İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Nadir Eserler Kütüphanesi 19.yüzyıl haritalarında görülen bozulmaların tespiti ve koruma önerileri

Abstract

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Nadir Eserler Kütüphanesinde `Taşınabilir Kültür Varlıkları` olarak tanımlanan haritalarda, bazı bozulmalar tespit edilmiş ve bu bozulmalar incelendikten sonra elde edilen bulgular ışığında koruma yöntemleri önerilmiştir.Çalışmanın amacı haritalarda bulunan bozulmanın derecesini değerlendirmektedir. Değerlendirmeye göre, acil müdahale gerektiren ve durumu kötü olan haritalar belirlenmektedir. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak, Nadir Eserler Kütüphanesinde bulunan 207 harita üzerinde tarihsel bir çalışma yapılmıştır. Çalışmada; haritanın numarası, basım tarihi, kayıt tarihi, boyutları, kullanım şekli, adı ve ölçeği yer almaktadır. Haritaları resimlerle belgelemenin yanı sıra bu çalışmanın amacına göre oluşturulan tablonun kütüphanede referans katalog olarak sunulmasını sağlamaktır. Tüm bilgiler toplandıktan sonra İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi'nde bulunan bu 207 adet haritalardaki bozulma nedenleri, süreçleri, sonuçları ve onların genel durumları ile ilgili bir veri dosyası oluşturulmuştur. Haritaların genel durumu; iyi, kötü ve orta şeklinde sınıflandırılmıştır. En acil bakım ve onarım yapılması gereken haritalar, kötü durumda olanlardır.Haritalardaki bozulmaların mekanik, kimyasal, fiziksel ve photo kimyasal sebeplerden kaynaklandığı belirlenmiştir. Verilerden elde edilen sonuçlarda da bozulmalara en çok yanlış depolamanın sebep olduğu görülmektedir.Bu doğrultuda diğer sebeplerle beraber yanlış depolama şartları için iyileştirici tedbirler alınarak korumanın arttırılacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Koruma, bozulmalar, depolama, haritalar, odun.

The Deteriorations in map works which can be defined as `Portable Cultural Assets` found in the Rare Works Library of İstanbul University Faculty of Letters were determined and protection methods were proposed in the light of the findings obtained after these disturbances were analyzed.İn addition, the purpose of the study is to evaluate the degree of deteriorations found in the maps. According to the assessment, maps that require urgent intervention and which are poor status are determined. For this purpose, firstly, a historical study was made on 207 maps found in the Rare Work Library. İn the study, the number, date of publication, date of registration, dimensions, type of use, name and scale of the map are taken part. İn addition to documenting the maps with pictures, according to the purpose of this study it is also to provide to present the table created as a reference catalogue in the library. After all the data were collected, a data file was created about the causes, processes, results and general conditions of the degradation in these 207 maps in the Rare Works Library of Istanbul University. The general condition of the maps was classified as good, bad and medium. Maps that care the most urgent and repair needs to be done are those in bad condition.It was determined that the distortions in the maps were caused by mechanical, chemical, physical and photo chemical reasons. The results obtained from the data also show that the most distortions are caused by incorrect storage.In this respect, it is thought that protection measures will be increased by taking remedial measures for incorrect storage conditions among other reasons.Keywords: Preservation, deterioration, storage, maps, wood.