Hemşirelerin çoklu ilaca dirençli enfeksiyonlarda kullanılan antibiyotikler konusunda bilgi düzeylerinin ve uygulama durumlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırma hemşirelerin çoklu ilaca dirençli enfeksiyonlarda kullanılan antibiyotikler konusunda bilgi düzeylerini ve uygulama durumlarını incelemek amacıyla yapılmıştır.Araştırma kesitsel tanımlayıcı türdedir. Araştırmanın evrenini Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi'nde çalışmakta olan hemşireler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi'nde çalışmakta olan 213 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Mayıs-Aralık 2016 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmada hemşirelerin sosyodemografik özelliklerini, çoklu ilaca dirençli enfeksiyonlarda kullanılan antibiyotikler hakkında bilgi durumlarını belirlemeye yönelik anket formu kullanılmıştır. Hemşirelerin çoklu ilaca dirençli enfeksiyonlarda kullanılan antibiyotikleri uygulama işlemleri sırasında yapılan gözleme dayalı antibiyotik uygulama davranışlarının değerlendirildiği gözlem formu kullanılmıştır. Veriler SPSS 23.0 programında analiz edilmiştir.Araştırmaya katılan hemşirelerin %75.1'i kadın ve yaş ortalamaları 30.84±6.72'dir. Hemşirelerin %56.3'ü lisans mezunu, %41.8'i 4-10 yıl arasında hemşirelik yapmakta ve %45.5'i yoğun bakımlarda çalışmaktadır. Hemşirelerin çoğunluğunun çoklu ilaca dirençli enfeksiyonlarda kullanılan antibiyotikler hakkında farmakolojik olarak orta düzeyde bilgi sahibi oldukları bulunmuştur. Hemşirelerin antibiyogram sonucunu incelemede %46'sının iyi seviyede bilgi sahibi olduğu belirlenmiştir. Hekim istem formunda dirençli bir antibiyotik bulunduğunda hekimle görüşen hemşire oranının en fazla yoğun bakımlarda (%53.8) olduğu saptanmıştır (p<0.05). Hemşirelerin %24.9'unun uygulanan diğer medikal tedavilere dikkat etmediği belirlenmiştir. Hemşirelerin %56.3'ü antibiyotiklerin uygulama hızını hekim isteminde istenen şekilde uygulamaktadır. Artan antibiyotik olduğunda hemşirelerin %25.4'ünün çöpe attığı belirlenmiştir. Antibiyotik tedavisine rağmen hastada iyileşme olmadığında hemşirelerin %23.9'u hekimin takip etmesi gerektiğini ifade etmiştir. Hemşirelerin %8.9'unun hekim istem formu ile hemşire tedavi formunu karşılaştırmadıkları belirlenmiştir. Hemşirelerin %42.7'sinin antibiyotikleri hazırlama ve uygulama öncesinde, %20.2'sinin ise işlem sonrasında el hijyenini sağlamadığı görülmüştür. Tedavi planında birden fazla antibiyotik bulunduğunda, hemşirelerin %54.4'ünün antibiyotikleri aynı anda uyguladığı belirlenmiştir. Hemşirelerin %8.9'unun antibiyotiklerin uygun solüsyonla hazırlanmasına dikkat etmediği, %34.3'ünün antibiyotik tedavisi sonrasında hastayı yan etkilere karşı takip etmediği ve %31.9'unun antibiyotik infüzyon hızını uygun şekilde yapmadığı belirlenmiştir. Hemşirelerin %0.5'inin yanlış ilaç uyguladığı, %0.5'inin yanlış ilaç şeklini uyguladığı, %24.9'unun yanlış doz uyguladığı, %1.9'unun yanlış hastaya uygulama yaptığı, %6.1'nin yanlış yoldan uygulama yaptığı, %10.3'ünün doğru zamanda uygulama yapmadığı, %17.8'inin doğru kayıt yapmadığı belirlenmiştir. Hemşirelerin eğitim durumları ile ilaç uygulama sekiz doğru ilkesine uyum karşılaştırıldığında; doğru zaman uygunluğu dışındaki uygulamalarla arasında istatiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Gözlenen bazı antibiyotik uygulamalarının çalışma yılı karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır (p>0.05). Araştırma sonucunda; hemşirelere çoklu ilaca dirençli enfeksiyonlarda kullanılan antibiyotiklere yönelik eğitimler düzenlenmesi önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Antibiyotik, Çoklu ilaca dirençli, Hemşirelikte antibiyotik uygulamaları.

The aim of this research was to examine the level of knowledge and the potential of the nurses about antibiotics used in multidrug-resistant infections.This research is a cross-sectional descriptive study. The population of the study consisted of nurses working in Kahramanmaraş Sütçü İmam University Health Application and Research Hospital. The sample of the study consisted of 213 nurses working in Kahramanmaraş Sütçü İmam University Health Application and Research Hospital. Data were collected between May and December 2016. In the study, a questionnaire was used to determine the sociodemographic characteristics of nurses and their knowledge about antibiotics used in multidrug-resistant infections. Also an observation form was used to evaluate the observation-based antibiotic behaviors of nurses during the application of antibiotics used in multidrug-resistant infections. Data were analyzed in SPSS 23.0 programme.In this study %75.1 of the nurses were women and the mean of age was 30.84 ± 6.72 years. Moreover, %56.3 of the nurses were undergraduate, %41.8 of the nurses have been working for 4-10 years and %45.5 of the nurses specialize in intensive care units. It was found that the majority of nurses had moderate pharmacological knowledge about antibiotics which are used in multidrug-resistant infections. It was determined that %46 of nurses had a good level of knowledge on examination of the antibiogram results. The rate of nurses who consult physicians was highest in the intensive care units (%53.8) when there was a resistant antibiotic in the physician's request form (p<0.05). It was found that %24.9 of the nurses did not pay attention to other medical treatments. Among the nurses, %56.3 of them apply the rate of antibiotics as requested by the physician. Excess antibiotics is disposed by %25.4 of the nurses. Moreover, %23.9 of the nurses said that the physician should follow when the disease does not disappear despite the antibiotic treatment. In addition, %8.9 of the nurses did not compare the physician request form and the nurse treatment form. Among nurses, %20.2 does not provide hand hygiene after the operation and the %42.7 of them, before preparation and application of antibiotics. When more than one antibiotic is included in the treatment plan, %54.4 of the nurses applied antibiotics at the same time. In addition, %8.9 of the nurses did not pay attention to the preparation of antibiotics with true solution, %34.3 of them did not follow the patient for side effects after antibiotic treatment and %31.9 did not perform the antibiotic infusion rate correctly. Besides, %0.5 of the nurses applied the wrong medicine, %0.5 applied wrong drug form, %24.9 applied the wrong dose, %1.9 applied to the wrong patient, %6.1 applied the wrong way, %10.3 did not apply at the right time and %17.8 did not write correctly. When the educational status of nurses was compared to compliance with the eight correct principles of drug practice; there was no significant difference except correct time suitability (p> 0.05). And there were no significant difference between the observed antibiotic applications by year (p>0.05). As a result of the research; We recommend that nurses should be trained for antibiotics used in multidrug-resistant infections.Key Words: Antibiotic, Multidrug resistant, Antibiotic applications in nursing.