Yıllara göre diyaliz hastalarında damar endotel disfonksiyonu yapan serbest radikallerin ve antioksidan sistemin incelenmesi

Abstract

Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY), böbreklerin yetersiz çalışmasına bağlı olarak metabolik artıkların atılamadığı, insan sağlığını tehdit eden çok önemli hastalıklardan birisidir.Kronik Böbrek Yetmezliği yıllar içerisinde vücutta birçok patolojiye yol açmaktadır. Bunların en önemlilerinden bazıları endotel disfonksiyonu, lipid peroksidasyonu gibi sonuçlara yol açan oksidan- antioksidan dengesinin, oksidanlar lehine bozulmasıdır. Kronik Böbrek Yetmezliği; hastalarda, zaman içerisinde oksidatif strese bağlı olarak gelişen lipid peroksidasyonu, endotel disfonksiyonu gibi patolojilere yol açmaktadır. Proteinlerin, enzimlerin ve antioksidanların bileşenleri olarak biyolojik sistemlerde önemli rol olan çinko, bakır gibi eser elementlerin düzeyi hastalara uygulanan hemodiyaliz sonucu azalmaktadır. Bu konuda çeşitli çalışmalar yapılmış ancak yıllara göre bir değerlendirme ve sınıflama yapılmamıştır.Bu çalışma 120 kronik böbrek yetmezliği hastası ve 30 sağlıklı birey ile yapıldı. Kronik Böbrek Yetmezliği hastaları, kendi aralarında hemodiyaliz tedavisi görmeye başladıkları yıldan itibaren sınıflandırılarak beş grup oluşturuldu. Hasta ve kontrol grubundaki bireylerden düz kan tüpüne alınan 4 ml kan örneği, 4000 rpm'de 10 dk. süreyle santrifüj edilerek serumları ayrıldı. Elde edilen serumda; Süperoksit Dismutaz (SOD), Katalaz (CAT), Glutatyon Peroksidaz (GSH-Px), Arilesteraz (ARE), Paraoksanaz-1 (PON-1) aktiviteleri ile Malondialdehid (MDA), seviyeleri spektrofotometrik yöntemlerle, Homosistein düzeyi Kemilüminesans yöntem ile, Çinko (Zn) ve Bakır (Cu) eser element tayini atomik absorpsiyon spektrofotometresi yöntemi ile, Üre, Kreatinin, LDL, HDL, T.Protein ve Albumin biyokimya parametrelerinin ölçümü spektrofotometrik yöntemler ile yapıldı.Çalışma sonunda; hasta grubunda Hcy (23,06±12,01), Cu (84,79±19,54) düzeyleri ile SOD (46,76±38,28) aktivitesi anlamlı derecede yüksek, Zn (48,49±16,95) düzeyi, PON1 (228,18±171,95) ve GSH-Px (0,16±0,04) aktiviteleri ise anlamlı düşük bulundu. Yıllara göre yapılan karşılaştırmada ise Hcy düzeyini 5-10 yıl hemodiyaliz tedavisi gören grupta diğer gruplara göre düşük bulundu. Diğer parametrelerde gruplar arasında fark tespit edilemedi. Oksidan sistem parametrelerinin, antioksidan sisteme göre daha baskın olduğu görüldü. Bu çalışmanın sonucunda belirlediğimiz parametrelerin hastalığın teşhisinde ve takibinde rutin parametrelerin arasında yer almasının faydalı olacağı kanaatine varılmıştır.

Chronic Renal Failure (CRF) is one of the most important diseases threatening human health where metabolic residues cannot be removed due to insufficient functioning of kidneys.Chronic Renal Failure leads to many pathologies in the body over the years. Some of the most important of these are the disruption of the oxidant-antioxidant balance in favor of oxidants, which leads to endothelial dysfunction and lipid peroxidation. Chronic renal failure; over time, it causes lipid peroxidation and endothelial dysfunction due to oxidative stress in patients. The levels of trace elements such as zinc, copper, which play an important role in biological systems as components of proteins, enzymes and antioxidants, decrease as a result of hemodialysis applied to patients. Various studies have been conducted on this subject but no evaluation and classification has been made according to years.This study was carried out with 120 chronic renal failure patients and 30 healthy individuals.Patients with chronic renal failure were classified into five groups since the year they started hemodialysis treatment.4 ml blood was taken to the plain blood tube from the patients and control groups and blood sera were separated by centrifugation at 4000 rpm for 10 minutes. In the serum obtained; Superoxide Dismutase (SOD), Glutathione Peroxidase (GSH-Px), Catalase (CAT), Arylesterase (ARE), Paraoxanase-1 (PON-1) with aktivities and Malondialdehyde (MDA) levels were measured by spectrophotometric methods, Homocysteine (Hcy) level were measured by Chemiluminescence method, Zinc (Zn) and Copper (Cu) were measured by atomic absorption spectroscopy method and biochemical parameters such as urea, creatinine, LDL, HDL, T. Protein and Albumin were measured by spectrophotometric methods.At the end of the study; Hcy (23,06±12,01) and Cu (84,79±19,54) levels, SOD (46,76±38,28) aktivity were significantly higher in the patient group. Zn (48.49 ± 16.95), PON1 (228.18±171,95) and GSH-Px (0.16±0.04) aktivities were significantly lower. In the classification according to years, the level of Hcy was found to be lower in the group that had been on hemodialysis treatment for 5-10 years compared to other groups. MDA level (14,56 ±10,38); Patients receiving hemodialysis for 1-3 years (0,04 ±0,01) and Patients receiving hemodialysis for 3-5 years ( 0,04 ±0,01) were found it to be lower than patients receiving hemodialysis for 10 years or more (0.06 ± 0.01). We found that 10 years and older patients were higher than all other groups. There was no difference between the groups in the other parameters. It was seen that oxidant system parameters were more dominant than antioxidant system. As a result of this study; It was concluded that the parameters that we determined should be included in the routine parameters in diagnosis.