışmamızda MS dizabilitesine katkıda bulunan uyku bozukluklarının veilişkili oldukları durumların mutlaka sorgulanması ve etkin şekilde tedavi edilmesigerektiği sonucuna varıldı. Uyku problemleriyle başvuran özellikle yorgunluğun daeşlik ettiği MS hastalarının mutlaka bir uyku uzmanına yönlendirilmesinin öneminedikkat çekildi.

Fatigue, excessive daytime sleepiness and sleep disturbances are very common in MSand may increase disability secondary. In our study, we aimed to evaluate therelationship between these symptoms and sleep disorders with both subjective scalesand objective tests.In our study, 41 RRMS patients over the age of 18, including 30 females and 11males, who had EDSS score less than 3, who had no relaps during the last 3 months andwho had not used steroids in the last 3 months, admitted to our outpatient clinics withcomplaints of fatigue, excessive daytime sleepiness and poor sleep have included. Werecorded the Epworth Sleepiness Scale (ESS), Fatigue Severity Scale (FSS), HospitalAnxiety Depression Scale (HAD), Visual Analogue Scale (VAS) for generalized bodypain, Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI) scores and one-night Polysomnography(PSG) and the next day Multiple Sleep Latency Test (MSLT) data. Interferon (IFN)users (n = 25) and others (n = 16) were divided into two groups.We found fatigue in 73.2% of the patients. We found excessive daytimesleepiness by 34%, according to ESS. According to PSG-MSLT, pathological sleepinesswas detected in 60.9% of the patients. According to PSQI, 66.29% of all patients and70% of patients with fatigue had poor sleep quality. According to PSG-MSLT, 90.24%of all patients and 86.6% of patients with fatigue had sleep disturbances.We found a correlation between the use of interferon beta and the mean sleeplatency in MSLT (p = 0.048).As the fatigue scores increased, anxiety (p = 0.019) and depression (p <0.001)scores increased. Depression (p <0.001) and poor sleep quality (p = 0.014) scoresincreased with increasing anxiety scores. As depression scores increased, pain (p =0.004) and poor sleep quality (p = 0.014) scores increased.In our study, we concluded that sleep disorders and related conditions thatcontribute to MS disability should be questioned and treated effectively. It was pointedout the importance of referring MS patients with sleep problems, especially withfatigue, to a sleep specialist.