Çoklu ilaca dirençli mikroorganizmalara bağlı pnömoni gelişen yoğun bakım hastalarında risk faktörlerinin karşılaştırılması

Abstract

Çalışmamızda, Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi yoğun bakım ünitelerinde 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arasında, üç veya daha fazla ilaç grubuna dirençli mikroorganizmalara bağlı olarak gelişen ve `Centers for Disease Control and Prevention (Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri)` tanı kriterlerine göre ventilatör ilişkili pnömoni veya nozokomiyal pnömoni tanısı konulan 18-65 yaş arası hastalarda risk faktörlerinin karşılaştırılması, önlenebilir risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlandı. Çalışmaya, ventilatör ilişkili pnömoni veya nozokomiyal pnömoni gelişen 63 olgu grubu ile yaş ve cinsiyet olarak benzer özellik gösteren ve ventilatör ilişkili pnömoni veya nozokomiyal pnömoni gelişmeyen 63 kontrol grubu hastası olmak üzere toplam 126 dâhil edildi. Veriler retrospektif olarak; Ulusal Hastane Enfeksiyonları Sürveyans Ağı kayıtları, yoğun bakım ünitesi günlük sürveyans formları, hastane bilgi yönetim sistemi kayıtları ve hastalara ait arşiv dosyalarının incelenmesiyle toplandı. Hastalara ait yaş, cinsiyet, yoğun bakım ünitesine yatış tanısı, komorbidite durumu, yoğun bakım ünitesinde toplam kalış süresi, hastanın son durumu (taburcu/eksitus), risk faktörleri, gelişen enfeksiyon türü (ventilatör ilişkili pnömoni/nozokomiyal pnömoni), etken mikroorganizma gibi veriler kaydedildi.Çalışmaya alınan hastaların %68,3'ü (n=86) erkek, %31,7'si (n=40) kadın cinsiyet olarak saptandı. Olguların %84,1'inde (n=53) ventilatör ilişkili pnömoni gelişirken 15,9'unda (n=10) nozokomiyal pnömoni geliştiği tespit edildi. Ventilatör ilişkili pnömoni gelişen grupta yaş 50±14 yıl, nozokomiyal pnömoni gelişen grupta yaş 40±14 yıl olarak bulundu. Ventilatör ilişkili pnömoni gelişme günü ortanca değeri 11 gün (min-max: 3-59 gün), nozokomiyal pnömoni gelişme günü ortanca değeri 10,5 gün (min-max: 3-30 gün) olarak saptandı. Enfeksiyon gelişen hastalarda yoğun bakım ünitesinde toplam yatış günü enfeksiyon gelişmeyen hastalardan fazla bulundu (p= 0,000). Çalışmaya dâhil edilen olguların alt solunum yolu örneklerinden izole edilen bakterilerin %98,4'ü (n=62) Gram negatif bakteri ve %1,6'sı (n=1) Gram pozitif bakteri idi ve en sık izole edilen bakteriler sırasıyla Acinetobacter baumanni (%44,4, n=28), Pseudomonas aeruginosa (%14,3, n=9) ve Klebsiella pneumoniae (%7,9, n=5) oldu. Değerlendirmede enfeksiyon gelişimini etkileyen parametreler; diyabetes mellitus, enteral beslenme, mekanik ventilasyon, nazogastrik tüp, santral venöz katater uygulaması, solunum yetmezliği ve trakeostomi uygulaması olarak saptandı (sırasıyla; p=0,006, p=0,002, p=0,033, p=0,011, p=0,002, p=0,030 ve p=0,025). Olgu grubundaki hastalarda mortalite oranı %57,5 (n=46) olarak saptanırken ventilatör ilişkili pnömoni gelişen olgularda mortalite oranı %93,5 (n=43) olarak saptandı. Risk faktörlerinden; bilinç kapalılığı, enteral beslenme, hemodiyaliz ve santral venöz katater uygulaması mortalite ile ilişkili bulundu (sırasıyla; p=0,010, p=0,009, p=0,002 ve p=0,027). Hastane enfeksiyonları hastaneler arasında hatta aynı hastanedeki üniteler arasında bile farklılık gösterebilmektedir. Dirençli mikroorganizmalara bağlı gelişen ventilatör ilişkili pnömoni/nozokomiyal pnömoni enfeksiyonlarını kontrol altına alabilmek için öncelikle hastanelerdeki mevcut hastane enfeksiyonu durumu irdelenerek risk faktörleri belirlenmeli, yoğun bakım ünitelerinde antimikrobiyal kullanım politikaları oluşturulmalı, mevcut olanlar güncellenmelidir. Önlenebilir risk faktörleri için ilgili ünite çalışanları, hastane enfeksiyon kontrol komiteleri ve gerekirse idari boyutta koruyucu çalışmalar yapılmalıdır.Anahtar Kelimeler: Yoğun bakım ünitesi, çoklu ilaç dirençli, nozokomiyal pnömoni, ventilatör ilişkili pnömoni, risk faktörleriSayfa Adedi: 74Danışman: Doç. Dr. Selma ATEŞ

In this study, it was aimed to compare the risk factors in patients, between the ages of 18-65, who were diagnosed with ventilator-associated pneumonia or nosocomial pneumonia according to developing drug-resistant microorganisms to three or more pharmaceutical groups and diagnostic criteria of `US Centers for Disease Control and Prevention`. In addition to this comparison, it was intended to assess the nursing intervention by determining preventable risk factors. This study was carried out from 01 January 2015 to 31 December 2016 in the intensive care units of Necip Fazıl City Hospital, Kahramanmaraş / Turkey. The data of 126 patients; one experimental group consisting of 63 patients with ventilator-associated pneumonia or nosocomial pneumonia and one-control group, having similar age and gender with former group members, 63 patients without ventilator-associated pneumonia or nosocomial pneumonia were included to this study.The data were retrospectively collected from patients' archive files, daily surveillance reports of intensive care units, information management system of the hospital, National Hospital Infections Surveillance Network. During this research, the information such as patient's age, gender, primary diagnosis for intensive care units admission, comorbidity, total length of stay in intensive care units, patient discharge condition (discharge/exitus), risk factors, type of infections (ventilator-associated pneumonia / nosocomial pneumonia), active microorganism were recorded.68,3% (n=86) of the patients were male whereas 31,7% (n=40) were female. In experimental group, nosocomial pneumonia was observed in 15.9% (n = 10) while ventilator-associated was developed in 84.1% (n = 53) of the patients. It was pointed that age for ventilator-associated pneumonia developed patients is 50±14 years whereas; age for nosocomial pneumonia developed patients is 40±14 years. The median value for ventilator-associated pneumonia development duration was 11 days (min-max: 3-59 days) while median value for nosocomial pneumonia development duration was 10,5 days (min-max: 3-30 days). Total length of stay in intensive care units for infected patients was significantly higher than the patients included in control group (p= 0,000). 98,4% of the bacteria (n = 62) isolated from lower respiratory tract specimen was gram-negative whereas 1,6% (n = 1) was gram-positive bacteria. The most frequent type of bacteria isolated from the specimen were Acinetobacter baumanni (44,4%, n=28), Pseudomonas aeruginosa 14,3%, n=9) and Klebsiella pneumoniae (7,9%, n=5) respectively. During the assessment, it was noted that the parameters mostly affecting the infection development are diabetes mellitus, enteral nutrition, mechanical ventilation, nasogastric tube, application of central venous catheter, shortness of breath and tracheostomy practice (p=0,006, p=0,002, p=0,033, p=0,011, p=0,002, p=0,030 and p=0,025 respectively). The mortality rate was quite high for patients infected with ventilator-associated pneumonia, 93,5% (n = 43). However, overall mortality rate for experimental group was 57,5% (n = 46). It was determined that following risk factors are correlated with mortality; unconsciousness, enteral nutrition, hemodialysis and application of central venous catheter (p=0,010, p=0,009, p=0,002 and p=0,027 respectively). Hospital infections may vary between hospitals, even between units in the same hospital. In order to control ventilator-associated pneumonia/nosocomial pneumonia infections due to drug-resistant microorganisms, risk factors should be determined by examining the possible hospital infections in the current state of the hospitals. Furthermore, antimicrobial use policies should be established in intensive care units and if available, they should be updated. To assess the risk factors, the relevant unit personnel, infection control committee and administrative unit if necessary should study preventive measures in the hospital.Keywords: Intensive care units, multiple drug resistance, nosocomial pneumonia, ventilator-associated pneumonia, risk factorsPage Number: 74Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Selma ATEŞ